12 Şubat günü Türkiye İstatistik Kurumu tarafından Aralık 2015 dış ticaret verileri açıklandı. Bakalım veriler bize ne sinyaller veriyor...İhracat birim değer endeksi aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10.9 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 10.7, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 13.2, yakıtlarda yüzde 35.6 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 9.1 azaldı.

Görüldüğü gibi birim değerlerde aşağı yönlü bir hareket gerçekleşiyor. İmalat sanayinde yüzde 9.1 düşüş dikkatimizi çekmektedir. Bu düşüşün maliyetlerle ilgili olup olmadığını anlamak için hemen ithalat birim değerlerine bakacağız.

İthalat birim değer endeksine baktığımızda aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.1 azaldığını görüyoruz. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 11, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 20.4, yakıtlarda yüzde 40.6 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 7.7 azaldı.

Böylece ihracat birim değerindeki düşüşün sebeplerinden birinin, düşen maliyetler olduğunu görmekteyiz. İthal fiyatları düştükçe üretimin hammadde maliyeti azalmakta ve dolayısıyla da daha rekabetçi satış fiyatları verilebilmektedir. Bu arada Türk Lirası’nın değer kaybı da satışta dolar bazlı fiyatlarda daha fazla indirim yapma imkanı da getirmektedir.

Birim fiyat endeksleri ihracat veya ithalat yapılan ve fiyatları farklı olan bir sürü ürün veya hammaddeyi kapsamaktadır. Dönemsel olarak aynı miktarlarda olmayan ürünler nedeniyle bu değerler bizi yanlış kararlara yönlendirebilir. Örneğin ihracatta fiyatı daha düşük ürünün satış miktarı daha fazla olmuşsa bu durum fiyatlar düşüyor izlenimi verebilir. Bu nedenle miktar bazında verilere bakıp bu durumu teyit edip etmediğini de görelim.

İhracat miktar endeksi aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 3.1, ham maddelerde (yakıt hariç) yüzde 2.2 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 1.5 azalırken, yakıtlarda yüzde 38.4 arttı. Görüldüğü gibi imalat sanayinde ihracat miktar endeksi düşüş sadece yüzde 1.5. Global durgunluğu dikkate alırsak çok önemli bir düşüş değil.

İthalat miktar endeksi aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.5 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 7.8 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 4.3 azalırken, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 4.9 ve yakıtlarda yüzde 14.6 arttı.

İmalat sanayi ihracat miktar endeksinde yüzde 1.5 düşüşe karşılık ithalatta yüzde 4.3 ve hammaddelerde yüzde 4.9 azalma olduğunu görmekteyiz. Bizi tedirgin eden de bu. Çünkü ithalat miktarlarında önemli düşüşler (eğer yurt içi üretimle karşılanmıyorsa) gelecekte daha daralan piyasaların habercisi olabilir. Üretim veya cirolarda düşüş olacağı beklentisiyle ithalatta işler ağırdan alınıyor olabilir. Bunun yanında fiyatlar aşağı yönlü hareket ederken fazla stok yakın gelecekte yüksek maliyetli stok anlamına gelebilir.

21 Şubat 2016 Pazar