WhatsApp, kullanıcıların yoğun tepkisini alan son güncellemesine ilişkin Twitter üzerinden paylaşım yaptı. Söz konusu paylaşımda, "Hayır, kişisel mesajlarınızı göremiyoruz. Hayır, hesabınızı silmeyeceğiz. Evet, istediğiniz zaman kabul edebilirsiniz." ifadeleri kullanıldı. Gizlilik politikası ve hizmet şartlarında değişikliğe gideceğini açıklamasının ardından büyüyen tepki nedeniyle WhatsApp, 8 Şubat'ta yürürlüğe sokmayı planlandığı uygulamayı, 15 Mayıs'a ertelemek ve kullanıcılara yaptıkları değişiklikleri açıklamak için bir hasar sınırlama kampanyası yürütmek zorunda kalmıştı. WhatsApp, Türkiye'de de çok sayıda kullanıcısını, başta BiP olmak üzere diğer mesajlaşma uygulamalarına kaptırmıştı.

17 Mayıs 2021 Pazartesi

Araştırmacılar, sivil araçlarda kullanılmak üzere LiDAR tabanlı artırılmış gerçeklik ekranı geliştirdi. Evet, ilk bakışta son derece karmaşık gelen bu teknoloji, otomobiller için, günlük hayat için düşünüldü. Sürücünün dikkatini dağıtmadan olası tehlikeleri görebilmesi için nesnelerin ötesini de gösterecek bir buluştan söz ediyoruz. LiDAR, ‘ışık tespiti ve uzaklık tayini’ anlamına gelen ‘light detection and ranging’ sözcüklerinin kısaltılmış hali. Teknoloji, kısaca lazer ışınlarını kullanarak, nesneler ile ölçüm aleti arasındaki uzaklığı ölçmeye yarayan bir uzaktan algılama teknolojisi. LiDAR, tarım, arkeoloji ve coğrafya alanlarında yaygın olarak kullanılıyor. Son zamanlarda engel tespiti için otonom araçlarda da denenmekte olan bir teknoloji. Cambridge Üniversitesi, Oxford Üniversitesi ve Londra Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen bu yeni teknoloji, temel olarak LiDAR’a dayanıyor. Yolun ultra yüksek çözünürlüklü holografik temsillerini oluşturmak için LiDAR verileri kullanıyor. Çoğu baş üstü göstergede kullanılan 2D ön cam projeksiyonları yerine doğrudan sürücünün gözlerine ışınlanan üç boyutlu nesneler görüntülemek mümkün olabilecek. Teknoloji henüz bir otomobilde test edilmemiş olsa da Londra’nın merkezindeki kalabalık bir caddeden toplanan verilere dayanan ilk testler, holografik görüntülerin gerçek konumlarına göre sürücünün görüş alanında göründüğünü ve artırılmış bir gerçeklik yarattığını gösterdi. Bu, özellikle yol işaretleri gibi sürüş güvenliği için önemli nesnelerin büyük ağaçlar veya kamyonların arkasında kaldığı durumlarda yararlı olabilecek. Optik kurulum, gelişmiş algoritmaların yardımıyla birden çok hologram katmanını yansıtabilecek. Araştırmacılar, şimdi holografik kurulumlarında kullanılan optik bileşenleri bir otomobile sığdırmak için minimize etmeye çalışıyorlar.

