OSMAN ARIOĞLU

Ar-Ge ve tasarımın özelde şirketlerin, genelde de ekonomilerin sürekli büyüme ve sürdürülebilirlikleri bakımından her geçen gün önemi artarak devam ediyor. Ülkemizde de bu konu, özel önem verilerek giderek artan teşviklerle destekleniyor. En son, 25 Aralık 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7346 sayılı kanun ile genişletmeler yapıldı. Bu düzenlemeye ilişkin gelir vergisi stopaj teşviki konusundaki uygulamaya açıklık getirmek üzere hazırlanan tebliğ taslağı, Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde yayımlandı. Taslakta birçok örnek ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasının ne şekilde yapılacağı açıklanmaya çalışıldı. Bu düzenleme ile getirilen ek teşvikin, 12 Ekim 2021 tarihinden itibaren uygulanacağı, yine kanunun yürürlük maddesi ile belirlendi. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı ise 16 Ekim 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu karara göre 2022 yılı sonuna kadar gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 50’lik bölümü kadar bölge dışında geçirilen süreler de teşvik kapsamına alındı.

Gelir vergisi stopaj teşviki uygulaması bakımından maddede prensip Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde geçirilen süreler olmakla beraber, düzenleme ile personelin bu merkezlerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla proje kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmının Ar-Ge veya tasarım merkezi dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda, yönetim onayının alınması Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bilgilendirilmesi kaydıyla, gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirileceği belirtildi. Ayrıca bu merkezlerde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir denildi.

Maddeyle getirilen ilave teşvik, bunlara ek olarak yürürlüğe girdi. Teşvikin uygulanmasında bölgede fiilen geçirilen süre değil, ilave olarak ‘gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin toplam sayısının veya teşvike konu edilen toplam çalışma sürelerinin’ yüzde 50’si kadar da bölge dışında geçirilen süreler de teşvik kapsamına alındı.

TEBLİĞ TASLAĞINDA AÇIKLIĞA İHTİYAÇ OLAN KISIM

Tebliğdeki örneklere ilk bakışta maddede belirtilen özel durumların dışında fiilen bölgede geçirilen süreler hesaplamada dikkate alınıyor gibi bir anlam çıkıyor. Tebliğdeki örneklerde muhtemeldir ki, yukarıdaki özel durumların bölgede çalışılan sürelerin kapsamda olduğu açıkça ifade edilmediğinden biraz kafa karışıklığına yol açabilecek durumda görünüyor. Oysa yukarıda belirttiğimiz gibi şayet böyle anlaşılırsa yasa ile verilen teşvikin tebliğ ile sınırlanması gibi bir sonuç ortaya çıkar ki, Gelir İdaresi’nin böyle bir şeyi amaçlamayacağını değerlendiriyoruz.

Konuyu örnekle açıklayacak olursak; bir Ar-Ge personeli bir aylık sürede toplam çalışma süresi olan 180 saatin 120 saatini bölgede, 60 saatini bölge merkezinin izni ve bakanlığın bilgisi dahilinde bölge merkezi dışında geçiriyorsa zaten bu ilave hüküm olmaksızın bu personelinin tüm ücreti gelir vergisi stopaj teşvikinden yararlanacak.

Ar-Ge merkezinde 2 personel çalışıyor ise ve ikinci personel de 180 saatin 60 saatini bölgede çalışmış, kalan 120 saatini yukarıda belirtilen kapsam haricinde bölge dışında geçirmiş ise bu durumda şayet kanuna kanun lafzi ve ruhuna uygun yorum yapılacaksa bu personelin de tüm ücretinin teşvikten yararlanması gerekecek. Çünkü birinci personelin tüm ücreti yani 180 saati teşvik kapsamında olduğu için ikinci personel ile birlikte teşvikten yararlanacak toplam süre 240 saate ulaşıyor. Hal böyle olunca da bu ikinci personelin bölge dışında geçirdiği süre 120 saat olduğundan ve teşvik kapsamındaki sürenin yarısını aşmadığından tüm ücreti teşvikten yararlanacak. Bu hesaplama yapılırken birinci personelin sadece fiilen bölgede çalıştığı süreler dikkate alınırsa bu durumda ek teşvikten yararlanılabilecek saat (120+60)/2) = 90 saat olur ki, bu durumda ikinci personelin ücretinin 30 saatlik kısmı teşvik kapsamı dışında kalır.

Kanunun lafzı ve ruhundan amaçlananın bu olmadığını değerlendiriyoruz. Konuyu da bu vesileyle dile getirerek umarım tebliğ yayımlanmadan önce daha açık ve anlaşılır hale getirilmesi sağlanır ve ileride bu konuda ihtilafların çıkmasına sebebiyet verilmemiş olunur.

18 Mart 2022 Cuma