OSMAN ARIOĞLU

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda 2020 ve 2022 yıllarında yapılan iki değişiklikle, önce finansal sektörde faaliyet gösteren kurumlar dışında kalan ve en az yüzde 20 oranında halka açılan şirketlere, halka açılma döneminden itibaren 5 vergilendirme döneminde 2 puan indirimli kurumlar vergisi uygulanması imkanı getirildi. Bununla kalmayıp 22 Ocak 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı kanunla da Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32. maddesine eklenen 7 ve 8 numaralı fıkralar ile ihracat ve üretim faaliyetlerinden elde edilen kazançlar için de 1 puan indirimli kurumlar vergisi uygulaması getirildi.

Bu düzenlemelerden halka açılmayla ilgili olan kısmın uygulaması, son derece kolay ve rahat olabilecek. Bir kurum
17 Kasım 2020 tarihinden sonra ilk defa halka açılmış ise ve halka açıklık oranı en az yüzde 20 ve üzerinde ise bu kurum halka açılma döneminden itibaren 2 puanlık kurumlar vergisi indiriminden yararlanabilecek. Burada kritik konu, ilk defa halka açılıyor olunması. Bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri, indirimli oran uygulamasından yararlanamayacaklar. Bir diğer kritik konu da asgari yüzde 20 halka açıklık oranının halka açılma döneminden itibaren 5 vergilendirme döneminde devam ettirilmesi.

İHRACAT VE ÜRETİM FAALİYETLERİNDE 1 PUAN İNDİRİM

Daha sonra yapılan düzenlemeyle getirilen ihracat ve üretim faaliyetlerine ilişkin bir puanlık indirimli kurumlar vergisi uygulamasında ileride bir hayli karışıklıklar yaşanabilecek. Üstelik konuya ilişkin olarak 14 Mayıs 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan bol örnekli genel tebliğ açıklamalarına rağmen. Bunun nedeni, yasa koyucunun 1 puanlık indirimli kurumlar vergisi uygulamasını yalnızca bu kazançlara ilişkin olarak belirlemiş olmasından kaynaklanıyor.

Kanun maddesinde yalnızca ihracattan sağlanan kazançlar için ve yalnızca sanayi sicil belgesine sahip üreticilerin üretim faaliyetlerinden kaynaklanan kazanç kısımları için bu indirimin uygulanabileceği belirlenmiştir. Gerçek hayatta bir kurumun tüm faaliyetinin üretimden kaynaklanması veya tüm kazancının ihracattan kaynaklanması her zaman mümkün değil. Kanun koyucu indirimi, sadece bu kazanç kısımları için tanımlamış olduğundan; başka kazançları, kanunen kabul edilmeyen giderleri ve geçmiş yıl zararları bulunması halinde uygulama bir hayli karmaşık hale gelebiliyor. Özellikle doğrudan o kazanca atfedilemeyen giderlerin dağıtımında ileride ihtilaflar söz konusu olabilecek. Genel tebliğ ile son derece ayrıntılı ve akla gelen her konuya örnekle açıklık getirilmeye çalışılmıştır.

Biz burada bir konunun daha altını çizmek istiyoruz. İhracat ya da üretim faaliyeti kazancı veya her iki faaliyetin toplamından oluşan kazancının ticari bilanço kârının üzerinde olması durumunda; kurumlar vergisi matrahı kanunen kabul edilmeyen giderler ve diğer kazançlar nedeniyle daha fazla bile olsa 1 puanlık indirimin uygulanacağı azami tutar, bu kazançların toplamını aşamayacak.

Zaten, diğer durumlarda da indirimden yararlanabilecek kazanç kısmının ticari bilanço kârına oranı suretiyle kurumlar vergisi matrahında 1 puanlık indirimin uygulanacağı kısım bulunuyor. Özetle belirtecek olursak, indirimin uygulanabileceği maksimum tutar, ticari bilanço kârını aşmamak üzere indirimden yararlanabilecek kazanç kısımları toplamı ile sınırlı.

Üretim ve ihracat nedeniyle uygulanacak 1 puanlık indirim için diğer indirim ve istisnaların uygulaması gerekiyor. İhracat ve üretim faaliyetinde bulunan şirketin halka açılması durumunda yararlanabileceği toplam indirim oranının yüzde 3’e ulaşması da altı çizilmesi gereken bir başka durum. Örneğin, sadece üretim ve ihracat faaliyetinde bulunan bir kurum, aynı zamanda 2022 yılında halka açılmış ise bu kurumun yararlanabileceği indirim tutarı toplamda 3 puan olacağından yüzde 23 yerine yüzde 20 kurumlar vergisi ödeyecek.

20 Mayıs 2022 Cuma