ABD’nin saygın araştırma kuruluşları, ABD seçmeninin yüzde 68’inin benzin fiyatına hayli hassas olduğuna işaret ediyor. Bu nedenle, bilhassa Başkan Trump ve Cumhuriyetçi Parti açısından, kısa ve orta vadede benzinin galon fiyatının 3 dolar eşiğini geçmeyeceği konusunda ABD seçmenine teminat verilmesi çok önemli. Başkan Trump’ın, İran’a yönelik kapsamlı ve sert bir ambargo paketini oluşturduklarını belirtmekle birlikte, küresel ham petrol fiyatlarının bilhassa yükselmemesi adına, İran’ın petrol üretimini tümüyle sıfırlayacak bir ambargodan bilhassa kaçındıklarını belirtmesi hayli anlamlı. Çünkü 2016 başında 38 doların bile altını görmüş olan ham petrol fiyatı, ABD’de benzinin galon fiyatını 1.75 dolara kadar indirmişti. Oysa, nisan 2017’den ekim 2018’e, ABD halkının ayda benzine harcadığı para 4.4 milyar dolar arttı.

Washington’a 30 yıldır çöreklenmiş ‘küreselci’ yapı, ABD Dışişleri-Pentagon-CIA-ABD Hazine Bakanlığı dörtlüsü üzerinden dünyanın istediği noktasına siyasi-askeri operasyon düzenleme hakkını kendinde görse de, Beyaz Saray ve iktidardaki parti benzin fiyatlarını ve işsizliği yönetemediği anda seçimleri kaybeder. Bu nedenle, Türkiye’nin de aralarında yer aldığı 8 ülke, petrol fiyatlarının yükselmemesi adına, ambargodan 6 aylığına muaf tutuldular. Fransa ve Almanya başta olmak üzere, önemli AB ülkeleri ise ambargo kapsamındalar ve uymayacaklarını açıkladılar. Gerek Rahip Branson, gerekse de Kaşıkçı cinayetini uluslararası diplomasi boyutunda da, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın güçlü liderliğiyle, mükemmel yönetmiş olan Türkiye, dirayetli ve kararlı duruşunun sonuçlarını görmekte.

Başkan Trump, tetiklediği küresel ticaret savaşının sebep olacağı enflasyon riskinin ve bu riskin ABD ekonomisine olası yansımalarının ve FED’i de yeni faiz artışına zorlayabileceğinin farkında. Bu nedenle, ABD ekonomisinde enflasyon baskısının artmaması adına da İran ambargosunun kısa ve orta vadede küresel petrol fiyatlarını yükseltecek bir sürece dönüşmemesi istenecek. OPEC üyesi ülkelerin alacağı tavrı ise gözlemleyeceğiz.

PETROLDE 2019 BEKLENTİSİ 75 DOLAR

Hazır, İran ambargosu ve küresel petrol fiyatlarının seyrine yönelik tartışma ve değerlendirmeler tazeliğini korurken, bilhassa 2019’a yönelik öngörüleri aktaralım. 20 Eylül 2018’de ABD Başkanı Trump’ın OPEC’e sert tepkisi sonrasında, sadece ekim ayında bile petrol fiyatları yüzde 10 geriledi. Trump, son bir yıldır tırmandırdığı küresel ticaret savaşı nedeniyle, küresel enflasyonun yükseleceğinin farkında. Bu nedenle, ABD’nin ithalatına getirilen ek vergiler doğal olarak bir enflasyon baskısı oluşturacak ise, Trump bu baskıyı küresel petrol fiyatlarını gevşeterek ve Amerikan halkına makul fiyattan akaryakıt satılmasını sağlayarak dengelemeye çalışıyor.

ABD’nin 8 ülkenin İran yaptırımlarından belirli bir süre için muaf tutulacağı noktasındaki kararını da bu kapsamda değerlendirmemiz gerekiyor. İran’dan petrol ithalatını azaltmaya başlamış; yani ABD’nin beklentilerine hassasiyet göstermiş olan ülkeleri, ABD bir süre daha İran’dan petrol ithal etmeleri konusunda rahat bırakarak, küresel petrol fiyatlarının İran ambargosuyla yükselmesini şimdilik engellemiş oldu. Bu arada, ABD’nin, 8 ülkeye tanınan geçici muafiyetle, İran’a yönelik ambargoyu yumuşak geçişle kurgulamasının bir başka nedeninin de, Kaşıkçı cinayetinin sebep olduğu ‘küresel pervasızlık’ skandalıyla sarsılan Suudi Arabistan’a ‘daha fazla petrol ürettirerek’, İran’ın sebep olacağı arz açığını kapattırmak olabilir.

ABD Enerji Bakanlığı, 2018 için ortalama küresel petrol fiyatını 74 dolar, 2019 için ise 75 dolar olarak öngörmüş durumda. Daha 20 Ocak 2016’da, son 13 yılın en düşük seviyesi olarak, petrolün varil fiyatının 26.55 doları test ettikten sonra, fiyatın bugünlere geldiğini de unutmayalım. Emtia uzmanları 2019’da petrol fiyatının 56 dolara kadar düşebileceği ile 85 doları yeniden görebileceği noktasında adeta ikiye bölünmüş durumdalar.

12 Kasım 2018 Pazartesi