DR. VEYSİ SEVİĞ

veysi.sevig@ito.org.tr

 

Kurumların ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye olarak değerlendirilmektedir.

 

Yukarıda belirtilen tanımlama aşamasında, sadece ilişkili şirketlere finansman temin eden kredi şirketlerinden yapılan borçlanmalar dışında, ana faaliyet konusuna uygun olarak faaliyette bulunan ve ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan banka veya benzeri kredi kurumlarından yapılan borçlanmalar uygulama açısından yüzde 50 oranında dikkate alınmaktadır.

 

Bu tür borçlanmaların uygulanmasında;

 

a. Ortakla ilişkili kişi, ortağın doğrudan veya dolaylı olarak en az yüzde 10 oranında ortağı olduğu veya en az bu oranda oy veya kâr payı hakkında sahip olduğu bir kurumu ya da doğrudan veya dolaylı olarak, ortağın veya ortakla ilişkili bir kurumun sermayesinin oy veya kâr payı hakkında sahip hisselerinin en az yüzde 10’unu elinde bulunduran bir gerçek kişi veya kurum,

 

b. Öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki öz sermayesini ifade etmektedir.

Kurumların İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören hisselerin edinilmesi durumunda, söz konusu hisse nedeniyle ortakla ilişkili kişi sayılanlardan temin edilen borçlanmalarda en az yüzde 10 ortaklık payı aranmaktadır.

 

Yukarıda belirtilen oranlar, borç veren ortaklar ve ortakların ilişkide bulunduğu kişiler için topluca dikkate alınmaktadır.

 

Mevcut düzenlemeler çerçevesinde aşağıda sayılan borçlanmalar örtülü sermaye olarak kabul edilmektedir. 

 

Bu bağlamda;

 

a. Kurumların ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin banka ve finans kurumlarından ya da sermaye piyasalarından temin ederek aynı şartlarla kısmen veya tamamen kullanıldığı borçlanmalar,

 

b. Kurumların iştiraklerinin ortaklarının veya ortaklarla ilişkili kişilerin banka ve finans kurumlarından ya da sermaye piyasalarından temin ederek aynı şartlarla kısmen veya tamamen kullandıkları borçlanmalar,

 

c. Bankacılık Kanunu’na göre faaliyette bulunan bankalar tarafından yapılan borçlanmalar,

 

ç. Finansal Kiralama Kanunu kapsamında faaliyet gösteren finansal kiralama şirketleri, ‘Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ kapsamında faaliyet gösteren finansman ve faktoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının bu faaliyetleriyle ilgili olarak ortak veya ortakla ilişkili kişi sayılan bankalardan borçlanmalar.

 

Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları’nın uygulanmasında gerek borç alan gerekse borç veren nezdinde, örtülü sermaye şartlarının gerçekleştirdiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, tam mükellef kurumlar nezdinde yapılacak düzeltmede örtülü sermayeye ilişkin kur farklarını da kapsayacak şekilde, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Ancak bu düzeltmenin yapılması için örtülü sermaye kullanan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.

 

Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satım olarak değerlendirilir.

08 Aralık 2022 Perşembe