Sat geri kirala işlemi günümüzde önemli bir finansman aracı olarak kullanılıyor. İşin mahiyeti de esasen bir finansman sağlama hizmetidir. İşlem leasing veya başka bir suretle edinilmiş bir taşınmazın leasing şirketine satılıp ondan yeniden leasing yoluyla alınması şeklinde gerçekleşir. Böylece finansman ihtiyacı olan işletme taşınmazını vermek karşılığında bir kaynak temin eder, daha sonra da bu kaynağı leasing taksitleri şeklinde geri öder.

İşleme bir nihai satış gözüyle bakılarak değerlendirme yapılması durumunda ortada KDV uygulanmadan satış işlemine izin veriliyor gibi bir durum görülse de, işin aslı şartları baştan belli olan bir finansman temini sağlanmasıdır. Yani başlangıçta taşınmaz kime aitse sonuçta yine ona ait olacaktır. Bir anlamda bu taşınmaz teminat verilmek suretiyle finansmanın garantisi sağlanıyor. Bu işleme KDV uygulanması demek işlemi leasing değil de taşınmaz teminatı karşılığı finansman ihtiyacının karşılanmasının bir diğer alternatifidir. Bu nedenle de bu taşınmazın teminata mahiyeti büyük ölçüde aynı olacaktır. Elbette taşınmaz teminatı karşılığı kredi verilmesine göre bazı farklılıklar söz konusudur. Taşınmaz teminatı karşılığı finansman temininde, taşınmaz işletme aktifinde kayıtlı olmaya devam edeceği için bu taşınmaza ilişkin amortisman ayrılması taşınmaz sahibi işletmede olacaktır. Taşınmaza ilişkin amortisman süresi dolmuşsa işletme ilave amortisman ayıramayacaktır. Ayrıca bu işlem sonucu taşınmazın işletme aktifindeki değerinde bir değişiklik de olamayacaktır.

Sat geri kirala işleminde ise taşınmazın amortisman süresi dolmuş olsa da mülkiyet leasing şirketine intikal edeceği için leasing şirketi amortisman ayırabilecek. Kiracı konumuna gelen işletme ise sabit kıymetin yeni değeri üzerinden hak olarak aktifine kaydetmek suretiyle amortisman ayırabilecek. Burada önemli olan işletme hem bir iktisadi kıymetini piyasa değeri civarında bir bedelle hak olarak kaydetmek suretiyle aktifini düzeltebilme imkanı buluyor. Hem de işin esas amacı olan finansman ihtiyacı sağlanmış olduğu için işletmeye nakit girişi oluyor.

Normal olarak leasing ile sat geri kirala işlemindeki temel fark leasing işleminde iktisadi kıymet durumuna göre KDV’ye tabi iken, sat geri kirala işleminde KDV hiç olmaması gerekiyor.

Buraya kadar uygulamanın işleyişi ve bir anlamda leasing ile sat geri kirala işlemi arasındaki farklılığı açıklamaya çalıştık. Özet olarak söyleyecek olursak ikincisinde işletmeye bir nakit kaynak girişi sağlandığı için bu aslında tam olarak bir finansman temini amacına dönük iken leasing işletmenin edineceği bir iktisadi kıymetin bedelinin uzun vadeli taksitler halinde ödenmesini sağlayan bir işlemdir.

Sat geri kirala işleminde önemli birkaç konu şayet yasal düzenleme ile açıklanır ise bu önemli finansman temin enstrümanı çok işler bir şekilde kullanılabilecektir. Birincisi yukarıda belirttiğimiz üzere bu işlemin finansman temini hizmeti olduğu dikkate alınarak normalde leasing konusu yapılabilen taşınır taşınmaz tüm iktisadi kıymetlerin sat geri kirala işlemine konu edilebilmesinin sağlanmasıdır.

İkinci önemli konu ise bu işlemdeki KDV tereddüdünün tamamen ortadan kaldırılmasıdır.

Bu iki önemli düzenlemenin mümkün olan en kısa sürede yapılması halinde finans sistemimiz çok kullanışlı bir enstrümanı sağlıklı bir şekilde kullanabilir hale gelecektir.

28 Mart 2016 Pazartesi