Küresel salgın nedeniyle Türkiye’de de risk grubunu oluşturan yaşlıların evden çıkmasının yasaklanması ve iş hayatında evden çalışmaya geçilmesiyle birlikte alışveriş alışkanlığı da değişiyor. Online alışverişlerde tüm dünyada görüldüğü gibi Türkiye’de de büyük bir artış var. TEMASSIZDA YÜZDE 23 ARTIŞ Virüsün temasla geçmesi ve banknotlardan oldukça fazla bulaşması nedeniyle temassız işlem adedi mart ayında hızla arttı. Uyarılar üzerine vatandaşlar para yerine kredi kartına yöneldi. Özellikle temassız kredi kartları ilgi görüyor. BKM verilerine göre temassız işlem adedi mart ayının ilk 11 gününde 31 milyona ulaştı. Bu, bir önceki ayın aynı dönemine göre yüzde 23’lük bir artış anlamına geliyor. Bu dönemde toplam kartlı ödeme adedindeki artış ise yüzde 12 oldu. HİJYEN VE PAKETLİ GIDA Koronavirüsün yayılımını azaltmaya yönelik alınan tedbirler doğrultusunda Türkiye de dahil olmak üzere vatandaşlar e-ticarete yöneldi. Evde çalışma uygulamalarının yaygınlaşmasıyla güncel ihtiyaçlar internetten giderildi. Özellikle hijyen ürünleri, paketli gıdalar gibi belirli kategorilerde artış gözlemlendi. 9-16 Mart tarihleri arasında, bir önceki haftaya göre kolonya satışı 34 kat, steril eldiven 19 kat, el dezenfektanı 10 kat, sabun 4 kat, medikal maske 4 kat, tuvalet kağıdı satışı ise 3.5 kat arttı. Bebek bezi satışlarında da yüzde 30 artış yaşandı. Gıda ürünlerinde ise sıvı yağ satışı 5 kat, bulgur ve pirinç satışları 3 kat arttı. ONLINE GIDA KATLANDI Salgın tehdidinin ne kadar süreyle devam edeceğini bilemeyen tüketici, öncelikle temel ihtiyaçlara odaklanarak gıda gibi tüketim malzemelerine yöneliyor. Bu süreçte dışarıdaki konvansiyonel marketler yerine dijital alanda, mümkün olduğunca temassız alışveriş yapmaya özen gösteren kitle, online gıda marketlerinin trafiğini yüzde 100’ün üzerinde artırmış durumda. Ancak online gıda marketlerinin yoğun talep karşısında teslimat işlemlerinde güçlük yaşadığı da gözleniyor. Öte yandan e-ticaret şirketi Amazon da koronavirüs sebebiyle hareketli günler geçiriyor. Amazon, online alışverişe artan talebi karşılayabilmek için ABD’de 100 bin yeni personel alacağını ilan etti. Amazon'un Dünya Operasyonlarından Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Dave Clark tarafından kaleme alınan blog paylaşımında, Covid-19 salgınıyla e-ticarete olan talepte önemli bir artış görüldüğüne ve işgücü ihtiyacı doğurduğuna dikkat çekildi. İNFODEMİ DÖNEMİ Koronavirüs günlerinde evde eğitim ve evde iş hayatı nedeniyle GSM ve iletişim firmaları tarafından verilen rakamlara göre yüzde 40-50 arasında internet kullanımı arttı. Fiber internet abonelerinin yaklaşık yüzde 90’ı limitsiz tarifelerden hizmet alıyor. Son dönemde koronavirüsle ilgili aramalarda 10 milyardan fazla sonuç, sosyal medyada 3 milyardan fazla paylaşım oldu. Bu paylaşımlar da neredeyse 100 milyardan fazla etkileşim aldı. Dünya Sağlık Örgütü bu duruma da 'infodemi' adını verdi. İnfodemi, insanların doğru bilgiye ulaşmaya çalışırken karşılaştığı bilgi kirliliği olarak tanımlanıyor. OYUN TRAFİĞİ Koronavirüs salgını nedeniyle evlerine kapanan tüketiciler daha fazla online oyun oynamaya başladı. Latin Amerika ve Ortadoğu ülkelerinde dijital oyunlar trafiği yüzde 100 seviyesinde artarken, Türkiye’deki artış yüzde 200’lere ulaştı. Tüketiciler online oyunların yanısıra e-spor gibi diğer eğlence servisleri tüketimine de ağırlık verdi. Dijital veriler tüketicilerin geçen haftaya oranla daha çok e-spor seyrettiğini ortaya koyarken, genel e-spor tüketimi ise yüzde 60 oranında arttı. Karaoke gibi eğlence servislerindeki artış ise yüzde 200’ü buldu. VİDEO ÖNE ÇIKTI Açıklanan verilere göre internet ortamındaki video ve müzik gibi içerik servislerine de tüketiciler yoğun ilgi gösteriyor. Tüm dünyada TV'lerden seyredilen video servislerinde ciddi yükseliş var. Bu alanda son bir haftada yüzde 45 ila 50 seviyesinde artış yaşandı. Türkiye'deki yükseliş trendinin global OTT (doğrudan internetten yayınlanan içerik) servisleriyle paralel seyrettiği belirtiliyor. 4 SAATTEN 8 SAATE ÇIKTI Amazon'unDünya Operasyonlarından Sorumlu Kıdemli Başkan Yardımcısı Dave Clark, Covid-19mücadele sürecinde evde geçirilen zamanın teknoloji kullanımını da etkilediğini belirterek, şunları söyledi: “İnsanların pandemiden önce günlük ortalama teknoloji kullanımları 4 saat civarındaydı ama şu an yaklaşık 8 saatin üzerinde. Sosyal medya uzmanları bağımlılığı ile iç içe yaşıyoruz.” e-DEVLET’TEN 5 BİN HİZMET Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, Covid-19 salgını sürecinde birçok kamu hizmetinin daha e-Devlet Kapısı'ndan (turkiye.gov.tr) verilmeye başlandığını belirterek, “Şubat-mart aylarının verileri karşılaştırılarak en çok kullanılan hizmetler sıralandığında karşımıza çarpıcı rakamlar çıkıyor” dedi. Salgının Türkiye'de görüldüğü mart ayı ile bir önceki ayda e-Devlet kullanımını karşılaştıran Koç, “Vatandaşlarımızın evde kaldıkları son dönemde dijital hizmetlerin kullanımı artış gösterdi. e-Devlet Kapısı'ndan sunulan 5 binden fazla hizmet sayesinde birçok işlem evden yapılmaya başlandı. Şubat-mart aylarının verileri karşılaştırılarak en çok kullanılan hizmetler sıralandığında karşımıza çarpıcı rakamlar çıkıyor” diye konuştu. Koç, Eğitim Bilişim Ağı (EBA) için, e-Devlet Kapısı üzerinden şubat ayında 25 bin 186 sorgulama yapılırken, bu sayının martta yaklaşık 30 kat artarak 766 bin 491'e yükseldiğini kaydetti.

