AV. MUHAMMET AKSAN

Dünya Bankası Grubu (World Bank Group-WBG), beş uluslararası organizasyon tarafından oluşturulan ve gelir düzeyi düşük ülkeleri ucuz finansman yoluyla desteklemeyi amaçlıyor.

* Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD)

* Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA)

* Uluslararası Finans Kurumu (IFC)

* Çok Taraflı Yatırım Garantisi Ajansı (MIGA)

* Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (ICSID)

IBRD, IDA ve IFC, düşük gelirli ve gelişmekte olan ülkelerin kalkınması amacıyla finansman sağlıyor. IBRD, gelişmekte olan ülkeler için devlet garantisi altında finansman sağlıyor. Finansman çoğunlukla 3-5 yılı geri ödemesiz 15-20 yıllık dönemler için kullandırılıyor.

IDA, gelir seviyesi en düşük ülkeler için finansman sağlamakta olup faizsiz, 10 yıl geri ödemesiz ve toplamda 35-40 yıllık dönemler için kullandırılıyor. IFC, özel sektöre kredi vermek amacıyla kuruldu.

ALTYAPI PROJELERİ

Ülkemiz, Dünya Bankası kredilerine başvurabiliyor. Kredilerin yap işlet devret, yap işlet ve işletme hakkı devri ve benzeri finansman modelleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi öngörülen projelerde kullandırılması mümkün. Hazine garantisi verilebiliyor.

Yap işlet devret modeliyle birçok unsuru barındıran altyapı projelerinin devletlere finansman yükü getirmeden inşası amaçlanıyor.

Projeyi hayata geçiren şirketlere kamu otoritesi tarafından belli bir süreyle işletme hakkı veriliyor. Gerçekleştirilen altyapı tesisi, yapıldığı ülkeye bedelsiz bırakılıyor.

Kamu-özel ortaklığı modeli ile Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarınca ihtiyaç duyulan tesislerin yenilenmesi amaçlanıyor. İleri teknoloji veya yüksek maliyet gerektiren projelerde kamu otoritesi, hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazları proje yüklenicisine kullandırabiliyor. Proje yüklenicisi 30 yıla kadar söz konusu taşınmaz üzerinde bağımsız ve sürekli nitelikte üst hakkı elde ediyor.

Yüklenicinin kamu tarafından belirlenecek temel standartları gözetmesi gerekiyor.

Bu modelde İdare, yükleniciye yaptığı tesislerin kullanımı ile tesisteki belli hizmetlerin sunulması karşılığında bedel ödüyor.

Yüklenicinin gerçekleştireceği yapım işleri için tahsis edeceği öz kaynak oranının, yatırım dönemi süresince sözleşmede belirtilen dönemsel yatırım tutarının en az yüzde 20’si kadar olması gerekiyor.

SONUÇ

Dünya Bankası kredileri ile gelir düzeyi düşük ülkeler, ucuz finansman yoluyla bazı altyapı projelerini hayata geçirebiliyor. Bu krediler ülkemiz tarafından kamu-özel işbirliği modeli kapsamında değerlendirilebiliyor. Böylece ülkemiz bakımından bu tarz büyük ölçekli projelerin finansman yükünün hafifletilmesi ve projelerin işletim süresi bittiğinde tesisin bedelsiz olarak edinimi amaçlanıyor.

Yüklenici de üstlendiği finansman yükü ve operasyonel maliyet karşılığından projenin kullanımına bağlı olarak elde edilecek gelire veya kullanımından kaynaklı kira gelirine sahip oluyor.

05 Ağustos 2022 Cuma