HABER: MÜGE BİBER Koronavirüs salgını nedeniyle birçok sektör B planlarını devreye sokmaya başladı. Turizm de bu salgından en çok etkilenen sektörler arasında yer alıyor. Virüs nedeniyle Sağlık Bakanlığı'nın zorunlu olmadıkça seyahat yapılmaması yönündeki uyarılarıyla vatandaş tatil ve iş planlarını iptal etmek için harekete geçti. Yetkililer de vatandaşın mağdur olmaması için en hızlı çözüm planlarını devreye koydu. BİLETLER AÇIĞA ALINACAK Çözümlerden ilki, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik ile devreye girdi. Buna göre, salgın nedeniyle uçuşu iptal edilen yolcunun, hava taşıma işletmesinin boş koltuk durumuna bağlı olarak istediği bir tarih için bilette değişiklik yapma veya bileti açığa alma hakkı olacak. Yolcu, açığa alınıp kullanılmayan biletin iadesini, uçuş yasakları kalktıktan sonraki 2 ayın ardından hava taşıma işletmesinden alabilecek. YASAK VARSA 1 GÜN KALA İPTAL Tatil ve iş planları acente üzerinden satın alındıysa ödenen ücret tatile 30 gün kalana kadar kesintisiz iade edilebiliyor. Uçuş yasağı olan ülkelerde ise 1 gün kalsa dahi para iadesi kesintisiz alınabiliyor. Uçuş yasağı olmayan ülkelerde de birçok acente, müşterisini memnun etmek için erteleme öneriyor. Ertelemeyi kabul etmeyen müşterilerin de iadeyi gerçekleştirmesi gerekiyor. Paket turlarda iade süresi 14 iş günü. Ancak acenteler yoğunluk nedeniyle bu sürenin 1 ayı bulabildiğini belirtiyor. TESİSLERE KAMU BANKASI YARDIMI Konaklama tesisleri, iptaller karşısında oldukça zor bir süreçten geçiyor. Bunun için de Kültür ve Turizm Bakanlığı kamu bankaları ile mutabakata vararak tesislere finansman desteği sağladı. Destekten, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan turizm işletmesi belgeli veya kısmi turizm işletmesi belgeli olan konaklama tesisleri kredibiliteleri oranında yararlanacak. Kredi, 27 Mart 2020 tarihinden önce, tur operatörleri/seyahat acenteleri tarafından konaklama tesislerine 2020 yaz sezonu rezervasyonları için yapılmış olan ön ödemelerin iadesinin finansmanında kullanılacak. Kredi tutarı, banka tarafından, otel adına doğrudan iade yapılacak olan tur operatörünün/seyahat acentesinin banka hesabına yatırılacak ve vadesi 6 ay olacak. Başvurular, Kültür ve Turizm Bakanlığı üzerinden kamu bankalarına yapılacak. OTEL VE RESTORANLARA ÖNLEM Bir yandan virüsle mücadele sürerken diğer yandan seyahatlerine devam etmek zorunda kalanlar için de Sağlık Bakanlığı, konaklama tesisleri ve restoranlara yönelik tedbirleri artırdı. Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu’nun tavsiyelerine göre, enfeksiyon bulaşma riskini azaltmak için korunma önlemlerine dikkat etmek gerekiyor. Bu önlemler kapsamında, otellerde konaklayan misafirlerin kayıtları isim, adres, iletişim, pasaport bilgileri, son 14 gün içerisinde bulunduğu ülkeler ve konaklama sonrasında ülke içerisindeki seyahat planları gibi bilgiler tam ve düzenli olarak tutulacak. Bunlar, olası vaka durumunda temaslıların doğru şekilde yönetilebilmesi için büyük önem arz edecek. İPTAL İÇİN NELER YAPILMALI? Tatile 30 gün kala kesintisiz iade hakkı bulunuyor. Uçuş yasağı olan ülkelerde tatile bir gün kalsa dahi iade yapılıyor. Acenteler yurtiçi turlarda 30 günden az olan tatil sürecinde erteleme önerisinde bulunuyor. Ancak iade isteyen müşterilerine