16 Nisan 2020 Perşembe

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, tek kullanımlık maske, eldiven gibi hijyen malzeme atıklarının yönetimine ilişkin genelge yayımlandı. Koronavirüssalgınıyla mücadele kapsamında maske, eldiven ve diğer kişisel hijyen malzeme atıklarının bertarafına yönelik farklı ülkelerdeki uygulamaları da inceleyerek yeni tedbirler aldıklarını belirten Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, bu atıkların bertarafında "72 saat" kuralı getirdiklerini söyledi. AYRI BİRİKTİRİLECEK Atıkların bertarafındaki önemli noktalara işaret eden Kurum, şu bilgileri verdi: "Maske ve eldiven atıkları, kurum ve işletmelerin bina giriş çıkışları ile ortak kullanım alanlarına yerleştirilecek biriktirme ekipmanlarında ayrı şekilde biriktirilecek. Geçici depolama alanlarında en az 72 saat bekletildikten sonra 'evsel atık' olarak belediyeye teslim edilecek. Ev ve işyerlerinde kullanılan maske ve eldiven atıkları, ağzı kapatılarak iç içe iki torbaya konularak, en az 72 saat süreyle insan temasından uzak bölümde bekletildikten sonra 'evsel atık' olarak belediyeye teslim edilecek. Sağlık kuruluşlarının karantina bölümleri ile karantina birimi olarak belirlenen yerlerde oluşan atıklar 'tıbbi atık' olarak yönetilecek ve diğer atıklarla karıştırılmaması sağlanacak."

16 Nisan 2020 Perşembe

Gıda sektörü e-istişare İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, “Yönetim Kurulu ve Meclis Üyelerimizin katılımıyla sektörlerimizin nabzını tutmaya devam ediyoruz. Tüm konuların takipçisiyiz, zor günleri birlikte aşacağız” dedi. HABER: MÜGE BİBER İstanbul Ticaret Odası, koronavirüs pandeminin olağan salon toplantılarını ortadan kaldırması üzerine video konferans yöntemine geçti. Oda, sektörel istişareleri online olarak gerçekleştirmeye başladı. İnşaat sektörü e-istişare GIDA İLE BAŞLADI İTO Yönetim Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç ve ilgili Yönetim Kurulu Üyeleri ve Meclis Üyelerinin de iştirakiyle ilk online istişare toplantısı gıda sektörü gündemiyle gerçekleştirildi. Sosyal temastan kaçınmak için katılımcılar evlerinden online olarak toplantıya katıldılar ve görüşlerini paylaştılar. Tekstil sektörü e-istişare GÖRÜŞLER ALINIYOR İkinci sektörel istişareyi lokomotif sektör inşaat ile yapan İTO yönetimi, üçüncü online buluşmayı tekstil gündemiyle gerçekleştirdi. Diğer sektörlerle devam eden istişarelerde salgına yönelik alınan ekonomik tedbirler sektör temsilcileriyle değerlendiriliyor, görüş ve öneriler alınıyor. Sektör temsilcilerinin uygulamalara dair görüş ve önerilerinin toplanarak ilgili bakanlıklara iletilmesi ve gereken süreç iyileştirmelerinin takibi sağlanıyor.

