Hakan Güldağ

Eşi görülmemiş yıl geride kalıyor. Şimdilik beş farklı aşının bulunmasıyla 2021’e umutla giriliyor. Ancak görünen o ki, sadece yeni bir yıla girmiyoruz. Gelecekte tarihçilerin muhtemelen yeni bir ‘dönem’ olarak adlandıracağı bir 10 yıla giriyoruz. Koronavirüs, bu yeni dönemin deyim yerindeyse ebeliğini yaptı. 100 yıl önce ‘İspanyol gribinin’ yaptığı gibi...

Ünlü tarihçi Fernand Braudel, “Tarihteki hareket üç farklı şekilde incelenebilir” diyor ve ekliyor:

“Hızlı değişenler, yavaş değişenler ve hiç değişmeyenler...”

Tarih, Covid-19 salgını ile adeta hızlandı. En azından bazı alanlarda... Dijitalleşmede örneğin 10 yılda olacak olanlar 10 ayda oldu. e-ticarette de öyle...

Salgın, küresel değer zincirleri ağındaki değişimi de hızlandırdı.

Daha önce Eko-Mercek’te bahsetmiştik. Bloklaşma ve bölgeselleşme eğilimi artıyor. Dünya çapında hegemonya rekabetinin arttığı bir dönem olacak önümüzdeki 10 yıl. Jeopolitikte, teknolojide ve ticarette...

Tedarikte tercihler değişiyor. Çin’e alternatif arayışları arttı. Vietnam, Bangladeş gibi ülkeler öne çıkıyor. Türkiye de öyle... 200’ü aşkın küresel değer zinciri ile yapılan QIMA araştırması, bunu bariz biçimde gözler önüne serdi. Geçen yıl dünya markalarına sorulan ‘tedarikte ilk üç tercihiniz kimdir’ sorusuna verilen yanıtlarda Türkiye’nin payı yüzde 4’tü. 2020’de yüzde 9’a çıktı. AB merkezli değer zincirlerinde, bir başka ifade ile Avrupa markalarında ise bu oran yüzde 30’a ulaştı.

***

Tabii, tarihte olduğu gibi gelecekte de her şey aynı hızla değişmeyecek. Özellikle de insan... Geçmişten bugüne gelen bazı davranışları aynı kalacak. İhtiyaçları da... Alışkanlıklar değişse de, insan tüketmeye devam edecek.

Mesela size uzun yıllar değişmeyecek bir şey söyleyeyim. İhracatta başarılı olalım mı istiyoruz? Yol haritamız belli: Küresel rekabet şansı yüksek ürün üretmemiz gerekiyor. Yani, başka ülkelerde üretilene tercih edilebilecek ürünler... O kadar basit! Bugüne kadar sağladığımız başarıyı böyle sağladık. Şimdi başarımızı katlayacaksak yine benzer şekilde sağlayacağız. Dünyada ihtiyaç olan ürün ve hizmetleri daha uygun maliyetlerle, daha fazla üreteceğiz, daha iyi tanıtacağız ve dünyanın dört bir köşesindeki pazarlara sunacağız.

***

Kısacası bir yandan dünyada olup biteni iyi okumaya çalışırken, esas mesele üzerimize düşeni iyi yapmak. ‘2021’e umutla giriliyor’ dedik...

Beklenti o ki, dünya ekonomisi gelecek yıl yüzde 4.8 büyüyecek.

Tabii bu bir ortalama... Ülkeler ve bölgeler farklı performanslar gösterecek. Mesela Asya’nın gelecek yıl yüzde 5.7 büyüyeceği tahmin ediliyor. En büyük katkı Çin, Hindistan, Vietnam, Bangladeş ve Tayvan’dan gelecek. Güney Kore ve Japonya da büyüyecekler arasında. Ancak düşük düzeyde. Örneğin Japonya için 2021 beklentisi yüzde 1.7.

Bu yıl salgından olumsuz etkilenen Avrupa’nın da gelecek yıl toparlanması bekleniyor. Özellikle de Batı Avrupa’nın... 2021’de Batı Avrupa için büyüme beklentisi yüzde 5.2. Doğu Avrupa’da ise büyüme ortalama yüzde 3.8’de kalacak. Batı’da İngiltere ve Fransa, Doğu’da ise Ukrayna gelecek yıl büyümede öne çıkması beklenen ekonomiler.