10 Mayıs 2021 Pazartesi

HABER: AYŞE BAŞAK Gıda israfı, günümüzün en büyük sorunlarından biri. Dünyanın bir bölümü açlıkla ve kısıtlı su kaynaklarının yarattığı sorunlarla başa çıkmaya çalışırken, bir diğer bölümü ciddi bir israfı sürdürüyor. Bilim ve teknoloji dünyası, gıda israfının ve çabuk bozulmaların önüne geçmek için çeşitli yöntemler geliştiriyor. Gıdaların raf ömrünü güvenli ve doğal yollarla uzatmaya çalışmak, araştırmacıların önemli hedeflerinden biri. Yeni bir haber, Danimarka Teknik Üniversitesi araştırmacılarından geldi. Bilim insanları, süt atıkları üzerinde yetiştirildiğinde anti-mikrobiyal peptid nisini salgılayan doğal bir laktik asit bakterisi üretti. Bu sayede bir süt çiftliği tüm üretimlerinin sonunda arta kalan ürünü ile nisin üretebilecek. Peki, nisin nedir? Bu buluş ne işe yarayacak? Nisin, gıdaların raf ömrünü uzatabilen ve dolayısıyla gıda israfını azaltmak için kullanılabilen bir gıda koruyucusu. Laktik asit bakterilerinden lactococcus lactis tarafından üretilen ve lantibiotik olarak adlandırılan, I. sınıf bakteriosinler grubuna dahil olan bir bileşik. Doğal bir anti-mikrobiyal olan nisin, süt içerikli doğal hammaddelerden fermantasyon yolu ile elde ediliyor. E 234 kodlu gıda katkı maddesi olarak tanımlandığını söylersek daha netleşecektir. KULLANIM ONAYI Nisin, çürüme sonucunda oluşan belirli mikroorganizmalarının büyümesini önleyebildiği için bir dizi gıdada kullanım için onaylanmış bir madde. Örneğin, konservelerde spor çimlenmesini önler ya da peynirlerin lezzetini etkilemeden, bozulup küflenmelerini önleyebilir. Araştırmacıların geliştirdikleri bu yöntem sayesinde önceden sütlerden üretilen bakteri, artık peynir üretildiğinde ortaya çıkan ve kullanım alanı çok kısıtlı olan peynir altı suyundan da üretilebilecek. Pek çok mandıra, ürettikleri tonlarca peynir altı suyundan protein ve laktoz çıkararak; bebek maması ve protein hapları üretiyor. Bu son üretimlere rağmen arta kalan ve bugüne kadar atık olarak kabul edilen artık maddeden bu yöntem sayesinde nisin üretmek mümkün olacak. PEYNİR ATÖLYELERİ Araştırmanın belki de önemli kazanımı, özellikle gelişmekte olan ülkelerde peynir üreten atölyelerin çevreye verdiği zararı bu yöntem sayesinde en aza indirebilecek olması. Özetle, bu buluşla gıdaların raf ömrü uzayacak, tüketim aşamasındaki israf azalacak, atılan bir madde israf edilmeyecek ve bu yolla çevre korunacak. Bir taşla pek çok kuşun vurulduğu araştırmanın sonuçlarının en kısa sürede hayata geçirilmesi planlanıyor. KG MALİYETİ 40 EURO Bu buluş sayesinde daha yolun başında bir israfın önüne geçilmiş oluyor. Daha iyi kaynak kullanımı sağlamasına ilave olarak nisin üretmenin mali bir kazanımı da olacak gibi görünüyor. Bugün ticari olarak temin edilebilen nisinin kilogram başına yaklaşık 40 Euro bir maliyeti bulunuyor.

