İşveren, raporun doğruluğunu hakem hastanelere müracaat ederek araştırabilir mi?

İşçi hastalandığında ya da bir rahatsızlık geçirdiğinde doktor tarafından işçiye istirahat raporu verilmesi mümkündür. İş göremezlik raporu olarak adlandırılabilecek bu belgeyi alan işçi, raporun bir suretini işyerine ulaştırmakla mükelleftir. Raporlu olan bir işçi, raporlu olduğu günler için işyerine gelmekle mükellef olmayıp, işveren de işçiden işyerine gelmesini isteyemez.

Hastalığı nedeniyle rapor alan işçinin (ya da hastalığı nedeniyle rapor aldığını iddia eden ve bunu raporu ile de ispat edebilen işçinin) raporlu olduğu süreleri nerede ve nasıl geçireceği ile ilgili kanunda bir hüküm bulunmuyor. Bu sebebe dayanılarak gerçekleştirilmiş fesih işlemlerinin yerel mahkemeye konu olması halinde yargılama sonucunda geçersiz fesih olarak değerlendirilmesi mümkündür.

İşveren, işçinin dürüstlüğünden emin değilse raporun doğruluğunu hakem hastanelere müracaat ederek araştırmalı. İşçinin dürüst olmadığı durumların tespit edilmesi halinde iş sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedebilir. Bu fesih ise 4857 sayılı İş Kanunu’nun madde 25/II-e bendinde yer alan “İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması” hükmü uyarınca yapılabilir. İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanması sebebiyle haklı olarak yapılacak bu fesih sonucunda işçiye kıdem tazminatı ödenmez, madde 17’de belirtilen ihbar süreleri de geçerli olmaz. Böyle bir durumda işçinin iş sözleşmesi haklı nedenle derhal sona erdirilebilir. Böyle bir fesih işleminin tercihi halinde, işverenin haklı sebep oluşturan işbu iddialarını hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde ispatlayabilmesi gerekir. Aksi takdirde, işçi tarafından işveren aleyhine işe iade talepli dava ikame edilmesi halinde yerel mahkeme tarafından iş sözleşmesinin haksız/geçersiz nedenle feshedildiğinin değerlendirilmesi ile fesih işleminin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar vermesi yüksek ihtimaldir.

YAZILI SAVUNMA ŞARTI

4857 sayılı İş Kanunu’nun 19. maddesinde iş sözleşmesini geçerli nedenle fesheden işverenin iş sözleşmesini işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından kaynaklanan bir sebeple feshetmesi halinde hakkındaki iddialara karşı işçinin yazılı savunmasının alınması zorunlu tutulmuştur. Aksi takdirde iş sözleşmesi feshi geçersiz olacak ve işçinin işe iade davası açması halinde yerel mahkeme tarafından ‘fesih işleminin geçersizliğine, davacının işe iadesine’ şeklinde hüküm kurulacak.

Sık sık rapor alması nedeniyle hakkında yazılı savunması alınan işçinin vermiş olduğu savunma doğrultusunda işçinin iş sözleşmesinin feshi yoluna gidilebilecek yahut yine işçinin vermiş olduğu yazılı savunma doğrultusunda işçiye yazılı uyarı/ihtar verilebilecek. İşçinin verilen yazılı uyarı/ihtar akabinde işbu sık sık rapor alma halini devam ettirmesi halinde iş sözleşmesi geçerli nedene dayanılarak işveren tarafından sona erdirilebilecek.

KIDEM TAZMİNATI

İşçinin iş sözleşmesinin ‘sık sık rapor alması’ nedeniyle feshi, işveren açısından geçerli nedenle fesih sebebi oluşturduğu için bu sebebe dayanılarak yapılan fesih işleminde işçi kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanır. Bu durumda işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenerek iş sözleşmesinin feshi yolu tercih edilebilir yahut işçiye ihbar öneli kullandırılarak ve akabinde kıdem tazminatı ödenerek iş sözleşmesinin sona erdirilme yolunun tercih edilmesi de mümkündür.

4857 sayılı İş Kanunu, işçinin uzun süreli ve kesintisiz devam eden bir raporu var ise raporluluk süresinin ihbar süresini 6 hafta daha aşması durumunda, işverene sözleşmeyi haklı nedenle feshetme imkânı tanır.

Bu feshin haklı sayılabilmesi için raporun kesintisiz olarak ihbar süresini 6 hafta aşmış olması şarttır. Ara verilmiş rapor sürelerinin toplamı, belirtilen süreleri aşmış olsa da 4857 sayılı İş Kanunu madde 25’ten fesih yapmak mümkün olmayacak.

Kural olarak haklı nedenle fesihte işverenin işçiye kıdem tazminatı ödemesi söz konusu olmasa da istisnai olarak bu nedene dayalı yapılan fesih işleminde işçinin kıdem tazminatı hakkı doğar. İşçi 1 yılını tamamlamışsa kıdem tazminatı da ödenmeli. Ayrıca hâlâ raporu devam eden işçiye sözleşmesinin hangi sebebe dayanılarak, hangi tarihte feshedildiği açıkça yazılı bir şekilde noter aracılığı ile bildirilmeli.

13 Kasım 2023 Pazartesi