16 Nisan 2020 Perşembe

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Uygulama Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’i Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Uygulamada karşılaşılan sorunların giderilmesi amacıyla yapılan düzenlemeyle emsal artışı, OSB katılımcısının kendi ihtiyacı için elektrik üretim tesisi kurabilmesi, geri dönüşüm tesisi kurulması ve sanayicilerin karşılaştığı mağduriyetlerin giderilmesi gibi konularda pek çok adım atıldı. TALEPLER VE İHTİYAÇLAR DOĞRULTUSUNDA ŞEKİLLENDİ Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yapılan değişikliklerin sanayicilerin talepleri ve güncel ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirildiğini ifade ederek, şöyle konuştu: ''Sanayicinin taleplerini dikkate aldık, onların lehine önemli adımlar attık. Yönetmelik değişikliğini ekip arkadaşlarımla beraber titiz bir değerlendirme ve analiz sürecinin sonunda tamamladık. Aldığımız tüm kararların sanayimize katma değer olarak dönmesi en büyük arzumuz. Yönetmelikle birlikte sanayi parsellerinde inşaat alanı kullanım kapasitesini artırdık. Toplam bölge büyüklüğünün en az yüzde 10'u kadar ortak kullanım alanı ayrılan bölgelerde sanayi parsellerinde emsal 1.00 olarak belirlenebilecek. Emsali artırdık, mağduriyetleri önledik. Yine OSB katılımcılarının, kendi ihtiyaçları için rüzgar ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurabilmesine imkan tanıdık." MAĞDURİYETLER ÖNLENDİ Geri dönüşüm sektöründen gelen talepleri duyduklarına işaret eden Varank, "OSB'ye ait teknik altyapı alanlarında geri dönüşüm ve bertaraf tesisleri kurulabilecek. Sanayicinin mağdur olmasını engellemek adına, OSB'de kurulmasına izin verilmeyen tesisler hakkında nihai kararı Bakanlığa bıraktık. Süre uzatımı verilmesi uygulamasına yapı kullanma izni almış ancak henüz iş yeri açma ve çalışma ruhsatı alamamış katılımcıları da dahil ettik. OSB organlarının görevlerinde ve işleyişinde düzenlemeler yaptık. OSB'lerin işleyişinde dijitalleşmeye ve bürokraside sadeleşmeye gittik" değerlendirmesinde bulundu. EMEKÇİLERİN SAĞLIĞI GÖZETİLMELİ Varank, planlı sanayileşmenin, sürdürülebilir büyüme açısından büyük öneme sahip olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: "Aldığımız kararların ekonominin bel kemiği olan sanayi sektörüne hayırlı olmasını diliyorum. Kovid-19 sebebiyle yaşadığımız bu zorlu süreçte sanayicilerimize büyük görevler düşüyor. Üretimin devamlılığını sağlamak adına onların yüklerini hafifletmeye çalışıyoruz. Sanayicilerimizden beklentimiz ise tesislerinde iş güvenliğini en üst seviyeye çıkartarak emekçilerimize sahip çıkmaları. Sanayi tesislerine bu dönemde uygulamaları gereken kuralları ilettik. Üretimin ve istihdamın sürekliliği kadar, emekçilerimizin sağlığının korunması da sanayicilerimizin en kritik görevlerinden biri." ENERJİ ÜRETMENİN ÖNÜ AÇILDI Yapılan değişikliklere göre, OSB'lere sağlanan kolaylıklardan birisi de güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üretmenin önünün açılması oldu. OSB'de yer alan sanayi ve hizmet destek parselinin boş kalan kısımlarında katılımcının kendi ihtiyacı için gerekli olan rüzgar ve güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurabilmesine imkan tanındı. Güneş ve rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri, katılımcıya ait destek ünitesi kapsamında değerlendirmeye alınacak. OSB'YE GERİ DÖNÜŞÜM TESİSİ Ayrıca geri dönüşüm sektöründen gelen talepler doğrultusunda, OSB'ye ait teknik altyapı alanında olması ve OSB müteşebbis heyet veya genel kurul kararı alınması şartı ile geri dönüşüm ve bertaraf tesislerinin OSB'lerde kurulmasına imkan tanındı. Yönetmelikle bürokrasinin azaltılması ve mevzuatın sadeleştirilmesi kapsamında da değişiklikler yapıldı. Artık özel OSB kurulmasına ilişkin taleplerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına iletilmesinde tapu ibrazı istenmeyecek. Bakanlığın onaylaması şartıyla OSB'lerin bağış yapmasına da imkan verildi. OSB'LERİN ZARARA UĞRAMASI ENGELLENDİ Uygulama Yönetmeliği'nde yapılan değişiklikle OSB'lerde döviz cinsinden arsa satışı yapılmasına ilişkin düzenleme yürürlükten kaldırıldı. Yeniden değerleme oranlarındaki artış nedeniyle arsa iptal ve iadelerinde ödenecek bedelin hesaplanmasında parsel tahsis bedeli üst limit olarak belirlendi. Böylece sanayici mağduriyetinin önüne geçilmesi amaçlandı ve OSB'lerin zarara uğraması engellendi. Ayrıca Bakanlık kredisinin, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde dış finansman ile sağlandığı OSB yapım işi ihalelerinde, kredi veren kuruluşun ihale usul ve esaslarının uygulanmasına ilişkin düzenlemeler yapıldı.

