Dünya mal ticaretinde etkileri artan oranda hissedilen önemli eğilimler bulunmaktadır. Bu eğilimlerin büyük bölümü dünya mal ticaretinde yavaşlamaya yol açmaktadır.

1 - GELİŞEN ÜLKELERDE YAVAŞLAMA İTHALAT TALEBİNİ SINIRLIYOR

Gelişen ülkelerde büyüme performansı zayıflamaktadır. Bu nedenle gelişen ülkelerin ithalat talebi de sınırlanmaya başlamıştır. Gelişen ülkelerin potansiyel ithalatı aşağı yönlü değişmektedir.

2 - GELİŞMİŞ ÜLKELERDE BÜYÜME İTHALATTA İLAVE TALEBE YOL AÇIYOR

Küresel ekonomik kriz sonrası gelişmiş ülkelerde büyüme kalıcı olarak toparlanma eğilimine girmiştir. Buna bağlı olarak gelişmiş ülkelerin ithalat talebi de yeniden artmaya başlamıştır. Özellikle Avrupa Birliği’nde birlik dışı ithalat yeniden artmaktadır.

3 - PETROL VE EMTİA FİYATLARI UZUN SÜRE DÜŞÜK KALABİLİR

Petrol ve emtia fiyatlarındaki aşırı dalgalanma kuvvetli bir gerileme aşamasında bulunmaktadır. Petrol ve emtia fiyatlarının uzun süre düşük kalma riski bulunmaktadır ve bu dünya mal ticaretini sınırlayacaktır.

4 - ATIL KAPASİTELER YATIRIM EĞİLİMİNİ VE YATIRIM MALI TALEBİNİ SINIRLIYOR

Küresel kriz sonrası birçok endüstride halen atıl kapasitelerin bulunması nedeniyle küresel yatırım eğilimi sınırlı kalmaktadır. Buna bağlı olarak büyük ölçüde ithalat ile karşılanan yatırım malı talebi de halen zayıf kalmaktadır.

5 - GELİR ARTIŞININ TİCARET ELASTİKİYETİ DÜŞMEKTEDİR

Gelir artışının yarattığı ithalat talebi olarak tanımlanan ticaret elastikiyeti düşmektedir. 1986-2007 yılları arasında 2.3 olan gelir-ticaret elastikiyeti 2011-2015 yılları arasında 1.2’ye inmiştir. Gelir artışları yeterince ithalat talebi yaratmamaktadır. Özellikle imalat sanayi ürünlerine yönelik elastikiyet daha da düşmüştür. Korunma önlemlerinin ve giderek bölgeselleşen ticaretin de bunda payı bulunmaktadır.

6 - ÇİN’DE EKONOMİK YAVAŞLAMA BU ÜLKEYE YÖNELİK İHRACAT ARTIŞINI SINIRLIYOR

Uzun süre ihracat ve yeni yatırımlara dayalı büyüyen ve bu özelliği ile çok sayıda tedarikçi ülke için önemli bir ihracat pazarı olan Çin yeni büyüme modeli ile yeni yatırımlarını ve ihracata yönelik üretimini sınırlamakta olup bunun yarattığı ithalat artışı da durağanlaşmaktadır.

7 - KÜRESEL TEDARİK ZİNCİRİNDE BÜYÜME YAVAŞLADI

Sanayi üretiminin ayrışması ve buna bağlı olarak oluşan küresel tedarik zincirinde büyüme artık yavaşlamıştır. Değer zincirine yeni halkalar eklenmemektedir. Ticaretteki genişlemeyi sadece mevcut halkalar arasındaki ticaret destekleyecektir. Bu nedenle tedarik zincirine dayalı ithalat artışı da yavaşlamıştır.

8-BÖLGESEL VE YENİ NESİL TİCARET ANLAŞMALARI ÖNE ÇIKIYOR

Dünya ticaretinde çok taraflı ticaret anlaşması sürecinden bölgesel ve yeni nesil daha kapsamlı anlaşmalar sürecine girilmektedir. Bu anlaşmalar ticaretin anlaşmaların kapsadığı bölgelerde yoğunlaşması riskini barındırmaktadır.

Son Söz; Dış ticaret hacmimizi büyütmek için bölgemizdeki sorunlarımızın çözümü ile birlikte yeni eğilimleri de dikkate almalıyız.

28 Şubat 2016 Pazar