İsa Karakaş

Sosyal Güvenlik Kurumu, gerek mevzuatında yer alan hükümleri uyarınca gerekse gerçek veya tüzel kişi olan işverenlerin kamu kurum ve kuruluşları ile ihale mevzuatına tabi olmaksızın yaptıkları protokol ve sözleşmelere istinaden ‘borcu yoktur’ yazıları düzenliyor. Bu yazılar SGK’dan;

• Kamu İhale Kanunu gereğince ihalelere katılmak
• İhale konusu olmayan işlerle ilgili borcu yoktur belgesi almak
• Hak ediş ödemesine ve kesin teminatın iadesi, yapı kullanma izin belgesinin alınması ile devlet yardımı, teşvik ve desteklerden yararlanmak
• Hazine ve Maliye Bakanlığı’na ibraz edilmek
• KOSGEB’e ibraz edilmek
• TÜBİTAK’a ibraz edilmek
• Kredi Garanti Fonu’na (KGF) ibraz edilmek
• Prim borçlarının KDV iade alacağından mahsubu suretiyle ödenmesinde
• ‘Onaylanmış Kişi Statü Belgesi’ almak üzere yasal ödeme süresi geçmiş borcun olup olmadığının bildirilmesi için talep ediliyor.

Söz konusu yazılardan özellikle en çok talep edilenler bu yazımızda güncel düzenlemeler çerçevesinde değerlendirildi.

TEMİNAT İADELERİ İÇİN İLİŞİKSİZLİK BELGESİ

İhaleli iş yaptıran kamu kurum ve kuruluşları, işverenin SGK’ya borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz etmedikçe işverene ait kesin teminatları iade edemez. İlişiksizlik belgesinin düzenlenebilmesi için işverenlerin, ihale konusu işle ilgili sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, fark işçilik üzerinden hesaplanan prim, damga vergisi, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinden oluşan borçların bulunmaması gerekir.

İhale konusu işin, devamlı mahiyetteki işyeri sigortalıları ile yaptırılmış olması halinde ise işyerinin ihale konusu işin başlayıp bitirildiği sürelerdeki sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, fark işçilik üzerinden hesaplanan prim, damga vergisi, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinden oluşan borçlarının bulunmaması gerekir.

İNŞAAT İŞYERLERİ İÇİN İLİŞİKSİZLİK BELGESİ

Belediyeler, valilikler ile diğer kurumlarca geçici iskan veya yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce ilgililerden yapılan inşaat dolayısıyla SGK’ya borçlarının bulunmadığına dair belge istenmesi zorunlu. Belgenin istenilmesi halinde bu işyerinden sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, idari para cezası, fark işçilik üzerinden hesaplanan prim, eğitime katkı payı, özel işlem vergisi, damga vergisi, konut edindirme yardımı, tasarruf teşvik kesintisi ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve zammı borçlarının olup olmadığına bakılır ve borçlarının bulunmaması kaydıyla ilişiksizlik belgesi verilir.

Fark işçilik prim borcunun kesinleşme aşamasında olması veya itiraz edilmesi durumlarında dahi borcun ödenmemesi halinde işlemler sonuçlandırılıncaya kadar ilişiksizlik belgesi verilmez. Borç kesinleşme-mişse ihale konusu işler için istenilecek ‘borcu yoktur’ belgesinde veya bu nitelikteki belgelerde borç olarak değerlendirilmeyecek.

İHALELİ İŞLERDE HAK EDİŞ ÖDENMESİ

İşverenlerin tahakkuk etmiş ve muaccel hale gelmiş idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinden oluşan borçlarının hak edişlerinden kesilerek ödenmesinin SGK tarafından ilgili kamu idaresinden istenilmesi gerekir.

İhale konusu işin devamlı nitelikteki işyeri sigortalıları ile yapılmış olması halinde hak edişlerden kesinti yapılmasına esas olmak üzere ihale konusu işin yapıldığı dönemlere bakılmaksızın devamlı nitelikteki işyerinin, sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer fer’ilerinden oluşan tüm borçları sorgulanır. Bu bakımdan kamu idareleri tarafından ihale yoluyla yaptırılan işleri üstlenenlere yapılacak her hak ediş ödemesinden önce;

• Hizmet alımı ve yapım işleri için ilgili ihale konusu işyerinden
• İhale suretiyle piyasadan hazır halde alınıp satılan mal teslim işleri için işverenin merkez adresindeki işyerinin tescilli bulunduğu ünite tarafından İl Müdürlüğü’nde işlem gören tüm işyerlerinden dolayı SGK’ya muaccel hale gelmiş borçlarının bulunup bulunmadıkları hususu sorgulanır. Bu sorgulama sonucunda ilgililerin borcu olup olmadığı ile işin niteliğine göre yazılar düzenlenir.

ALT İŞVERENLER

Gerçek veya tüzel kişi işverenlerin işyerlerinden birinden veya alt işveren olduğu bir işyerinden ‘borcu yoktur’ belgesinin istenilmesi halinde işyeri kayıtlarının incelenmesine başvurulmaksızın, bu konudaki taleplerin SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihe kadar SGK ünitelerine verilmiş olan prim belgelerinde kayıtlı muaccel sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, idari para cezaları, fark işçilik üzerinden tahakkuk ettirilmiş olan prim borcu (kesinleşmemiş olsa bile), eğitime katkı payı, özel işlem vergisi, damga vergisi, tasarrufu teşvik kesintisi ve katkı tutarı, konut edindirme yardımı borcu ve bunlara ilişkin gecikme zammı ve varsa faizleri, borç kapsamına dahil edilir.

Söz konusu yazıların verildiği tarihte işverenlerin muaccel olmuş borçlarının bulunup bulunmaması ve işin niteliğine göre belge verilir.

Ayrıca işverenlere verilecek bu tür belgelerde ihalelere katılmak veya hak ediş ödemeleri için kullanılamayacağına ve ibra anlamına gelmeyeceğine dair şerh konulur.

13 Mart 2020 Cuma