16 Nisan 2020 Perşembe

HABER: CEYHUN KUBURLU Dünyayı etkisi altına koronavirüs nedeniyle birçok işyeri kapalı. Ancak franchise sektörü salgının bitmesiyle birlikte atağa kalkacak. Sektör temsilcileri, “Toz bulutu kalktıktan sonra franchise sektöründe birçok fırsat olacak. Bu fırsatlar hem Türkiye’de hem de dünyada öne çıkacak. Yerli girişimciler bu alanda fark yaratacak çalışmalar yapabilirler. Bugün Çin’den ABD’ye kadar birçok ülkeye açılma fırsatı olabilir. Bu fırsatlara hazır olan markalar ve girişimciler, yeni dünyada rakiplerinin önüne geçebilir ve çalışmalarını bu yönde gerçekleştirebilir” dedi. ALTYAPIYA YATIRIM Dijitalleşmenin bu dönemde öne çıkacağına dikkat çeken sektör temsilcileri, “Dijital alanda yapılacak yatırımlar markaları öne çıkaracak. Franchise sektöründe bu gelişmelere ve alt yapıya yatırım yapanlar kazanacak. Dijitalleşme derken bugün perakendeden gıdaya birçok alanda yenilik yapılıyor. Örneğin bir kıyafeti bilgisayar üzerinden deneyip üzerinize oluyor mu olmuyor mu diye bakabiliyorsunuz. Bir mobilya markasına evinizden çıkmadan sadece ölçülerinizi bildirerek sipariş verebiliyorsunuz. Yeme-içme alanında bir marka iseniz paket servisin ne kadar önemli olduğu bugünlerde karşımıza çıkabiliyor. İşte bu tür altyapıya yatırım yapanlar pandemi bittiği gün daha fazla iş yapabilirler” dedi. YÜKSEK KİRALARA DİKKAT Bu dönemde belki de markalar için en önemli gelişmenin yüksek kira bedellerinin düşmesi olacağını öngören sektör temsilcileri, şu değerlendirmede bulundu: “Öyle bir dönemden geçiliyor ki, herkesin elini taşın altına koyması gerekiyor. Bugün yüksek meblağlarla kiralanan dükkanlar ve mağazalar önümüzdeki dönemde bu rakamları ödememeyi planlıyor. Yani artık yüksek kiralara dükkan açmak zor gibi duruyor. Hatta bazı markalar hiç dükkan açmadan franchise verecek. Bölgesel dağılım yapılarak internet üzerinden tüketicilere ulaşacaklar. Yani artık franchise sektörünün en çok zorlandığı konu olan yüksek kira konusu rafa kalkmış olacak. Yepyeni bir dünyada insan hayatını kolaylaştıracak ve az maliyetli işler öne çıkacak.” HİZMET SEKTÖRÜNDE ATILIM BEKLENİYOR Sektörmensupları, virüsün etkilerinin bittiği dönemde öne çıkacak sektörler hakkında şu bilgileri verdi: “Hizmet sektörü atılım yapabilir. Kuru temizlemeden eğitime kadar birçok alanda gelişmeler gözlemleyeceğiz. Yeme-içme markalarında da yeni atılımlar gerçekleştirilecek. Giyim ve mobilya sektöründe teknolojiye yatırım yapmayan markaların işi zor görünüyor. Çünkü artık interneti sadece gençler değil, 65 yaş üstü nüfus da kullanıyor.”

15 Nisan 2020 Çarşamba