Dr. Veysi Seviğ

3065 sayılı Kanun’un 11/1-b maddesi gereği olarak Türkiye’de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak Türkiye dışına götürdükleri mallar için ödedikleri Katma Değer Vergisi, malın gümrükten çıkışı sırasında iade edilmektedir.

Bu istisnadan, Türkiye’de ikamet etmeyen ve satın aldığı malı yurt dışına götüren yabancı uyruklu veya yurt dışında ikamet eden ve buna dair söz konusu ülke resmi makamlarından alınmış ikamet tezkeresi veya bu mahiyette bir belgeye sahip olan Türk uyruklu alıcılar faydalanabilmektedir.

Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara tanınan istisna kapsamındaki satışlar, vergi dairesinden ‘izin belgesi’ almış, gerçek usulde Katma Değer Vergisi mükellefleri tarafından yapılabilir.

İzin belgesi almak isteyen satıcılar vergi dairesine bir dilekçe ile başvurabilirler. Vergi dairesince yapılacak yoklama ve değerlendirme sonunda bu tür satışları yapabilecek organizasyona sahip olduğu anlaşılan mükelleflere izin belgesi verilir. İzin belgesi işletmede görünür bir yere asılır.

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından iadeye aracılık konusunda yetkilendirilmiş firmalarla sözleşme imzalayan gerçek usulde Katma Değer Vergisi mükellefleri de bu kapsamda satış yapabilir.

Türkiye’de ikamet etmeyen özel fatura ile satış yapmaya imkan sağlayan ‘istisna izin belgesi’ alan mükelleflerin bu kapsamda işlem yapabilmeleri için ayrıca ‘izin belgesi’ almalarına gerek yoktur.

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı listede yer alan mallar hariç yolcu beraberinde götürülebilecek her türlü mal teslimi için uygulama kapsamında işlem yapılabilir. Hizmet ifalarında ise bu kapsamda işlem yapılması mümkün değildir.

Alıcının, istisna kapsamında satış yapabilen satıcılardan aldığı malların faturada gösterilen bedelleri toplamının Katma Değer Vergisi hariç 100 TL üstünde olması halinde istisna uygulanabilir. Bu toplama aynı faturada yer alan birden fazla mal çeşidi dahildir.

İstisna, verginin önce tahsil edilip malın yurt dışına çıkarılmasından sonra iade edilmesi şeklinde uygulanır. Buna göre satış sırasında düzenlenen faturada toplam mal bedeli üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanıp ayrıca gösterilir ve alıcıdan tahsil edilir. Bu vergi, ilgili dönem beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde beyan edilir. Beyan edilen bu tutar nedeniyle beyannamede ‘ödenmesi gereken KDV’ çıkmış olması halinde ödenir.

Satıcı, istisna kapsamındaki satışları dolayısıyla düzenleyeceği faturaya;

• Alıcının pasaport türü ve numarası Türk uyruklular için ayrıca yabancı ülkede ikamet ettiklerini gösteren belgenin tarih ve numarasını,
• Alıcının banka şubesi ve hesap numarasını,
• Satıcının bu iadeler için hesap açtırmış olması halinde banka şubesi ve hesap numarasını yazmak zorundadır.

Fatura dört nüsha olarak düzenlenir ve ilk üç nüsha (örnek) alıcıya verilir.

Bu satışlarda, faturada yer alan bilgileri taşımak kaydıyla yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar tarafından üretilen belge de kullanılabilir. Bu belge “Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinin (ı) numaralı bendi ile T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’na tanınan yetkiye dayanılarak, fatura düzenleme tutarının altında veya üstünde olsa dahi” fatura yerine geçen belge olarak kabul edilir.

İadenin gümrükteki banka şubesinden yapılmasını isteyen satıcı, fatura ile beraber alıcıya bir çek verir. Bu çekte faturanın tarih ve numarası ile birlikte faturada gösterilen Katma Değer Vergisi tutarı olarak yer alır. Çek gümrükteki banka şubesine ibraz edildiğinde TL tutarının karşılığı döviz (dolar, Euro vb.) cinsinden alıcıya nakden ödenir. Alıcının kabul etmesi halinde iadenin TL cinsinden de yapılabilmesi mümkündür. Söz konusu çekin üzerinde Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara Katma Değer Vergisi iadesi işlemlerde kullanılmayacağı ve ciro edilemeyeceğine ilişkin şerh (açıklama) konulur.

07 Mayıs 2021 Cuma