Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’nci maddesi gereği olarak aşağıda yazılı mal ve haklarının sahipleri, mutasarrıfları (kullanım hakkı sahipleri), zilyetleri, (sahipleri) irtifak (hak sahibi) ve intifa (yararlanma) hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır. Dolayısıyla;

• Arazi, bina (döşeli olarak kiraya verilenlerde döşeme için alınan kira bedelleri dahil olmak üzere), maden suları, memba (kaynak) suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal (üretim) yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim (tamamlayıcı) cüzileri ve teferruatı,
• Voli mahalleri ve dalyanlar,
• Gayrimenkullerin ayrı olarak kiraya verilen mütemmim cüzileri ve teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,
• Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,
• Arama, işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları ihtira, beratı (ihtira beratının mucitleri veya kanuni mirasçıları tarafından kiralanmasından doğan kazançlar, serbest meslek kazancıdır) alameti farika, marka, ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi, ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar (bu hakların kullanılması için gerekli malzeme ve teçhizat bedelleri de gayrimenkul sermaye iradi sayılır). Bu hakların kullanılması için gerekli malzeme ve teçhizat bedelleri de gayrimenkul sermaye iradi sayılır.
• Telif hakları (Bu hakların, müellifleri veya bunların kanuni mirasçıları tarafından kiralanmasından doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.),
• Gemi ve gemi payları (motorlu olup olmadıklarına ve tonilatolarına bakılmaksızın gayrimenkul sayılmaktadır) ile bilumum motorlu tahmil (yükleme) ve tahliye vasıtaları,
• Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentilerinin kiralanması halinde elde edilen kazanç gayrimenkul sermaye iradi sayılmaktadır.

Yukarıda yazılı mallar ve haklar ticari veya zirai bir işletmeye dahil bulunduğu taktirde bunların iratları ticari veya zirai kazancın tespitine müteallik (yönelik) hükümlere göre hesaplanır.

Ticaretle uğraşanlara ait olsa dahi, ticari işletmeye dahil bulunmayan gayrimenkullerle haklar hakkında yukarıda belirtilen hususlar geçerli olmaktadır.

Ayrıca vakfın gelirinden hizmet karşılığı olmayarak alınan hisseler ile zirai faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin sadece üründen pay alan arazi sahiplerinin gelirleri Gelir Vergisi Kanunu’nun uygulanmasında gayrimenkul sermaye iradi sayılmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun birinci maddesinin 3/f maddesi gereği, Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’nci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri Katma Değer Vergisi’ne tabidir.

Bu durumda kiralama işlemlerine konu olan varlıklarını kiraya verenlerin, bu faaliyetleri dışında diğer faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaları halinde, tüm bu işlemler dolayısıyla tahsil etmekle yükümlü oldukları katma değer vergileri toplamını yasal düzenlemeler çerçevesinde genel esaslara göre beyan etmekle yükümlüdürler. Dolayısıyla bir ticari faaliyet sahibinin araç kiralama işi ile de uğraşması halinde araç kiralama için düzenleyeceği fatura üzerinde katma değer vergisi hesaplaması zorunlu olmaktadır.

Diğer yandan ülkemizde son yıllarda araç kiralama işlemlerinde ortaya çıkan yoğunlaşma dikkate alındığında kayıt dışı araç kiralama işlemlerinin giderek arttığı, bu bağlamda ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkların artmakta olduğu gözlenmektedir.

Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 480 sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere 459 sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin “4.1 Kapsam ve Tutar” başlıklı bölümünden sonra tevsik zorunluluğu kapsamında olanlardan araç kiralama faaliyeti ile uğraşanların vermiş oldukları motorlu kara taşıtı ve motorlu kara aracı kiralama hizmetlerine ilişkin tahsil ve ödemelerinin herhangi bir hadle sınırlı olmaksızın, aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi (kanıtlanması) zorunlu kılınmıştır.

09 Ekim 2017 Pazartesi