2015 yılına girerken, kimi uluslararası finans ve uluslararası derecelendirme kuruluşlarının Türk ekonomisine yönelik büyüme beklentileri yüzde 2'nin altında, hatta az da olsa yüzde 0 veya daha da garibi negatifti. Yani, Türk ekonomisinin küçüleceğini iddia ediyorlardı. Bölgesindeki tüm siyasi gerginliklere ve iç savaşa, ülke içerisinde kimi çevrelerce vahşice yönetilen 'siyasi belirsizlik' algısına rağmen, Türk ekonomisinin aktörleri, mal ve hizmet üretimindeki büyümenin sürmesi adına takdir edilmesi gereken bir çaba ortaya koyuyor. Öyle ki, küresel büyüme ve ticaret son 20-25 yılın en sıkıntılı döneminden geçiyor ve Türk ihracatçısı var gücüyle ihracat çabasını sürdürüyor. Türk reel sektörünün ayakta kalma mücadelesine bağlı olarak, ekonomi bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 2.5, ikinci çeyrekte de yüzde 3.8 büyüdü.

SANAYİ ÜRETİM VERİSİ

Şimdi, ilk iki çeyrek 'kötümser beklentileri teyit etmeyen verilere işaret edince, değişik gerekçelerle, hatta azınlık bir kütle adeta kötü çıkması için neredeyse dua edecek; üçüncü çeyreğin sıfıra yakın ya da yüzde 1'in biraz altında veya çok az üstünde bir büyüme verisi olarak açıklanacağı belirtiliyor. Yaklaşık 10 yıldır izlediğim bir iptidai metotla yaptığım hesaplama, 3. çeyrekte GSYH büyümesinin yüzde 2.6 ile 2.8 arasında çıkabileceğine işaret ediyor. Bu basit tahmin yöntemiyle, 3. çeyrek büyüme tahminim, en kötü 2.2; en iyi 3.8; yüzde 70 olasılık ile 2.6 ile 2.8 arası şekillenecek gibi gözüküyor.

Tarım sektörünün performansı ile ilgili aylık bazda bir ön bilgimiz olmaması nedeniyle, söz konusu GSYH büyüme tahminimizi, ancak her ay açıklanan sanayi üretim verisi üzerinden yürüttüğümüz bir tahminle hesap edebiliyoruz. Bu metotla, bu köşeden 2. çeyrek büyüme tahmini yüzde 3.9 diye paylaşmıştım. Yüzde 3.8 çıktı. 0.1 puan yanılma iyi sayılır.

TARIM VE PERAKENDE BÜYÜMEYİ DESTEKLEYEBİLİR

TÜİK, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre ya da yıllık bazda GSYH büyüme hızı karşılaştırmasını, değişim oranı hesabını takvim etkisinden arındırılmış veriler ile yapıyor. Biz de GSYH büyüme hızı tahminimizi takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi değişim oranı üzerinden yapıyoruz. 7 Haziran'dan 1 Kasım'a, siyasi gerginlik ve terör dolu bir 5.5-6 ay geçirdik. Hizmetler sektörünün yaşadığı olası sıkıntıyı önceden, açıklanan başka verilere bakarak öngörmeye çalışıyoruz. Bununla birlikte, tarımda üretim 2014'e göre daha iyi. Tarımsal üretim, hizmetler sektöründeki sıkıntıyı dengeleyecek mi; 3. çeyrek GSYH büyüme verileri açıklandığında anlamış olacağız.

Temmuz ayından, eylül ayı sonuna, hayli gergin geçen bir siyaset ve terör dönemine rağmen, TÜİK'in hesapladığı veriler, perakende sektöründe satış hacminin, eylülde aylık bazda yüzde 0.6, yıllık bazda ise yüzde 0.2 azalış gösterdiğine işaret ediyor. TÜİK'in açıkladığı veriler, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler çerçevesinde, 2015 performansının 2014'ün üzerinde gittiğini gösteriyor. Sadece takvim etkisinden arındırılmış veri de aynı tabloya işaret ediyor. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sabit fiyatlarla perakende satış hacmi ise yılın 3. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.4 artmış.

Takvim etkilerinden arındırılmış perakende satış hacmi ise bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3.5 artış göstermiş. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış cari fiyatlarla perakende ciro hacminde ise yılın 3. çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.1 artış kaydedilmiş. Yukarıda, 3. çeyrek sanayi üretimi üzerinden yaptığım büyüme tahminlerimi teyit etmek açısından, takvim etkilerinden arındırılmış perakende sektörü ciro hacmindeki bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5.5 artış anlamlı. Bu artışa bakarak, yüzde 70 ihtimalle yüzde 2.6 ile 2.8 arası öngördüğüm 3. çeyrek GSYH büyüme verisi, daha da yukarıda çıkabilir.

15 Kasım 2015 Pazar