Projeksiyonlar ABD için gelecek yıl yüzde 3.6’lık bir büyümeye işaret ediyor. Meksika ve Kanada da hemen hemen aynı. Latin Amerika, birkaç ülke hariç gelecek yıl görece düşük bir performans gösterecek. Büyüme beklentisi yüzde 3.7.

2021 Afrika için ise zor bir yıl olacak. Tahminlere göre, Sahra altı Afrika yüzde 1.6, Kuzey Afrika ise yüzde 1.7 büyüme gösterecek. İstisnalar var tabii... İç savaştan sıyrılmaya çalışan Libya’nın 2021’de yüzde 20’nin üzerinde büyümesi bekleniyor.
Gelecek yılın büyüme şampiyonları arasında Macau, Maldivler gibi ada devletleri ilk sıralarda. Arnavutluk ve Peru da öyle...

Gelecek yıl küçülme beklenen dört ekonomi var. Suriye, Mısır, Venezuela ve Angola... Türkiye’ye gelince... Ekonomi 2018’de yüzde 2.6, 2019’da yüzde 0.9 büyüdü. 2020’de yine az bir farkla yılı bütün bu hengameye rağmen pozitifte bitireceğimiz görünüyor. 2021’de ise beklentiler yüzde 3 ile 5 arasında değişiyor.

***

Yanda, size 2021’de dünya ekonomisinin çok büyük bir bölümünü oluşturan 80 kadar ülkenin 2021 yılına ilişkin ekonomik büyüme tahminlerini aktarıyorum.

Şöyle bir göz atın. Büyük resimde yaşanan değişimin karmaşıklığı girişimcilik iştahınızı kaçırmasın. Artık e-ticaret üzerinden mi olur geleneksel yöntemlerle mi, bilemem. Bildiğim bir şey varsa, dünyada işini bilen girişimciler için çok fırsat var.
Gerisi sizin bileceğiniz iş...

Hepinize sağlıklı yıllar diliyorum.

Hangi ülke 2021’de nasıl bir büyüme performansı gösterecek? (2020’ye göre yüzde olarak)

ABD3.6
Almanya4.6
Angola-0.1
Arjantin6.0
Avusturalya1.6
Avusturya4.7
Bangladeş5.8
Belçika5.4
Bolivya3.8
Brezilya3.0
Bulgaristan3.7
Cezayir1.3
Çin7.3
Çekya4.4
Danimarka4.1
Ekvator5.1
Endonezya4.3
Estonya4.3
Etiyopya3.1
Fas1.6
Filipinler5.8
Finlandiya2.4
Fransa7.1
Hırvatistan4.7
Hindistan6.7
Hollanda4.1
Irak0.7
İngiltere6.9
İran2.0
İspanya6.8
İsrail2.5
İsveç2.9
İsviçre3.5
İtalya5.8
Japonya1.7
Güney Afrika1.5
Kanada4.0
Kamerun2.5
Kazakistan3.5
Kenya2.0
Kolombiya4.4
Küba2.3
Letonya4.9
Libya20.9
Litvanya3.8
Lübnan1.1
Macaristan4.8
Malezya5.0
Meksika3.3
Mısır-2.3
Nijerya1.0
Norveç3.0
Özbekistan6.3
Pakistan0.8
Paraguay2.9
Peru9.2
Polonya4.2
Portekiz5.0
Romanya4.2
Rusya3.0
Singapur3.9
Slovakya6.4
Slovenya5.0
Sri Lanka2.3
Suriye-1.7
S. Arabistan2.0
Şili4.6
Tayland3.2
Tayvan1.5
Türkiye3.6
Ukrayna5.7
Uruguay3.5
Ürdün2.1
Venezuela-1.7
Vietnam5.2
Yeni Zelanda1.4
Yunanistan3.5
Zimbabve0.4
Kaynak: The Economist, The World in 2021 çalışması

25 Aralık 2020 Cuma