İSA KARAKAŞ

İŞ Kanunu gereğince işçiler işe başladıkları günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalıştıklarında yıllık ücretli izne hak kazanıyor. Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait iş yerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekiyor.

KIDEME GÖRE SÜRE

İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine göre değişiyor. Buna göre yıllık ücretli izin süresi en az şu kadar olacak:

* 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün

* 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün

* 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 gün.

İnceleme konusu emsal nitelikteki Yargıtay kararında, yıllık izin hesabında cumartesi gününün, hafta tatili gibi yıllık izin süresinden sayılıp sayılmayacağına ilişkin esaslar değerlendirildi.

Kararı Veren Daire: Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Başkanlığı Esas no: 2021/897 Karar no: 2021/5272

YASAL DAYANAK

4857 sayılı kanunun 56/5. maddesinde “Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz” hükmü amirdir.

İŞÇİNİN TALEBİ

İnceleme konusu Yargıtay kararında; davacı vekilinin talebi şöyle kayda girdi: “Davacı müvekkil, …… tarihinden itibaren davalı nezdinde çalışmıştır, sendika üyesidir ve toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamındadır. TİS’te pazar günü hafta tatili, cumartesi günü de akdi tatil olarak düzenlenmiştir. Bununla birlikte, İş Kanunu’nda yıllık izin süresinden sayılamayacak günler içinde hafta tatili günleri de sayılmış, TİS kapsamında cumartesi günlerinin de hafta tatili olduğu ve yıllık izin süresinden düşülmesinin mümkün olmadığı kaydedilmiştir. Dosyada, davacının yasal çalışma süresini haftalık 5 gün çalışarak doldurduğu, bu nedenlerle toplu iş sözleşmesinde ‘dinlendirme günü’ olarak akdedilen cumartesi günlerinin, akdi tatil olması sebebiyle yıllık izin süresinden düşülemeyeceğinin tespitine karar verilmesi talep edilmiştir.”

İŞVERENİN CEVABI

İncelemeye konu olayda davalının cevabı ise özetle şöyle: “Davalı vekili, 2429 sayılı yasada ulusal bayram ve genel tatil günü ile hafta tatili günlerinin neler olduğunun açıkça düzenlendiğini yazdı. Yasada hafta tatilinin pazar günü olduğu belirtildi, İş Kanunu’nun 46. ve 63. maddesinde haftalık çalışma günleri ve hafta tatilinin açıkça düzenlendiği, yasaya göre 6 gün çalışan işçiye haftanın yedinci günü verilen 24 saatlik iznin hafta tatili olduğu, sendika ile yapılan toplu iş sözleşmesinde de haftalık çalışma süresinin 45 saat olduğu, vardiyalı çalışma yok ise hafta içi 9’ar saat mesai yapılacağı, cumartesi günü işçilerin dinlendirileceği ve pazar gününün de hafta tatili olduğu yazıldı. Gerek yasada gerekse toplu iş sözleşmesinde cumartesi gününün hafta tatili olduğuna dair düzenleme yoktur. Davanın reddini talep ediyoruz.”

NASIL YAPILACAK?

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bu konuyla ilgili kararında ise şöyle denildi: “Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin kapatılması sonrasında Başkan ve Üyelerinin Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nde görevlendirilmesi üzerine her iki daire kararlarında uyuşmazlık konusu hususlar görüşülmüş ve böylelikle birçok konuda uygulamanın birleştirilmesine karar verilmiştir. Bu konular arasında, hafta tatili günü olarak kararlaştırılan cumartesi gününün yıllık izin hesabında nasıl değerlendirileceği sorunu da ele alınmış ve burada, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. ve 63. maddelerine göre hafta tatili haftalık 45 saatlik çalışmadan sonraki 24 saatlik bir gündür. Bu nedenle kural olarak cumartesi iş günüdür. Akdi tatil günü olarak cumartesi günleri yıllık izin süresine eklenmez. Başka bir anlatımla, cumartesi günleri akdi tatil günü olarak işçi çalışmadığı takdirde yıllık ücretli izin süresine ilişkin hesapta hafta tatili olarak değerlendirilemez. Cumartesi günü hafta tatili olarak da kararlaştırılabilir.

Bireysel veya toplu iş sözleşmeleriyle cumartesi ve pazar günleri hafta tatili günü olarak belirlenmişse, İş Kanunu’nun 56/5. maddesi gereği her iki gün yıllık izin sürelerinden sayılmaz. Başka bir anlatımla yıllık izin kullanma dönemi içindeki cumartesi ve pazar günleri kullanılan izin süresinden düşülür. Ancak bireysel veya toplu iş sözleşmesinde hafta tatiline eklenen bu cumartesi gününün yıllık izin hesabında iş günü olarak sayılacağı veya izin süresinden düşülmeyeceği şeklinde açık bir kural mevcutsa, bu hüküm geçerli sayılmalı ve İş Kanunu’nun 56/5. maddesi gereği sadece yıllık izne rastlayan pazar günleri izin süresinden düşülmelidir. Dairemiz bu yönde uygulama belirlemiştir.”

İLKE KARARI OLUŞTU

Davaya konu olan cumartesi günlerinin yıllık izindeki durumu hakkında uyuşmazlıklar birleştirilerek bu konuda ilke kararı oluşturuldu. Buna göre işçinin haftada ikinci bir gün hizmet akdi veya toplu iş sözleşmesi ile örneğin cumartesi günü de hafta tatili olarak kabul edilmiş ise yıllık iznin kullanımında aynen pazar gününün hafta tatili sayılması gibi bu ikinci hafta tatili günü de örneğin cumartesi günü senelik izin süresinden sayılmayacak. Böylece işçinin kullanacağı senelik izin süresi artabilecek.

SÖZLEŞMEDE AÇIKÇA YAZILMALI

İşçi ve işverenlerin, gereksiz ihtilafa düşmemeleri için cumartesi ya da diğer bir günün ikinci bir hafta tatili sayılıp sayılmayacağını aleni bir şekilde hizmet akdi ya da sendikalı işyerlerinde toplu iş sözleşmesinde yer vermeleri gerekiyor.

ÖRNEK HESAPLAMA

Karara konu olan hususu somut bir örnekle izah edecek olursak; 15 gün senelik izin talebinde bulunan bir işçi iş yerinde pazar günü ile birlikte cumartesi günü de hiçbir duraksamaya mahal vermeden açıkça hizmet akdinde hafta tatili olarak yer verilmiş olması halinde, 3 hafta izin yapmış olan işçi, toplam 21 gün çalışmadığı halde 15 gün senelik izin kullanmış sayılacak. Keza bu 3 haftanın cumartesi-pazar günleri 6 güne tekabül ediyor.

21 gün içinde bu 6 gün sayılmadığı için işçi toplam 15 gün izin kullanmış sayılacak.

27 Mayıs 2022 Cuma