DOÇ. DR. ADNAN VEYSEL ERTEMEL

API (Application Programming Interface), iki uygulamanın birbiriyle konuşmasına olanak tanıyan bir yazılım aracısı olan Uygulama Programlama Arayüzü’nün kısaltmasıdır. Örneğin, akıllı telefonlar için bir uygulama geliştirmek istediğinizi varsayalım. iOS ve Android işletim sistemleri, her işletim sisteminin yaptığı gibi geliştirme sürecini kolaylaştırmak için çok sayıda API sağlar.

API kavramı, genellikle bir uygulamayla olan herhangi bir tür genel bağlantı ara birimi olarak tanımlanır. Ancak son zamanlarda, modern API’ler, kendilerini daha da değerli ve yararlı kılan bazı özellikler edindi. Bu özellikler arasında, REST vb. belli standartlara sahip olmaları, koddan çok bir ürün gibi konumlanmaları, belirli kitlelerin kullanması için tasarlanır, dokümante edilir ve kullanıcıların bakımı ve yaşam döngüsü ile ilgili belirli beklentileri olabilecek şekilde biçimlendirilir versiyonlandırılmaları, tasarım, test ve sürüm belirleme gibi kendine ait yazılım geliştirme yaşam döngüsüne sahip olmaları sayılabilir.

Tam da bu noktada modern anlamdaki API’ler, dijitalleşen dünyada öne çıkan platform ekosistemlerinin vazgeçilmez bir parçası haline geldi.

PLATFORM EKOSİSTEMİNDE API KAVRAMI

Platform ekosistemlerinde API kavramı, kilit bir öneme sahip. Platformlarda API’ler, standartlaşmış, makinalarca okunabilir dijital iletişim arayüzleridir. Bu arayüzler sayesinde bir organizasyonun ağı ve yetenekleri içeride ya da dışarıdaki diğer paydaşlarla engelsiz biçimde paylaşılabilir hale gelir.

Bu kullanım sürecinde uygulamanın kendisine ihtiyaç duymadan sunulan yetenekler edinilebilir ya da gönderilebilir. Bir başka boyutuyla incelendiğinde API karmaşıklığı ekosistemdeki diğer paydaşlardan gizleyen bileşenleri yeniden kullanılabilir hale getiren bir mekanizma olarak tanımlanabilir.

AMAZON ÖRNEĞİ

Örneğin Amazon.com, hazır e-ticaret mağaza altyapısından ödeme sistemine, tedarik kontrol yazılımlarından buluttaki depolama/veritabanı yönetim sistemleri ve diğer otomasyon çözümlerine kadar tüm yetkinliklerini veri katmanlarını merkeze alarak API’lerle dış dünyaya açtı. Küçük ve orta ölçekli hemen tüm üreticiler devasa bir trafik kaynağı haline gelen Amazon’un hazır ve API’lerle hemen entegre edilebilir platform ekosistemi dururken birçok farklı dikeyi sıfırdan inşa etme ve sıfırdan trafik üretme zahmetine katlanmak yerine Amazon’un hazır altyapısına eklemlenerek e-ticaret dünyasında ilerliyor. Tam da ölçeklenebilir platform modeline tipik bir örnek olarak verilebilecek Amazon.com’un bu sistemi, platformun hızlıca büyümesini ve zamanla eskiden rekabet etmesi hayal bile edilemeyen bir dev olan Walmart’ı ekarte etmesini sağladı.

10 Haziran 2022 Cuma