Gelir Vergisi Kanunu’nun 98/A maddesindeki tanıma göre “Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi, vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek kesilen vergilerin matrahlarıyla birlikte sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı ile prim ödeme gün sayılarının bildirilmesine mahsustur.
Muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek verilmesi hususunda zorunluluk getirmeye veya kaldırmaya, kapsama girecekleri gruplar, sektörler, gayrisafi iş hasılatları, istihdam edilen işçi sayıları, gelir unsurları, il ve ilçe sınırları itibarıyla ayrı ayrı veya birlikte tespit etmeye, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin şekil, içerik ve ekleri ile ilgili olduğu dönemi ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müştereken yetkilidir.
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verilmesinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 98’inci maddesinde belirtilen yer ve süreler dikkate alınır. Maliye Bakanlığı; bölge, il ilçe, mahal ve sektörlere göre yetkili vergi dairesini ve beyannamenin verilme zamanını belirlemeye yetkilidir.
Gelir Vergisi Kanunu’nda ve diğer kanunlarda muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesine yapılmış olan atıflar, bu iki belgenin tek bir beyanname olarak birleştirildiği durumlarda, muhtasar ve prim hizmet belgesine yapılmış sayılmaktadır.
Maliye Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından müşterek yürütmeye yönelik yayımlanan (I) Sıra No.’lu Genel Tebliğ ile “Vergiye uyum maliyetlerinin azaltılması, gönüllü uyumun teşvik edilmesi ve kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkinliğinin artırılması” öngörülmüştür.
Muhtasar Beyanname ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri bildirmekle yükümlü olanlar tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi gereken “Aylık Prim ve Hizmet Belgesi”nin birleştirilmesi sonucunda oluşturulan “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi”nin verileceği yer:
* Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapma yükümlülüğü bulunanlar için yaptıkları ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri kazanç ve iratlar ile bunlardan kestikleri vergiler ile ödeme veya tahakkukun yapıldığı,
* Vergi kanunlarına göre yapmış oldukları ödemelerden vergi kesintisi yapmaya mecbur olmayanlar ile vergi kesintisi yapmaya mecbur oldukları halde kesintiye tabi ödemesi bulunmayan ve çalıştırdıkları sigortalının prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini beyan etme zorunluluğu olanlardan; kazancı basit usulde vergilendirenler için gelir vergisi yönünden mükellefiyetinin gerçek kişiler için ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesidir.
* Birden fazla vergi dairesinde gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunanlar için sigortalının prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içerecek şekilde verilecek olan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’nin verileceği yetkili vergi dairesi, çalışanların ücret ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisinin beyan edileceği yer vergi dairesidir.
* Biten özel bina inşaat ve ihale konusu işleri ile çalıştırılan tüm sigortalıların işten ayrılış bildirgesi verilmiş olan işyerleri için sadece prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini ihtiva eden Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, işlemlerin gerçekleşmiş olduğu ay içerisinde de verilebilir. Ancak söz konusu işlemlere ilişkin sigortalıların bir önceki aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyan edilmesini gerektiren bir durum olması halinde bu beyannamenin de verilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte aynı döneme ait olup kanuni süresi içerisinde verilmesi gereken Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde yer alan bilgileri de kapsaması gerekmektedir.
Diğer yandan Maliye Bakanlığınca yapılan diğer düzenlemeler uyarınca beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükellefler / işverenler Maliye Bakanlığınca yapılan düzenlemeler kapsamında Meslek mensuplarının da “Elektronik Beyanname Aracılık ve sorumluluk sözleşmesi” yapabileceklerdir.
27.10.2018 gün ve 30578 No.’lu Resmi Gazete’de Maliye Bakanlığı’nca yapılan açıklama ile konuya yönelik yürürlük tarihi 01/07/2019 olarak belirlenen uygulama son olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi) Başkanlığı tarafından 27 Temmuz 2019 gün ve 30844 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (Sıra No:6) sayılı Tebliğ ile 01.01.2020 tarihine ertelenmiştir.