ngur@medipol.com.tr

 

2022 yılı, ekonomik anlamda her yönüyle zorlayıcı geçti. Koronavirüs salgınının yaraları sarılırken patlak veren Rusya-Ukrayna savaşı, zaten pamuk ipliğine bağlı ekonomik dengeleri alt üst etti. Rusya’nın enerjideki ağırlığı malum. Ukrayna ise mısır ve buğday gibi tarım ürünlerinde büyük küresel oyunculardan biri. Hal böyle olunca, savaşın küresel enerji ve gıda fiyatları üzerinde etki oluşturmaması düşünülemezdi. Artan enerji ve gıda fiyatları, zaten yüksek irtifaya doğru yol alan küresel enflasyonu iyice hızlandırdı. Dünya, son 40 yılın en ağır enflasyonunu yaşadı. Savaş, ekonomik beklentilerin ve algının kötüleşmesine neden oldu. 

 

Bu denkleme sıkı para politikası ve Çin’in sıfır vaka politikasından vazgeçmemesi gibi faktörler eklenince, küresel ekonomi kaçınılmaz olarak yavaşladı. Dünya 2022’de stagflasyon riskiyle boğuştu. 

 

KISMİ RAHATLAMA ALANLARI

 

2023, bazı alanlarda kısmi rahatlamaların yaşanacağı ama genel hatlarıyla zorlu geçmesi muhtemel bir yıl. Birçok ülkede enflasyon tepe noktasını gördü. Yeni bir dışsal şok yaşanmadığı müddetçe, bu yıl enflasyonun yönü aşağıya doğru olacak. Dezenflasyon sürecinin kendini hissettirmesiyle birlikte merkez bankaları, parasal sıkılaşma döngüsüne bir noktada son verecek. Yılın ikinci çeyreği itibariyle küresel faizlerdeki yükselişin sonuna gelebiliriz. Gelişmiş ülke merkez bankalarının faiz silahını kullanmaya son vermeleri, gelişen ülke para birimlerinin işine yarayacaktır. Gelişen ülkelere sermaye akışı açısından 2023 daha bereketli bir yıl olabilir. Küresel ekonomiyi rahatlatabilecek bir başka gelişme, Çin’in sıfır vaka politikasından vazgeçmesi. Çin’deki bu gevşeme, fabrika ve limanların rutin işleyişlerine geri dönmesini sağlayacaktır. Bu sayede küresel tedarik zincirlilerindeki tıkanıklıklar azalacaktır. Çin’deki açılmanın küresel ekonomiye pozitif yansımalarını bahar aylarından itibaren gözlemleyebiliriz. Tüm bu gelişmeler sayesinde, küresel iktisadi faaliyet yılın ikinci yarısında görece daha canlı bir seyir izleyebilir. 

 

CAN SIKICI RİSKLER

 

Bir de madalyonun diğer yüzüne bakalım. Rusya-Ukrayna savaşı kısa süre içerisinde biteceğe benzemiyor. Batı, Rusya’yı yaptırımlar yoluyla daha da sıkıştırmaya çalışıyor. Rusya da buna karşılık vermekte geri durmuyor. AB, bu sene bir şekilde enerji darboğazını aşmaya çalıştı. Ama gelecek yıl enerji borularının/depolarının nasıl dolacağı büyük bir soru işareti. 2023’ün son çeyreğinde enerji sıkıntıları Avrupa ekonomisinin başına çorap örebilir. ABD ve Çin arasındaki diplomatik ve ekonomik ilişkiler, 2022’de oldukça tatsız bir seyir izledi. Tayvan meselesi ve teknoloji savaşı, bu yıl da küresel ekonomiyi tedirgin etmeye aday.  

 

Tüm bu olası gelişmeleri alt alta yazdığımız zaman karmaşık bir hesap ortaya çıkıyor. Bu karmaşıklık içerisinde daha net öngörülebilecek noktalar da mevcut. 2023’te küresel enflasyon hissedilir bir düşüş sergileyebilir. Öte yandan, sıkı ekonomi politikaları ve jeopolitik riskler küresel büyümeyi geçtiğimiz yıla kıyasla aşağıya çekmesi kuvvetle muhtemel. Yılın ilk çeyreği bahar ve yaz aylarına kıyasla küresel ekonomi için daha zorlu geçecektir. Bunca belirsizlik arasında şimdiden son çeyreği öngörebilmek ise çok da mümkün değil.   

09 Ocak 2023 Pazartesi