DR. VEYSİ SEVİĞ


Vergi Usul Kanunu’nun 313’üncü maddesi uyarınca işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.

İlgili mevzuat gereğince sözleşme süresinden sonra bedelsiz olarak Devlete veya Devletçe tensip olunan bir teşekküle veya belediyeye intikali öngörülen amortismana tabi iktisadi kıymetlerden (sözleşme süresinde yenilenmesi gerekenler hariç) sermayesinin veya özel maliyet bedellerinin itfası hükümlerine göre amortismana tabi tutulanlar, genel hükümler uyarınca ayrıca amortismana tabi tutulamazlar.

Değeri (534 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile 01.01.2022 tarihinden itibaren 2000-TL) lirayı aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve bu miktarı aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu had topluca dikkate alınır.

İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle Vergi Usul Kanunu’nun 269’uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yok edilmesi de amortisman mevzuunu teşkil etmektedir. (Vergi Usul Kanunu md:313)

Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır.

Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerden dileyenler amortismana tabi iktisadi değerlerini azalan bakiyeler üzerinden amortisman usulü ile yok edebilirler.

Bu usulün uygulanmasında;

1-Her yıl üzerinden amortisman hesaplanacak değer, evvelce ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili (indirim konusu yapılması) suretiyle tespit olunur. Enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde üzerinden amortisman ayrılacak değer amortismana tabi iktisadi kıymetin düzeltilmiş değerinden daha evvel ayrılmış olan amortismanların toplamının taşınmış değerleri indirilmek suretiyle tespit edilir.

2-Bu usulde uygulanacak amortisman oranı yüzde 50’yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır.

3-Bu usulde amortisman süresi normal amortisman nispetine göre hesaplanır.

Bu sürenin son yılına devreden bakiye değer o yıl tamamen yok edilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca tespit ve ilan olunan amortisman nispetleri ilanların yapıldığı ayrı ayrı tespit edilen nispetlerin ilgililerin müracaatta bulunduğu hesap döneminden muteberdir.

Ayrı ayrı tespit edilen nispetler 320’nci maddenin üçüncü fıkrası uygulamasında müracaat tarihinden itibaren geçerlidir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tespit ve ilan ettiği amortisman nispetlerini gerektiğinde değiştirmeye ve amortismanlarla ilgili diğer hususları tespite yetkilidir.

26 Ağustos 2022 Cuma