TBMM’ye sunulan 71 maddelik yeni Torba Kanun’la işverene yüzde 5 prim indirimi öngörülürken, işsizlik ödeneğinin de şartları kolaylaştırılıyor.
Kamuoyunda ‘Torba Kanun’ olarak bilinen ‘Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, 30 Kasım 2018 tarihinde TBMM’ye intikal ettirildi. 71 maddeden oluşan Torba Kanun’a, TBMM’de görüşülmesi esnasında daha birçok farklı konu ve alanlarla ilgili düzenlemelerin ilave edileceği kuşkusuz. Bu yazımızda söz konusu kanunda çalışanlar ve işyerlerini ilgilendiren iş ve sosyal güvenlik konularını değerlendirdik.
ODA VE BORSALARIN 5 PUANLIK İNDİRİMİ KALKIYOR
Torba Kanun’un 42. maddesiyle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinin 8. cümlesi yürürlükten kaldırılarak 4/1-a kapsamındaki sigortalılara ilişkin matrah, oran ve esaslar üzerinden; banka sandıkları, sigorta ve reasürans şirketleri ile ticaret ve sanayi odaları ile borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler olmak üzere faaliyet gösteren sandıkların statülerine tabi personel için verilen teşvik uygulamasının kaldırılması öngörülüyor. Oda ve borsalar için kaldırılması öngörülen bu teşvik, 5 puanlık işveren prim hissesinden prim indirimini ifade ediyor. Bu teşvikin önemi ve diğer SGK teşvik indirimlerinden ayıran en önemli özelliği ise süreklilik arz etmesi. Yüzde 5 puanlık prim indirimi, işverenler için maliyet azaltıcı önemli bir unsur.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ŞARTLARI KOLAYLAŞIYOR
İşsizlik ödeneği için Mart 2002’den 31 Ekim 2018 tarihine kadar 10 milyon 413 bin 589 kişi başvurdu ve 6 milyon 469 bin 911 kişi ödenek almaya hak kazandı. Bu kapsamda hak eden kişilere toplam 22 milyar 272 milyon 388 bin 779 TL ödeme yapıldı. Önceki dönemden ödemesi devam edenlerle birlikte 476 bin 97 kişi için ödeme miktarı 440 milyon 913 bin 950 TL’dir.
İşsizlik ödeneğinden yararlanmayı zorlaştıran en önemli engel, ‘kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olma’ şartı.
Çalışanlar tüm şartları yerine getirmesine karşın son 120 gün için 1-2 gün bile boşluk olduğundan işsizlik sigortasından faydalanamıyor. Bu durumda yüzbinlerce işsiz bulunuyor. Torba Kanun’la yapılan değişiklikle bu koşullarda kolaylık sağlanıyor. Son 120 günlük ‘prim ödeyerek sürekli çalışma’ şartı, ‘hizmet akdine tabi’ olma şeklinde yumuşatılarak, 120 gün boyunca hizmet akdine tabi olmasına karşın devamsızlık hallerinden kaynaklı ödememe durumu ortadan kaldırılıyor.
EMEKLİ AYLIKLARINDA TABAN FİYAT
Emekli aylıklarının belirli bir rakamın altında kalmamasına yönelik taban da Torba Kanun’da yer alıyor. Buna göre yaşlılık / malullük / ölüm aylığı alan emeklilere ve hak sahiplerine ödenen aylıklar için 1.000 TL’lik alt sınır belirlenmesi öngörülüyor. Ölüm sigortasından yapılan ödemeler toplamı ise bu tutarın hak sahiplerinin hisseleri oranı esas alınarak tespit olunacak tutarından az olamayacak. Hesaplanan emeklilik aylıkları, belirlenen tutardan düşükse aradaki fark Hazine tarafından ödenecek.
KARŞILIKSIZ SAĞLIK YARDIMININ KAPSAMI ARTIRILIYOR
Torba Kanun ile er ve erbaşların genel sağlık sigortalısı sayılmayan eş ve çocukları ile anne ve babalarının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında değerlendirilmesi sağlanıyor. Bu bakımdan er ve erbaşların askerlik hizmetleri devam ettiği sürece eşi, çocukları, anne ve babaları gelir testine de gerek kalmadan her türlü muayene, hastane, ilaç ve sağlık yardımlarından faydalanabilecek.