Av. Muhammet Aksan
İşten çıkış kodları, işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin nasıl sonlandığını gösterir kodlardır. Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin 6 numaralı bölümünde yer aldığı üzere son tahlilde 39 adet işten çıkış kodu bulunmaktadır. İşten çıkış kodları, fesih türüne göre özellikle işçinin tazminata ve işsizlik ödeneğine hak kazanıp kazanmayacağı noktasında önem arz etmektedir. Sigortalının işten çıkış nedeni listede yer alan sebeplerden hangisine uyuyorsa, o kodun seçilmesi ve işten ayrılış bildirgesinin 16 numaralı kutucuğuna yazılması gerekmektedir.
Özellikle iş sözleşmesini feshinin yasak olduğu bu dönemde işverenlerin işten çıkış kodu seçilmesi bakımından bazı tereddütler ortaya çıkmıştır. 31.07.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2811 sayılı karar ile iş sözleşmesi fesih yasağının 17.08.2020 tarihinden itibaren 1 ay süreliğine daha uzatılmasına karar verilmişti. Bir süre daha hayatımızda olacak fesih yasağının istisnası İş Kanunu madde 25/II’de düzenlenen “İşçinin Ahlak ve İyiniyet Kurallarına Aykırı Davranışları” sebebi ile iş sözleşmesinin feshedilmesidir.
Bu halde kapsam dışında kalan işten çıkış kodları olan “01-Deneme Süreli İş Sözleşmesinin İşverence Feshi, 04-Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebep Bildirilmeden Feshi, 15-Toplu İşçi Çıkarma, 22-Diğer Nedenler, 27-İşveren Tarafından Zorunlu Nedenlerle ve Tutukluluk Nedeniyle Fesih ve 28-İşveren Tarafından Sağlık Nedeniyle Fesih” bildirilmesi halinde işveren, idari para cezası ile karşılaşacaktır. Fakat fesih niteliğinde olmayan ikale ile sona erme, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitimi gibi sona erme halleri bakımından netlik bulunmamaktadır.
Haklı sebeple fesih dışında bu sona ermeler bakımından özellikle risk alınmaması ve işverene tanınan hak uyarınca fesih yasağı bitene kadar işçiye “ücretsiz izin verilmesi” önerilmektedir. Özellikle İş Kanunu’nda yer almayan ve bir çıkış kodu olmayan ikale ile sona erdirme bakımından işverenler tarafından “22- Diğer Nedenler” işten çıkış kodu yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu kod ile işten çıkarma da yasak kapsamında değerlendirilmektedir. Her ne kadar işçi ile uzlaşılarak ve tüm hakları ödenerek işten çıkışı yapılsa da seçilen kod sebebi ile işveren haksız fesih yapmış gibi idari para cezası ile karşılaşabilecektir.