HİKMET BAYDAR

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan dış ticaret istatistikleri Mayıs 2021 bülteni, önemli bazı değişimlerin sinyallerini veriyor. O yüzden bu yazımızda dış ticaret istatistiklerini analiz edeceğiz.

Genel ticaret sistemine göre 2021 Mayıs ayında, 2020 Mayıs ayına göre ihracat yüzde 65.7, ithalat ise yüzde 54 artmış. Söz konusu değişim dolar bazındadır. İhracat 9 milyar 958 milyon dolardan 16 milyar 498 milyon dolara yükselmiş. Artan tutar 6 milyar 540 milyon dolardır. İthalat ise 13 milyar 394 milyon dolardan 20 milyar 627 milyon dolara ulaşmış. Yüzde 54 artışın parasal tutarı 7 milyar 233 milyon dolardır. Dolayısıyla dış ticaret dengesi 3 milyar 436 milyon dolardan 4 milyar 129 milyon dolara yüzde 20.2 artmış. Aylık karşılaştırmaya göre dış ticaret açığı artmış görünüyor.

İHRACAT YÜZDE 38 ARTMIŞ

Duruma bir de ocak-mayıs dönem karşılaştırmasıyla bakalım. İhracat 61 milyar 599 milyon dolardan 85 milyar 209 milyon dolara yüzde 38.3 artarken, ithalat 82 milyar 634 milyon dolardan 103 milyar 485 milyon dolara yüzde 25.2 artmış. Bu veriler ışığında dış ticaret açığı dönem bazında bir önceki yıla göre 21 milyar 35 milyon dolardan 18 milyar 277 milyon dolara yüzde 13.1 düşmüş.

Böylece ocak-mayıs dönemsel karşılaştırmasında ihracat bir önceki yıla göre 23 milyar 610 milyon dolar artarken, ithalat 20 milyar 851 milyon dolar artmış.

Enerji ürünleri ve altın hariç bakmak reel sektör açısından daha da anlamlı. O zaman ihracat 2021 Mayıs ayında yüzde 68.6 artarak, 9 milyar 207 milyon dolardan 15 milyar 519 milyon dolara çıkmış. Artış tutarı dolar bazında olduğundan orandaki artış ciddi şekilde yüksek. İthalat ise 10 milyar 823 milyon dolardan, 17 milyar 342 milyon dolara yüzde 61.7 artmış.

ÜRETİM ARTIŞININ SİNYALİ

Burada bir diğer önemli konu, ithalatın dağılımıdır. Ara malı ithalatının toplam ithalat içindeki payı Ocak-Mayıs 2021 döneminde yüzde 75.8, sermaye mallarının yüzde 13.9, tüketim mallarının ise yüzde 10.2’dir. İthalattaki artış, gelecekte üretimin artacağı sinyalini veriyor. Çünkü ağırlıklı olarak ara malı ve sermaye malıdır.

İthalat rakamı ithal ikame üretim olmadan düşerse o zaman üretimin azalma ihtimali artar. İhracattaki artışa göre ithal girdinin aynı oranda artmaması nedeniyle dönemsel değişim bir miktar ithal ikame ürünlerin de yerli üretimle devreye girmiş olabileceğini gösterdi. Bu durumda dövize bağımlılığımız azalmaya başladı. Bu süreç devam ettiği takdirde gelecekte dış ticaret fazlası bile vermemiz mümkün.

02 Temmuz 2021 Cuma