Geçen hafta Maliye Bakanlığı şubat ayı bütçe gerçekleşmelerini açıkladı. Bütçe performansını değerlendirirken elbette kümülatif durumun dikkate alınması suretiyle daha sağlıklı sonuç verecektir. Şubat sonu itibarıyla duruma baktığımızda bütçe performansı özellikle bu dönemde faiz ödemelerindeki düşüşün de etkisiyle gayet olumlu gidiyor.

İKİ AYLIK GERÇEKLEŞMELER

Bütçe Kalemi	Gerçekleşme Milyar TL	Bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim oranı %
Merkezi yönetim bütçe giderleri	84.83	7.6
Faiz hariç bütçe giderleri	75.09	12.2
Faiz giderleri	9.74	-18.2
Merkezi yönetim bütçe gelirleri	91.44	13.9
Genel bütçe vergi gelirleri	78.05	12.3
Bütçe fazlası	6.62	369.2
Faiz dışı fazla	16.35	22.8

FAİZ GİDERLERİNDE ÖNEMLİ AZALMA VAR

Bu rakamlara bakıldığında, birkaç temel noktanın şöyle altını çizebiliriz. Uzunca bir zamandır bütçede genel olarak olduğu üzere vergi gelirleri faiz hariç giderleri karşılamaya devam ediyor. İlk iki aylık gidişatta vergi gelirleri ile faiz hariç giderlerin artış oranları da hemen aynı seyretmiştir. İki aylık dönemde bütçe fazla vermiştir. Bunda yukarıda da belirttiğimiz gibi geçen yılın aynı dönemine göre faiz harcamalarındaki azalışın etkisi olduğu gibi vergi dışı bütçe gelirleri de bu dönemde vergi gelirlerinden daha yüksek oranda artış sağlamıştır.

Harcama tarafına bakıldığında, ilk iki ayda en önemli artış kalemlerini yüzde 29.3’lük artışla mal ve hizmet alım giderleri yüzde 20.4 ila cari transferler ve yüzde 18.8’lik artışla personele ilişkin harcamalar almıştır. Bu dönemde yatırım harcamaları ise geçen yılın aynı dönemindeki gerçekleşmenin yarısını dahi bulmamıştır.

VERGİ GELİRLERİ OLUMLU DEVAM EDİYOR

Vergi gelirleri tarafına baktığımızda, ilk iki aylık dönemde en çok artış gösteren vergi kalemi yüzde 23.3 ila banka ve sigorta vergileri olmuştur. Temel vergilere bakıldığında ise; gelir vergisinde asgari ücret artışının da etkisiyle olsa gerek yüzde 13.8 artış olmuştur. İthal ve dahilde alınan KDV kalemlerinin her ikisinde de genel vergi artış oranlarının üzerinde sırasıyla yüzde 13.1 ve yüzde 13.4 artış gerçekleşmiştir. Özel Tüketim Vergisi’nde (ÖTV) de yüzde 13.3 artış gerçekleşmiştir.

SİGARA ÖTV

Sadece şubat ayı değerlendirildiğinde ÖTV artışının aylık bazda negatif olduğunu görebiliyoruz. Bunda özellikle akaryakıt dışındaki ÖTV gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturan sigaradan sağlanan ÖTV gelirlerinin etkisi olduğu görülüyor. Zira, vergi artışı beklentisi nedeniyle sigara satışları aralık ayında normalin biraz üzerinde yapılmıştır. Aralık ayının ÖTV geliri ocak ayı gerçekleşmelerinde, ocak ayı ÖTV tutarının da şubat ayı gerçekleşmelerinde yer alması nedeniyle iki aylık olarak artış trendinin normal olmasına karşılık aylık bazda böyle bir durumun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Nisan ayından itibaren buradaki artış trendi aylık bazda da normal seyrine dönecektir.

PİYASA GİDİŞATI OLUMLU, İTHALATA DİKKAT

Piyasa canlılığının göstergesi olarak şubat ayındaki dahilde alınan KDV artışına baktığımızda olumlu bir manzara görüyoruz. Şubat KDV’nin ocak ayına ilişkin olduğunu dikkate alırsak ve bir önceki ayın yılın son ayı olduğunu da değerlendirerek ocak ayında piyasaların normal seyrettiğini söyleyebiliriz. İthal KDV’ye baktığımızda ise şubat ayında petrol fiyatlarındaki yükseliş etkisini bir kenara bıraksak da ithalatta bir nebze artış eğilimi olduğunu gözlemliyoruz. ABD Merkez Bankası’nın faiz artırmaması ve 2016 yılı için faiz artırımının yılda dört defadan iki defaya indirdiğinin açıklanması sonrasında döviz kurlarındaki stabil seyrin ithal canlanmasını bir süre daha devam ettirebileceğini öngörmek yanlış olmayacaktır.

20 Mart 2016 Pazar