10 Mayıs 2021 Pazartesi

SOYHAN ALPASLAN Teknopark İstanbul Kuluçka Merkezi’nde (Cube Incubaiton) yerleşik Qubitrium Teknoloji Limited Şirketi, Türkiye’nin ilk genel kuantum teknolojileri firması. Qubitrium’un kurucusu Dr. Kadir Durak ve ekibi; kuantum kriptografi, kuantum haberleşme ve kuantum algılama alanlarında Türkiye’nin ilk Ar-Ge çalışmalarını gerçekleştiriyor. Qubitrium; tek foton sayaçları, zaman etiketleme ünitesi, kuantum lidar ve mikroskop gibi ürünleri üretebiliyor. Ayrıca kuantum navigatör ve yer çekimölçer gibi hassas algılama ürünlerini üretebilecek altyapıya ve tecrübeye de sahip firma kuantum kriptografide de iddialı. Firmanın kurucusu Dr. Kadir Durak, İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı. İLERİ KUANTUM ÜRÜNLER Qubitrium’u tanıtır mısınız? Kuantum kriptografi, kuantum haberleşme ve kuantum algılama alanlarındaki problemlere çözümler sunuyor, ileri kuantum teknolojileri ve ürünleri geliştiriyoruz. Haberleşme güvenliğini bir üst seviyeye taşıyacak olan kuantum dolanıklık tabanlı anahtar dağıtımı geliştirip, isteğe göre uyarlanabilir kriptografik çözümler üretiyoruz. Ayrıca kuantum teknolojilerini endüstriyel organizasyonlara ulaştırıyoruz. Kuantum radar-lidar, kuantum mikroskobu gibi kuantum fiziği ürünleri üzerine çalışıyoruz. TABİATI ANLAMAK Kuantum ve kuantum fiziği ne demek? Kuantum; latince nicelik anlamına gelir, bir etkileşimdeki olabilecek en küçük fiziksel büyüklüktür. Kuantum fiziği de tabiatı atom-altı parçacıklar üzerinden anlama çalışmasıdır ve bildiğimiz gündelik fizik kurallarının geçerli olmadığı bir daldır. TEMEL CİHAZLARI ÜRETTİK Geliştirdiğiniz teknoloji ve ürünler neler? En temel kuantum cihazlarından ‘Tek Foton Dedektörü’ ile ‘Dolanık Foton Kaynağı’ prototiplerini ürettik. Farklı dalga boylarında çalışabilen 4 farklı foton dedektörü geliştirdik. Fiber eşleşmeli ve serbest uzay optiği tabanlı olmak üzere 780 ve 842 nanometre dalgaboylarında ikiz fotonlar üreten iki farklı foton çifti kaynağı ürettik. Bu ürünlerde kullanılan voltaj yükseltici ve lazer akım sürücüsü gibi temel modülleri de hazır almak yerine kendimiz üretmeyi seçtik. HAYALET GÖRÜNTÜLEME GPS’e ihtiyacı olmayan sisteminizle ilgili bilgi verir misiniz? Dolanık foton kaynağını optimize edip, hayalet görüntüleme projesi geliştirdik. GPS’e ihtiyacı olmayan zaman ve konum belirleme sistemleri tasarlamak çok önemli. Soğuk atom tabanlı sistemlerle ise yer altı sıvılarını, gazları, madenleri hassas bir şekilde tespit etmek mümkün. KUANTUM SALDIRI ÖNLEME Kriptografik çözümleriniz neler? Kuantum kriptografide güvenlik yine kuantum fiziği yasalarıyla sağlanıyor. Kuantum bilgisayarları geliştikçe, kırılması mümkün görülmeyen güvenlik ağları kırılabilir oluyor. Kırılmayan bir sistemi kırmanın yolları üzerine patent başvurumuzu yaptık, bekliyoruz. Kuantum bilgisayarlı saldırılara karşı güvenli bu teknoloji ile ürünlerimize “kuantum-güvenli” damgasını yansıtacağız. Farklı siber-güvenlik uygulamalarında da kullanılabilecek kuantum dolanık foton kaynakları, ölçüm modülleri ve kuantum rassal sayı üreteçleri tasarlayabiliyoruz. İNSANA YATIRIM Türkiye kuantum teknolojilerinin neresinde? Türkiye bu alanda çok nitelikli akademisyenlere sahip, fakat insan gücü yetiştirme konusunda zayıf. Kuantum kriptografi, kuantum haberleşme ve kuantum metrolojide bazı uygulamalı çalışmaları ilk kez Özyeğin Üniversitesi’nde ben ve ekibim gerçekleştiriyoruz. Pahalı deneyler değiller ve kullanılan cihazları çok rahatlıkla Türkiye’de üretebiliriz. Kuantum haberleşmenin önemi ne? Dolanıklık tabanlı kuantum haberleşmede parçacıklar arasında görülmeyen bir ilişki var ve aralarında binlerce kilometre olan parçalar birbirleriyle ilgili, aynı siyam ikizleri gibi. Birinin binlerce kilometre ötede hissettiği acıyı diğeri de hisseder. Dolanık fotonlarla kodlanmış mesaj okunduğu an kendi kendine silinir. Bu ölçümün kuantum durumlarını yıkıcı etkisi sebebiyledir. Üçüncü kişiler kriptografik ağa erişmeye çalışırsa, meşru kullanıcılar bunu anlar. Bu kuantum mekaniği yasalarıyla garantilenir. KUANTUMA DAİR HER ŞEYİ ÜRETMEK “Kuantum algılama alanında hemen şimdi yapabileceğimiz üretimler var. Farklı ortamlarda kuantum haberleşme araştırmasını yaptık. Paket ürünleri biz üretelim istedik. Tek foton sayaçları, zaman etiketleme ünitesi gibi üniteler geliştiriyoruz. Bunların maliyeti 100 Euro’yu geçmez ama satın alınsa 5-10 bin Euro ödenecek ürünler. Foton detektörlerinin dört farklı versiyonu var. İhtiyaç duyulan tüm kuantum teknolojilerini üretebilecek kapasitede bir firmayız.” OPTİMEKANİKLERİ ÜRETELİM “Kuantum malzemeler sanayi bölgelerimizin hepsinde üretilebilir. Optimekanikleri üretmekle işe başlayabiliriz, bu bizi çok rahatlatır. Mesela TÜBİTAK araştırmalarında optimekanikler için büyük bütçeler harcanıyor. Bunları biz üretebiliriz ama bir eko sistemin kurulmasına ihtiyacımız var.” HABERLEŞME AĞI “TÜBİTAK BİLGEM projesi ile minyatür bir kuantum haberleşme ağı kuracağız. Yeditepe Üniversitesi de alt yürütücü olacak. Yüksek bir binanın tepesinde bir anahtar dağıtıcı olacak. Farklı binaların çatılarındaki teleskoplarla kuantum haberleşme gerçekleşecek. Bu haberleşme ağı birçok sektör ve kurum tarafından talep olduğunda kurabileceğimiz bir ağ modeli.” DR. DURAK KİMDİR? 2009 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Singapur Ulusal Üniversitesi’nde doktora yaptı. Singapur Kuantum Teknolojileri Merkezi’nde doktora ekibinin takım lideri olarak doktora sonrası araştırmasını tamamladı. TÜBİTAK BİLGEM’de çalıştı. Halen Özyeğin Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde öğretim üyesi olan Dr. Durak; kuantum kriptografi, fotonik, kuantum elektrodinamiği ve kuantum enformasyon alanlarında araştırmalar yapıyor.

03 Mayıs 2021 Pazartesi

Amazon, ocak-mart dönemine ait bilançosunu açıkladı. Şirketten yapılan açıklamaya göre, Amazon'un bu yılın ilk çeyreğinde elde ettiği gelir, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 44 artarak 108,5 milyar dolara ulaştı. Şirketin geçen yılın aynı dönemindeki net satışları 75,5 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Amazon'un net karı da bu dönemde 8,1 milyar dolara yükseldi. Şirketin geçen yılın aynı döneminde elde ettiği net kar 2,5 milyar dolar seviyesindeydi. E-ticaret devinin yılın ilk çeyreğinde 5,01 dolar olan hisse başına karı ise bu yılın aynı döneminde 15,79 dolara ulaştı.

30 Nisan 2021 Cuma