Ticaret Bakanlığı, 2024 Eylül ayı dış ticaret verilerini açıkladı. Özellikle AB ülkelerinde resesyon kaygılarının olduğu şu dönemlerde önemli ihracat pazarımız olan AB pazarındaki olumsuz talep şartları Türk ihracatını olumsuz etkilemiş mi, bir bakalım.
Her ne kadar 2024 Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.8 azalan bir ihracat rakamı çıksa da talebin zaman içerisinde diğer aya kayabileceğini düşünerek dönemsel baktığımızda Ocak-Eylül 2024 döneminde ihracatın bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3.2 arttığını görüyoruz. Bir önceki dönem 186,864 milyon dolar ihracat yapılabilmişken, 2024 yılında aynı dönemde 192,808 milyon dolar ihracat gerçekleştirilebilmiş.
TÜRK ÜRÜNLERİNE TALEP ARTIŞI
Dönemi biraz daha genişletirsek, son 12 aylık dönemde ihracatın bir önceki döneme göre yüzde 3.4 artarak 252,935 milyon dolardan 261,572 milyon dolara yükseldiğini görüyoruz.
Dolayısıyla AB bölgesi için sıklıkla konuşulan resesyon söyleminin Türkiye’nin ihracatında herhangi bir olumsuzluğa yol açmadığını görüyoruz.
NEDEN BÖYLE?
Öncelikle Türkiye’nin ağırlık üretim yapısının KOBİ olması, parsiyel üretimi yapabilmesi ve kısa sürede ilgili pazara az miktarlarla bile yollayabilmesi AB firmalarının ciddi stok tutmadan rafları doldurmasına destek verdiği için finansman ihtiyaçlarının azalmasına sebep oluyor. Bunun yanında, Türk ürünlerinin nispeten daha ucuz olması ve resesyon nedeniyle daha az para harcama eğiliminin artması nedeniyle pahalı üründen ucuz ürüne kayan talep, Türk ürünlerinin olduğu gruba talebi de artırabiliyor. Yani batıdaki resesyon, Türk ürünlerine talebi artırıcı etki yapıyor.
ENERJİDE AZALAN DIŞA BAĞIMLILIK
Enerji ve altın hariç ihracat, ithalatın yüzde 98.1’lik kısmını karşılayabiliyor. Bu durum döviz ihtiyacının da azalmasına yol açıyor.
Enerji verileri hariç tutulduğunda yüzde 93.7 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, enerjide dışa bağımlılığı engellemenin ne kadar önemli olduğunu da bize gösteriyor.
İthalatta ise bir önceki dönemlere göre hem ocak-eylül döneminde yüzde -7.9 hem de son 12 aylık dönemde yüzde -7.3 daralma gerçekleşirken, aylık bazda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.4 daralma hem ithal ikame üretimi teşvik edici politikaların hem de enerji üretiminin toplam tüketimdeki payının artmasının dış ticaret dengesinde önemli faydalar sağladığını bize gösteriyor.
hikmetbaydar@3-goz.com