Uluslararası enerji sektör raporlarından derlenen bilgilere göre, geçen yıl günlük ortalama 100 milyon varil olan küresel petrol talebinin bu yıl geçen yıla oranla günlük 8 milyon 100 bin varil azalışla ortalama 91.9 milyon varil olması bekleniyor. Küresel piyasalarda petrole olan talebin 2021’de ise bu yıla göre günlük 5 milyon 200 bin varil daha artacağı hesaplanırken, küresel petrol fiyatlarının da talebe bağlı olarak artacağı tahmin ediliyor. NİSAN’DAKİ BÜYÜK DALGALANMA Yıl içinde salgın nedeniyle dünya genelindeki düşük petrol tüketimi, hızla artan petrol arz fazlasının ve petrol stoklarında yeterli kapasitenin kalmayacağı endişeleri, brent petrolün varil fiyatını 22 Nisan’da 15.98 dolara kadar düşürdü. Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolde ise kontrat sahiplerinin fiziki petrol teslimatından kaçınmasıyla varil fiyatı 20 Nisan’da eksi 40.32 doları gördü. WTI’da görülen eksi fiyatlar arama ve üretim şirketleri için büyük bir risk oluşturdu. Böylece küresel petrol talebindeki azalış, fiyatların nisanda 1999’dan bu yana en düşük seviyesine gerilemesine neden oldu. Bu gelişmeler üzerine uzmanlar, 2020’yi küresel petrol tarihinin en kötü yılı, nisan ayını da ‘Kara Nisan’ olarak nitelendirdi. Petrol talebi yıllık bazda nisanda günlük 21 milyon varil azaldı. Başta ulaştırma sektöründe alınan ciddi kurallar ve kısıtlarla petrole olan talep büyük ölçüde düştü. OPEC+’NIN TOPARLANMAYA KATKISI Birçok ülkedeki karantina kapsamında alınan kısıtların azaltılmaya başlamasıyla stoklardaki petrol ve rafineri ürünlerinde ciddi azalmalar gözlemlediklerini belirten merkezi İskoçya’da bulunan araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie Downstream’ın Başkan Yardımcısı Alan Gelder, beklentileri şöyle özetledi: “OPEC+ ülkeleri piyasadaki üretimin dengelenmesi için adımlar atıyor. Bu arada ham petrol stoklarında da normal değerlerde azalmalar mevcut. Ancak ikinci dalga salgınla daha büyük kısıtlar gelirse, ilk dalgaya oranla OPEC+ ülkelerinin aksiyon alması daha kolay olacak inancındayız. OPEC+ ülkeleri aksiyon almasaydı, küresel petrol fiyatlarında nisanda görülen minimum fiyatlar şu an toparlanamazdı” diye konuştu. Gelder, son olarak yılsonu itibariyle OPEC+ ülkelerinin kısıntı performanslarının ve ülkelerin salgının ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla karantina önlemlerini esnekleştirmelerinin küresel petrol fiyatları için belirleyici olacağının altını çizerek, “Artan petrol talebi sonucunda, brent petrolün varil başına 40 ila 50 dolar arasında fiyatlanacağını öngörüyoruz” dedi. VARLIK FONLARI DA ETKİLENECEK Politik risk ve petrol analisti José Chalhoub, dünyanın en büyük petrol şirketlerinin Covid-19 salgınının etkisiyle bu yılın ilk yarısında milyar dolarlık zarar açıkladıklarını belirterek, şu değerlendirmeyi yaptı: “Petrol şirketlerinin tehlikeyi henüz atlattığını düşünmüyorum. Üretici ülkeleri, petrol üretici ulusal ve uluslararası şirketleri etkileyen bu durum aynı zamanda ulusal varlık fonlarını da etkileyecek. Daha da önemlisi, üretici ülkeleri ve yabancı rezervleri salgının etkisinin devam etmesine bağlı olarak üretim maliyetlerini kurtaramayacak hale gelecek. Petrol fiyatlarının dalgalı seyir izleyeceğini, ancak yılsonu için tahminlerin mevcut durumdan daha yüksek seviyede olacağını dile getiren Chalhoub, “Küresel anlamda iyileşme bu hızla devam ederse, brent için varil başına 45 ila 55 dolar arasında fiyatlanma mümkün gözüküyor” dedi.

01 Eylül 2020 Salı

Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) İpotek Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliği yürürlüğe girdi. Buna göre, ipotek finansmanı kuruluşlarının kuruluş izin başvurularının SPK tarafından değerlendirilebilmesi için gerekli olan başlangıç sermayesinin asgari tutarı 10 milyon liradan 50 milyon liraya çıkarıldı. Öte yandan tebliğin yönetim ve organizasyon yapısı ile yönetici ve personele ilişkin şartlar bölümlerine yeni maddeler eklendi. Eklenen maddeler ile kamu tüzel kişilikleri, kamu kurumları ve kamu sermayeli kuruluşların pay sahibi olduğu ipotek finansmanı kuruluşları bazı yükümlülüklerden muaf tutuldu. Tebliğe geçici bir madde de eklenirken, geçiş hükümleri kapsamında ipotek finansmanı kuruluşlarının bugünden itibaren 6 ay içinde kuruluş şartlarına uyum sağlaması için SPK’ya başvurması zorunlu kılındı.

