Günden güne daha derinden hissedilen dijitalleşme süreci, günümüzde dünya üzerindeki her şirket için başa gelebilecek en büyük tehlike, aynı zamanda karşılaşılabilecek en büyük fırsat olarak değerlendirilmeli. Her sektör için geçerli olan bu ifade, perakende sektöründe en bariz şekilde yaşanıyor. İlk yıllarında e-ticaretin geleneksel ticaret karşısında geleceği olup olmadığı tartışılıyordu. Walmart gibi dünyanın en büyük perakende devleri karşısında Amazon.com gerçek bir rakip olarak bile görülmüyordu. Yıllar içerisinde e-ticaretin yıkıcı ve dönüştürücü etkisi tüm çıplaklığıyla ortaya çıktı. Yıllık cirosu Walmart’ın cirosunun 1/3’ü olduğu dönemde dahi yıllık büyüme oranına bakıldığında Amazon.com’un kaç yıl sonra Walmart’ı geçeceği yeni tartışma konusu haline geldi. Şirket 2019 itibariyle piyasa değeri olarak 1 trilyon dolar seviyesinin üstüne çıkarak dünyanın en değerli şirketi konumuna yükseldi. Dünyanın en değerli markaları sıralamasında da 1 numaraya yerleşti.

Çevrimiçi kitap satışıyla faaliyete başlayan şirket, günümüzde her kategoride akla gelen ilk perakende markası olmayı başardı. Dijital dönüşüm sürecindeki vizyoner bakış açısıyla perakendenin de ötesinde birçok iş kolunda söz sahibi oldu. Bulut bilişimde ilk olma özelliğine sahip.

Amazon’un genel şirket stratejisi ve hizmetleri incelendiğinde dijitalleşmeye bakış açısının teknolojiye yatırım yapmaktan çok daha büyük oranda müşteri odaklı bir yaklaşım barındırdığını görüyoruz. Birçok büyük kurumda müşteri deneyiminden sorumlu bir tepe yöneticisi pozisyonu (Chief Experience Officer - CXO) görmek mümkün.

Öne çıkan stratejiler

Artan rekabet ortamı ve sosyal medya mecraları, nesnelerin interneti gibi her yerden durmadan akan bilgi seli karşısında tüketicilerin zamanı ve dikkati gittikçe daha kıt ve daha değerli bir kaynak haline geldi. Bu olgu dikkat ekonomisi olarak adlandırılıyor. Uluslararası çok satan İknanın Psikolojisi adlı kitabında Cialdini, hiçbir şeye yeterince zaman ayırmaya izin vermeyen yüksek tempolu ve yoğun modern yaşam tarzı tüketicileri her alanda düşünmeksizin, oto-pilotta hareket etmeye imkan verecek kısa yollar aramaya ittiğini söylüyor. Bu durum tüketicinin sezgilerine dayalı, düşünmeksizin hareket etmesini sağlayan illüzyonel pazarlama tekniklerinin öne çıkmasına neden oluyor. Bu stratejiler, tüketicilerin eğlenerek ve kendilerini bir akış halinde hissettikleri bir dünya sunuyor.

Tasarım odaklı çözüm

Dikkat ekonomisinin hâkim olduğu çağımızın, dijital dünyası ve modern hayat tarzı tüketicilerin bir saniyesini bile kıymetli hale getiriyor. Bu nedenle günümüzde tüketicilere zaman kazandıran, dikkatlerini vermelerine ve zihinsel çaba sarf etmelerine gerek bıraktırmayan ürün ve hizmetler tercih sebebi oluyor. Günümüzde Yandex Navi benzeri navigasyon uygulamaları günlük yaşama öylesine bütünleşik ki insanlar bu uygulamaları kullanmadan kendi evine bile gidemez duruma geldi. Karar vermeye ya da zihinsel bir çaba sarf etmeye gerek bıraktırmayan ve tüketiciyi akışta hissettiren bu deneyimler yaşamımızın vazgeçilmezi olmuş durumda.

Amazon’u farklı kılan ürün ve hizmetleri dikkatli incelendiğinde hemen hepsinin tüketici deneyimini daha pürüzsüz, kolay hale getiren tüketicilerin zamanının kıymetli olduğundan hareketle onları düşündürtmeyen yenilikçi çözümler olduğunu görüyoruz. Bunlardan birkaçını inceleyelim:

Ürüne abone olma

Siteden sıklıkla alınan tıraş bıçağı gibi hızlı tüketim ürünleri için ürün bittikçe siteye tekrar girip satın alma zahmetinden kurtaran Amazon.com, tüketicinin belirttiği (1 ay, 3 ay gibi) bir periyotta ürünü otomatik olarak alışveriş sepetine ekleyerek ürüne abone olmanızı sağlıyor.

Dash butonu

Amazon.com’un hızlı tüketim ürünleri için düşündürtmeyen tasarıma bir örnek Amazon Dash butonu. Çamaşır ve bulaşık makinası gibi beyaz eşyaların üzerine yerleştirilen ve basıldığında tercih edilen marka deterjanı otomatik sipariş veren akıllı butonu bir tür ‘nesnelerin interneti’ çözümü sunuyor.

12 Temmuz 2019 Cuma