HİKMET BAYDAR

Türkiye İstatistik Kurumu ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2022 Ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.2 artarak 17 milyar 587 milyon dolar, ithalat yüzde 54.2 artarak 27 milyar 848 milyon dolar olarak gerçekleşti. Enerji ve altın hariç ihracat yüzde 19.6, ithalat ise yüzde 31.1 arttı.

İthalattaki yüzde 54.2 gibi büyük artış nedeniyle dış ticaret dengesi 10.261 milyon dolar açık verdi. Yüzde 234.9 oranında büyük bir değişim gösterdi. İthalattan enerji ve altını çıkardığımızda, artış oranı yüzde 31.1’e düşüyor. Dolayısıyla ithalat artışının yüksek olmasının nedeni daha çok enerji kökenli olabilir.

ÜRETİM VE İHRACAT ARTIŞI

İhracatın yılın ilk ayında global ekonomilerde enflasyonla mücadele için faiz artırımlarının konuşulduğu bir dönemde gerçekleşmesi çok anlamlı. Demek ki, global faiz artırımlarının talepte yaratabileceği daralma ürün portföyü ve üretim yapısı nedeniyle Türkiye’yi daha az etkileyebileceği gibi fırsatlar da yaratabilir.

Gerek yüksek büyüme verileri gerekse dolar bazında ihracat artışı işlerin yolunda olduğunu gösteriyor. Enerji ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 31.1 artarak 18.413 milyon dolara, ihracat ise yüzde 19.6 artarak 16.751 milyon dolara yükseldi.
İhracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 83’ten yüzde 63.2’ye düşmesi olumsuzluk olarak yorumlansa da ithalatın içerisinde sadece ara mallarının payının yüzde 83.9 olması, gelecekte üretimin artacağı anlamına geliyor. Global ekonomik ortamda belirsizliklerin artması nedeniyle firmalar biraz daha yoğurdu üfleyerek yemiş olabilirler. Yani her ihtimale karşı ara malı stoklarını artırmışlar. Üretim ve satış yapma konusunda bir beklenti olmasaydı, ithalatta böyle bir artış olmayacaktı. Kaldı ki, tüketim mallarının ithalattaki payı yüzde 2.7 azalarak yüzde 6.1 oranına düştü. Bu nedenle ithalattaki artış, gelecekte daha fazla üretim ve ihracat artışı demektir.

DAHA ÇOK ÜLKEYE ODAKLANMA ZAMANI

Peki, nerelere ihracat yaptık ve nerelerden ithalat yapıyoruz?

İhracatta ilk sırada Almanya geliyor ve ihracat tutarı 1.618 milyon dolar. Daha sonra ABD ve ihracat tutarı 1.221 milyon dolar. Üçüncü İtalya 1.025 milyon dolar, dördüncü Birleşik Krallık 948 milyon dolar ve Irak 883 milyon dolar. Bu ülkelerin toplam ihracattaki payı ise sadece yüzde 32.4. Demek ki, ihracat için daha çok yolumuz var. Bu ülkeler daha fazla ürün alma potansiyeline sahip.

Gelelim ithalata; ilk sıra 4 milyar 637 milyon dolar ithalat ile Rusya Federasyonu’nun. Onu 3.095 milyon dolar ithalatla Çin takip ediyor. Akabinde Almanya 1.440 milyon dolar, ABD 1.279 milyon dolar geliyor.

Görüleceği üzere Almanya ile dış ticaretimiz Ocak 2022’de fazla verdi. ABD ile ise neredeyse kafa kafaya. Çin ve Rusya, ihracatın ilk beşinde bile yok. Dolayısıyla dış ticaret açığı verdiğimiz bu ülkelere ihracatı artırmalıyız.

Rusya-Ukrayna savaşının olduğu şu günlerde riskleri iyi dengelemek gerekiyor. Özellikle enerji ithalatında Rusya’nın payının yüksek olması tedarik riskini de artırıyor. Yaptırım savaşının başlayacağı önümüzdeki dönemde bizlere yeni fırsatlar çıkabilir. Çünkü Avrupa ucuz ve yüklü miktarda olmayan alımlara yönelmek durumunda kalabilir. Bu durum bizim üretim yapımıza çok uyuyor. Global resesyonun konuşulacağı önümüzdeki dönem Türk firmalarının ciddi fırsatlar yakalayabileceği bir dönem olabilir. Şimdi daha çok ülkeye odaklanma zamanı.

04 Mart 2022 Cuma