Vergilendirme, toplumlar bakımından hemen herkesin bir şekilde etkilendiği uygulamadır. Herhangi bir vatandaş olarak da bir mal veya hizmet satın aldığınızda genel olarak KDV, bazı mal ve hizmetlerde ise KDV yanında ÖTV veya ÖİV ödeme durumu ile karşı karşıya kalırsınız. Aracınız varsa ÖTV ve yıllık olarak da MTV, gayrimenkulünüz varsa alım satımında tapu harcı, yıllık olarak ise belediyelere emlak vergisi ve konut veya işyeri ise çevre temizlik vergisi ödemek durumundasınız. Doğal olarak, kamu düzenini sağlamak ve devletin temel fonksiyonlarını finanse etmek bakımından en sağlıklı ve temel gelir kaynağı vergilerdir. 

 

Vergi mükellefleri bakımından bir de fazla ödenen vergilerin iadesi gibi uygulamalar var. Yaklaşık 18 yıl öncesine kadar fatura ve fiş toplayarak ücretli ve emeklilere vergi iadesi uygulaması yapılıyordu. Günümüzde ihracatta veya indirimli orana tabi işlemlerden bir bölümü için uygulanan KDV iadesi uygulaması söz konusu. Bu yazımızda özellikle inşaat işlerinde KDV iadesi uygulamasında bazı konulara dikkat çekmek istiyoruz. 

 

İnşaat işlerinde, özellikle konut yapımı nedeniyle oran farklılığından kaynaklanan KDV iadesi uygulaması söz konusu. Bu uygulama, mantık olarak genel itibarıyla bütün KDV iade uygulamasında olduğu gibi yapım sırasında yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen kısmının inşaat firmasına iade edilmesidir. Teslimi düşük orana tabi konut inşaatlarında KDV İadesi Kanunu’nun yürürlüğe girdiği dönemden bu yana uygulanagelmiştir. Uygulama, yıllar içerisinde vergi idaresi ile mükellef ihtilafları ve sonuçta yargı kararları çerçevesinde biraz daha netleştirilmeye çalışıldı. Ancak halen daha netleşmeyen veya günün koşullarına göre revize ihtiyacı olan konular bulunuyor. 

 

JENERATÖR GİBİ ORTAK TESİSLERİN DURUMU

 

Bugün kat karşılığı site inşaatlarında elektrik kesintilerini engellemek anlamında jeneratör konulması artık bir rutin haline geldi. Ancak vergi idaresi, mevcut mantığında binada yapılan ortak alanlar nedeniyle olan yüklenimleri hiç dikkate almayıp neredeyse daire kapısından içerisi dışında bir eklemeye imkan vermeyecek şekilde uygulamayı yönlendiriyor. Tek istisna neredeyse asansör gibi duruyor. 

 

Bu nedenle de jeneratör gibi bir anlamda zaruri hale gelen alımlar nedeniyle müteahhidin yüklendiği KDV iade konusu dışında bırakılıyor. 

 

DAİRE İÇERİSİNDEKİ DAVLUMBAZ, OCAK VS. 

 

Mevcut uygulamada adeta bu unsurlar da zaruri kabul edilmeyip alımları nedeniyle yüklenilen KDV iade kapsamı dışında tutuluyor. 

 

Hatta uygulamada daire sahiplerine kesilecek faturada bu unsurların ayrılarak yüzde 18 KDV uygulanması gibi bir usul de ileri sürülüyor. Günümüzde artık bunların daire standardının bir parçası kabul edilip iade kapsamında değerlendirilmesi daha doğru olacaktır. Artık sadece aspiratör ile havalandırılan mutfak standardı tarih oldu. Bu nedenle daire standardının yeniden değerlendirilmesi ihtiyaç haline geldi. Zira normalde daire standardı olmasa ocak vs. gibi unsurları daire satın alan daha farklı tercih edebilir. Bunun faturada ayrı gösterilmesi gibi bir uygulama ise alıcı-satıcı arasında ihtilafa bile neden olabilir. 

 

TOPTAN SATIŞ, PERAKENDE SATIŞ KÂR ORANI

 

Kat karşılığı inşaat işlerinde arsa sahiplerine kesilen fatura daire teslimi olmakla beraber bu arsa sahipleri ile toplu bir anlaşma yapılarak işe giriliyor. Bu nedenle arsa payı sahipleri müteahhitle bir paylaşım oranı üzerinde anlaşıyor ve herkese payı oranında daire faturası kesilmesi durumu söz konusu. Herkes başlangıçta ne alacağını biliyor. İnşaat maliyetinin anlaşılan orandaki kısmı ilgili arsa payı sahibine fatura edilmek suretiyle işlemin tamamlanması daha hakkaniyetli bir durumdur. Müteahhit arsa sahibine arsa payı karşılığı fatura keserek bir kâr elde etmeyeceğini, kazancının, anlaşma çerçevesinde kendisine kalan kısımların üçüncü kişilere satışından elde edeceği tutardan oluşacağını biliyor. İdarenin bu satışı toptan satış olarak değerlendirerek VUK 267. maddesi uyarınca ayrıca yüzde 5 kâr uygulatarak fatura düzenletmesi uygulamasını tekrar gözden geçirmesinde yarar bulunuyor. 

 

Özellikle kentsel dönüşüm uygulamalarında, bazı vergi dairelerinde arsa payı sahibi farklı kişiler diye perakende satış olarak değerlendirme yapılmaya kalkılıp yüzde 10 kâr uygulaması ile fatura düzenlenmesinin talep edilmesi, o dairedekilerin bilgisizliğinin ötesinde bir şey olmasa da ek zaman kaybına ve kurumsal itibarı yıpratıcı sonuca neden oluyor. 

09 Ocak 2023 Pazartesi