Av. Muhammet Aksan
Çalışanlara Katma Değer Vergisi ihtiva eden belgelerin karşılığında vergi iadesi yapılması sistemi 2008’de kaldırılarak Asgari Geçim İndirimi (AGİ) çalışma hayatımıza girmişti. Mevcut yılın asgari ücretine göre belirlenen Asgari Geçim İndirimi, çalışanın medeni haline göre de değişkenlik gösteriyor. Asgari Geçim İndirimi olarak çalışana ödenen miktarın ise çalışanın brüt ücretine dahil olup olmadığı uzun süredir tartışmalı bir husustur.
Bu tartışma, çalışanın brüt ücreti üzerinden hesaplanan tazminat ve fazla mesai ücretleri bakımından önem taşıyor. Yargıtay, Asgari Geçim İndirimi’nin ücret veya ücretin eki olmadığını çıplak ücrete giydirilemeyeceği yönünde kararlar vermişti. Yeni tarihli bir kararında da çalışan tarafından tazminat talebi ile açılan davada, çalışanın ücretinin içine Asgari Geçim İndirimi olarak ödenen miktarın dahil edilerek tazminat hesaplaması yapılmasını hatalı bularak bozdu.
“…Tazminata esas giydirilmiş brüt ücretin tespiti sırasında, asgari geçim indiriminin ücrete dahil edilerek bu şekilde ücretin tespit edildiği, talep edilen alacakların da tespit edilen bu ücret üzerinden hesaplandığı anlaşılmıştır.
Asgari geçim indirimi, ücret olmadığı gibi ücretin eki de değildir. Asgari geçim indirimi, bireyin ya da ailenin asgari geçim düzeyini sağlayacak bölümünün toplam gelirden düşülerek vergi dışı bırakılmasıdır.
Bu nedenle, asgari geçim indirimi, net ücrete ya da brüt ücrete ilave edilemez, aynı şekilde asgari geçim indirimi, giydirilmiş ücret tespit edilirken, çıplak ücrete giydirilecek bir kazanç unsuru da değildir. Hüküm altına alınan alacaklar hesaplanırken ücrete asgari geçim indiriminin eklenmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2015/28028 E. 2019/1811 K.Sayılı 21.1.2019 tarihli kararı)
Yargıtay içtihatları uyarınca Asgari Geçim İndirimi bir kazanç unsuru olmadığından, çalışanın kıdem tazminatı, fazla çalışma, ulusal bayram, genel tatil, yıllık izin ve ücret alacakları hesabında dikkate alınamayacaktır.
İşverenler, alacak davalarında tazminat hesabına konu edilen kalemleri inceleyerek brüt ücrete Asgari Geçim İndirimi dahil edilerek yapılan hesaplamalara itiraz edebilirler.