Anayasamıza göre “dinlenmek” bütün çalışanlar için temel bir haktır. Bütün sene boyunca çalışanların uzun süreli dinlenmesi için yıllık izin zorunlu bir ihtiyaç olarak ortaya çıkıyor. Bu ihtiyacın giderilmesi için bütün işverenlerin işçilerine yıllık izin kullandırtmaları kanuni bir zorunluluk olarak düzenlenmiştir. Mevzuatımıza göre yıllık ücretli izin hakkından çalışanların da vazgeçmesi mümkün değil.
1 YIL ÇALIŞMA ŞARTI
İşçinin izin süresi; iznini hak ettiği tarihteki kıdemi, yaşı ve yer altı işlerinde çalışıp çalışmamasına göre belirleniyor.
İşyerinde işe başladığı günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçiler yıllık ücretli izine hak kazanıyor.
Yıllık izin süresinin ve izne hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı sürelerin birleştirilmesi gerekir.
Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanun veya özel kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler de, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında birleştirilerek göz önünde bulundurulur.
YILLIK İZİN EN AZ 14 GÜN
İşçinin izin süresi, iznini hak ettiği tarihteki kıdemine göre değişiyor. Buna göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;
- Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,
- Beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,
- 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olmaması gerekir. Ancak işveren isterse yıllık ücretli izin süresini daha fazla kullandırtabilir.
KÜÇÜK VE YAŞLI İŞÇİLER
İşçilerin izin süreleri kıdemlerine göre değişmekle birlikte genç ve yaşlı işçiler yıllık izin bakımından ayrıca korunmuştur. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresinin20 günden az olması mümkün değil. Söz konusu yaş kategorilerinde bulunanların kıdemi 1 yıl olsa bile 14 gün yerine 20 gün yıllık izin verilmesi gerekir.
EN AVANTAJLI GRUP MADENCİLER
Yıllık izinde en avantajlı grup, yer altı işlerinde çalışan işçiler. Bu grupta bulunan işçilerin yıllık ücretli izin sürelerinin diğer işçilere göre dörder gün daha artırılarak uygulanması zorunlu. Bu durumda 15 yıldan fazla kıdemi olan bir yer altı maden işçisinin yıllık izin süresi 30 güne kadar çıkabilir.
TEK SEFERDE 10 GÜN TATİL KURALI
Yıllık izin daha önce en fazla 3 parçaya bölünürken yürürlüğe giren Torba Yasa ile yine bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere işçiye kullandırılacak. Daha açık bir anlatımla yıllık iznin 10 günlük kısmının tek seferde kullanılması mecburidir.
Kalan kısmı ise işçi ve işverenin anlaşması ile ihtiyaca göre istenildiği kadar bölünebilecek.