DOÇ. DR. ADNAN ERTEMEL

Geçtiğimiz yazıda platformların önce eklenmesi için farklı büyüme motoru stratejilerine giriş yapmış, yapışkan büyüme motorunu incelemiş ve viral büyüme motorunu incelemeye başlamıştık. Bu yazıda, viral büyüme mekanizmasını incelemeye devam edeceğiz.

Virallik nasıl gerçekleşir?

Ağızdan ağıza büyüme olarak da adlandırılan ve -bulaşıcı bir virüs misali- kişiden kişiye bulaşma yoluyla katlanarak hızlıca büyümeyi ifade eden virallik, farklı şekillerde gerçekleşebilir.

1. Ürünün doğasında giydirilmiş virallik

Bu yaklaşımda virallik, ürünün doğal kullanımının kanıksanan ve ayrılmaz bir parçası haline getirilmiştir. Örneğin, Instagram’da beğendiğiniz o filtre etkisi uygulanmış albenisi yüksek fotoğraflar, diğer geleneksel platformlarda olduğu gibi sağ tıklayıp kaydet butonuna tıklayarak resim galerisine eklenemiyor. Instagram, kasıtlı olarak yaptığı bu tercihle Instagram fotoğraflarının sadece Instagram’dan incelenmesini sağlamayı amaçlıyor. Aynı yaklaşıma farklı bir örnek olarak Dropbox tarzı bir bulut saklama hizmetini verebiliriz. Bir kullanıcının, örneğin yüksek büyüklükteki bir dosyayı Dropbox üzerinden farklı bir iş arkadaşıyla paylaştığını düşünelim...

Kaçınılmaz olarak alıcı kişi, ilgili dosyanın Dropbox platformu üzerinden paylaşıldığını görüyor. Alıcı kişi eğer böyle bir saklama hizmetini daha önce hiç duymadıysa gönderen kişinin alıcı üzerindeki kredibilitesi de varsa, bu hizmet tercih sebebi olduğuna göre mutlaka kayda değer, incelenmesi gereken bir hizmet olduğunu düşünecektir.

2. Yapay olarak köpürtülen virallik

Bu tür bir virallik mekanizma-sında platform, oyunlaştırılmış bir mekanizmayla yani bir tür ödül (diğer bir ifadeyle havuç) sayesinde mevcut kullanıcılarda ürünü çevresine tavsiye etmesi için bir motivasyon artışı sağlanır.

Kripto para borsalarında sıklıkla başvurulan bu yöntemde kullanıcıya, sadece kendisine özgü olarak üretilen eşsiz bir internet bağlantısı (link) paylaşılır.

Kullanıcıdan bu linki tercih ettiği tüm sosyal medya mecralarında, e-posta olarak, whatsapp gruplarında vs. paylaşması istenir. Bu özgün linke tıklayarak platformda tanışan ve sonrasında düzenli bir kullanıcı haline gelen her bir kullanıcı başına davet eden kişiye bir havuç verilir. Bir tür ponzi mekanizmasına benzeyen bu mekanizma genellikle çok etkili. Kripto para borsaları, havuç olarak davet eden kişiyle, davet ettiği kişilerden aldığı komisyon ücretinin yarısını paylaşır.

3. Doğal ağızdan ağıza iletişim yoluyla virallik

Genellikle atlanan ancak çok önemli bir husus, viralliğin asıl kaynağının insanların sosyal çevresi ile günlük yaşamda fiziksel ortamda yaptığı sohbetlerin bir parçası olarak yeni deneyimlediği ve çok beğendiği ürünlerden bahsetmesi ve hararetle tavsiye etmesidir.

Sıra dışı bir deneyim sayesinde ‘Woow etkisi’ oluşturmanın kritik önemi tam da buradadır. Eğer mevcut kullanıcılarda bu etkiyi oluşturmayı başarırsanız ağızdan ağıza pazarlama yoluyla kolayca toplumun geneline yayılabilirsiniz. Getir’in, Martı’nın, Uber’in, AirBnB’nin ilk zamanlarında hep bu etkiyi görmek mümkün. Virallik türlerinden en genelde dikkat edilmese de en kıymetli olanı, aslında bu doğal yollardan sağlanan viralliktir.

22 Nisan 2022 Cuma