01 Eylül 2020 Salı

Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan geçici dış ticaret istatistiklerine göre, temmuzda Türkiye'nin toplam ithalatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,9 azalarak 17 milyar 708 milyon 811 bin dolar oldu. Bunun 2 milyar 413 milyon 295 bin dolarlık kısmını, enerji ithalatı olarak özetlenen "mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar" oluşturdu. Geçen yılın temmuz ayında bu rakam 3 milyar 443 milyon 892 bin dolar olarak kayıtlara geçmişti. Böylece, söz konusu dönemde ülkenin enerji ithalatı faturası yüzde 29,9 azaldı. Öte yandan, temmuzda geçen yılın aynı ayına göre ham petrol ithalatı yüzde 7,59 artarak3 milyon 98 bin 629 tona ulaştı.

31 Ağustos 2020 Pazartesi

Cumhurbaşkanı kararıyla, cari açığa olumsuz etki eden otomobil ithalatının azaltılması, yerli üreticinin desteklenmesi için lüks ithal otomobillerde ÖTV oranı artırılırken, eğitim ve öğretim hizmetindeki KDV oranı yüzde 8'den yüzde 1’e indirilerek bu farkın velilere olumlu yansıması amaçlandı. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıile Hazine ve Maliye Bakanlığınca cari açık üzerinde yüksek düzeyli olumsuz etkiye sahip olan otomobil ithalatının azaltılması amacıyla motor silindir hacmi aralıkları ve özel tüketim vergisi matrahları esas alınarak düzenlemeye gidildi. Türkiye'de 1600 cc altı yüzde 60 ÖTV oranına tabi olan otomobillerin neredeyse tamamı (yüzde 99,3’ü), 1600 cc üzeri otomobillerin ise tamamı ithal ediliyor. Bu grup otomobillere uygulanan ÖTV oranlarında artışa gidilirken, 1600 cc altında olup yerli imalatın yoğunlaştığı alanda da vergisiz satış bedeli 70 bin liradan 85 bin liraya artırılarak yerli üreticiye ve yerli sanayiye destek verilmesi amaçlandı. Hibrit otomobiller için mevcut korelasyon korunarak bu araçlardaki ÖTV oranları da eşgüdümlü bir şekilde artırıldı. Böylece maliye politikası değişikliğiyle, yüksek fiyatlı ithal otomobillere olan talebin düşük ÖTV oranına tabi otomobillere yönelmesi, bu kapsamda daha az yüksek fiyatlı otomobil ithal edilmesi, yerli otomobil satışının artması, buna bağlı ithalatın miktarının azalması ve kompozisyonunun değişmesi suretiyle daha az ithalat bedeli ödemesi yoluyla cari açığın azalmasına olumlu katkı vermesi hedeflendi. Örneğin, motor silindir hacmi 1600 cc'yi geçmeyen, ÖTV matrahı 130 bin lirayı aşan otomobiller için ÖTV oranı yüzde 60'tan yüzde 80'e çıkarıldı. Motor silindir hacmi 2000 cc'yi geçenÖTV matrahı 170 bin lirayı aşmayan elektrikli otomobiller için vergioranı yüzde 100'den yüzde 130'a, diğerleri için de yüzde 110'dan yüzde 150'ye yükseltildi. EĞİTİM VE ÖĞRETİMDE KDV ORANINDA İNDİRİM Öte yandan, Resmi Gazete'de yer alan diğer bir düzenlemeyle halihazırda yüzde 8 KDV oranına tabi eğitim ve öğretim hizmetindeki KDV oranı yüzde 1’e indirildi. Böylece salgın döneminde genel anlamda özel sektöre verilen desteklerin devamı mahiyetinde üniversiteler de dahil olmak üzere eğitim-öğretim dönemi başlamadan önce bu alanda faaliyette bulunan mükelleflerin KDV oranları indirilerek, aradaki farkın velilere olumlu yansıması amaçlandı.

31 Ağustos 2020 Pazartesi

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği’nin (TÜREB), ocak-haziran dönemine ilişkinTürkiye Rüzgar Enerjisi İstatistik Raporuyayımlandı. Bunagöre, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından dolayı kısıtlamaların yaşandığı yılın ilk yarısında rüzgar enerji santralleri elektrik talebini karşılamada önemli rol oynadı. Rüzgar santrallerinden üretilen elektrik, söz konusu dönemde 11 milyon 506 bin 233 kilovatsaate erişirken, bu miktar Türkiye'de aynı dönemde üretilen toplam elektriğin yüzde 8,52'sini oluşturdu. Toplamda 2 bin 451 megavatlık53 rüzgar santralinin inşaat aşamasında olduğuna işaret edilen rapora göre,Türkiye'nin rüzgar enerjisi kurulu gücü ilk 6 ayda 232 megavat artarak 8 bin 288 megavata ulaştı. Raporda görüşlerine yer verilen TÜREB Başkanı Hakan Yıldırım,rüzgar enerjisi sektöründe "salgın kaynaklı mücbir sebep ilan edilmesi" beklentisinin olduğunu belirterek, "Avrupa'da İspanya, Almanya, İrlanda, İngiltere gibi birçok ülke bu yönde kararlar alarak kendi rüzgar enerjisi sektörlerini destekledi.Salgın sebebiyle yaşanan gecikmelerden dolayı mücbir sebep ilanı yoluna gidilmezse bu yıl sonunda devreye alınması planlanan santral yatırımlarının tamamlanması büyük ölçüde zora girecek" değerlendirmesinde bulundu.

28 Ağustos 2020 Cuma