Kira ve kat mülkiyeti hukuku uyuşmazlıklarında ‘dava şartı’ arabuluculuk başladı

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu kapsamında yapılan değişiklikle dava şartı arabuluculuk başvurusuna konu uyuşmazlıkların kapsamı genişletilmiş olup söz konusu kanun değişikliği, 1 Eylül 2023 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Bu kapsamda 1 Eylül 2023 tarihi itibariyle iş, ticaret ve tüketici uyuşmazlıklarının yanı sıra,

• Kiralanan taşınmazların İcra ve İflas Kanunu’na göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler hariç olmak üzere, kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar,
• Taşınır ve taşınmazların paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar,
• Kat Mülkiyeti Kanunu’ndan kaynaklanan uyuşmazlıklar,
• Komşu hakkından kaynaklanan uyuşmazlıklar da kanun kapsamına dahil edildi. Başka bir deyişle, ilgili uyuşmazlıklar bakımından dava ikame etmeden önce yapılacak arabuluculuk başvurusu, dava şartı niteliğindedir.

Ayrıca bu uyuşmazlıklar bakımından düzenlenen anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerhin taşınmazla ilgili anlaşma belgeleri bakımından taşınmazın bulunduğu yer, diğer anlaşma belgeleri bakımından ise arabulucunun görev yaptığı yer, sulh hukuk mahkemesinden şerh alınması zorunlu kılındı.

DAVA ŞARTI ARABULUCULUK

7. Yargı Paketi olarak bilinen muhtelif kanun değişikliğiyle genel itibariyle kira ilişkisinden kaynaklı uyuşmazlıklar bakımından dava açılmadan önce arabuluculuk başvurusunda bulunulması zorunlu hale geldi; kiralanan yerin ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin uyuşmazlıklar ise istisna olarak sayıldı. Bu nedenle kiracı aleyhine tahliye talepli olarak başlatılan icra takiplerinde, icra takibine itiraz vaki olduğunda takibin devamı için icra hukuk mahkemeleri nezdinde açılması gereken itirazın kaldırılması davaları bakımından arabuluculuk dava şartı niteliğinde değildir. Ancak kiracı aleyhine tahliye taahhüdüne dayalı başlatılan ilamsız icra takiplerinde, kiracı tarafından imzaya itiraz edilmesi halinde sulh hukuk mahkemeleri nezdinde ikame edilmesi gereken dava yönünden öncelikle dava şartı arabuluculuk başvurusunda bulunulması gerekiyor.

SONUÇ

Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından yayımlanan istatistiki veriler uyarınca dava şartı arabuluculuk görüşmeleri sonucu anlaşma oranının yüzde 50’den fazla olduğu gözlemleniyor. 7. Yargı Paketi kapsamında yapılan değişiklikle dava şartı arabuluculuk kapsamının genişletilerek diğer uyuşmazlıklarda sağlanan başarı oranının başka uyuşmazlıklar yönünden de sağlanması hedefleniyor.

Yukarıda listelenen uyuşmazlık türleri bakımından 1 Eylül 2023 tarihi itibariyle dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvurulması dava şartı haline gelmiş olup arabuluculuk yoluna başvurmadan dava açılması halinde ise ilgili davaların dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilecektir. Bu nedenle özellikle kira uyuşmazlıkları kapsamında yürütülecek süreçler bakımından uyuşmazlığın dava şartı arabuluculuk kapsamında olup olmadığının değerlendirilmesi ve arabuluculuk görüşmelerinin nasıl yürütüleceği ile taraf teşkilinin nasıl sağlanacağı ve benzeri konular bakımından Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından yayınlanabilecek duyuruların takip edilmesini tavsiye ederiz.

18 Eylül 2023 Pazartesi