eğer havayolu ve otel kesinti yaptıysa o kesintiden geriye kalanı iade ediyor. Otellerle yapılan sözleşme kapsamında iadeler gerçekleşiyor. Sözleşmede iptal sigortası bulunuyorsa tatile 3 gün kalaya kadar kesintisiz iade yapılabiliyor. İadeler kanunen 14 iş günü içinde yapılıyor. Acenteler yoğunluk nedeniyle bunu 1 aya sarkıtabiliyor. KONAKLAMADA BUNLARA DİKKAT Konaklama tesislerinde odalar ve diğer kapalı alanlardaki camlar günlük rutin temizlik esnasında açık olacak ve temizlik sonrası en az 1 saat havalandırılacak. Oda temizliğini yapacak kişi ellerini yıkadıktan sonra eldiven giyecek ve temizliği eldivenli ellerle yapacak. Bir sonraki oda temizliğinden önce yeni eldiven giyecek. Genel temizliğin su ve deterjanla yapılması yeterli olacak. Sık dokunulan yüzeyler, kapı kolları, bataryalar, trabzanlar, sık dokunulan düğmeler, telefon ahizesi, televizyon ve klima kumandası, ortak kullanım alanlarındaki tuvalet ve lavabo temizliğine özen gösterilecek. Bu alanların temizliği için su ve deterjan ile temizlik yapıldıktan sonra sulandırılmış çamaşır suyu ve klor tablet kullanılacak. Bardak ve tabak gibi ortak kullanılan eşyalar her kullanım sonrasında su ve deterjanla yıkanacak ve kullanıma kadar temiz bir ortamda saklanacak. Misafirin kullandığı nevresim, çarşaf, havlu ürünlerinin katlanması sırasında çırpma ve silkeleme işlemi yapılmayacak, toz ve partikül oluşumuna izin verilmeyecek. Havuzların klor düzeylerinin mevzuatta belirlenen düzeyde olmasına dikkat edilecek. Sauna, masaj salonları, spor salonları ve çocuk kulüpleri mümkün olduğu kadar kullanılmayacak. Konaklama tesislerinde konaklayanlar arasında Covid-19 hastalığı ile uyumlu şikayetleri olan kişiler olması durumunda ise ivedilikle sağlık birimine başvurması sağlanacak. Açık büfe yerine restoran çalışanları servis yapacak. Restoranlarda genel enfeksiyon bulaşma riskini azaltmak için masalar arası mesafe 1 metreden az olmayacak. RUSLARIN ÖNERİSİ TÜRKİYE Rus Tur Operatörleri Birliği (ATOR) tarafından hazırlanan “Hangi sahil ülkesinde paket tur satın alınabilir?” adlı listede, koranavirüs salgınından daha az etkilenen ve tatil noktası özelliği taşıyan ülkeler sıralandı. Toplam 10 ülkenin bulunduğu listede Türkiye, Küba, Vietnam, Meksika, Tayland ve Meksika da yer aldı. Rusya, aralarında Çin, bazı Avrupa Birliği ülkeleri, İran ve Özbekistan’ın bulunduğu çok sayıda noktaya yapılan uçuşlara sınırlandırma getirmişti. ATOR, bir süre önce yaptığı açıklamada, Rus turistlerin, koronavirüs salgını nedeniyle tatil planlarında Çin yerine Türkiye’yi tercih etmeye başladığını bildirmişti.

07 Nisan 2020 Salı

HABER: ADEM ORHUN Girişimcilerin fikirlerini ürüne dönüştürmek için kurduğu startuplar ve yaptıkları Ar-Ge çalışmaları, neticelerini bir bir gösteriyor. Bunlardan biri de medikal cihazlar alanında geldi. Yüksek teknolojili ürünlerin tasarımı ve Ar-Ge’si için yapılan çalışmalar, bu alanda yerli ekosistemin öncüleri olurken, ‘unicorn’ çıkarma umutlarına da güç kattı. Mühendisler ve uzman doktorlardan kurulu küçük bir ekibin 2012’de kurduğu Biosys, teknopark çatısı altında yaptığı çalışmalarla son aşamaya geldi. Bilkent Cyberpark’ta yoğun bakım ünitesi tıbbi ventilasyon cihazı üzerine Ar-Ge yapan ekibin çalışmaları, teknopark desteği, savunma sanayi kurumları ve özel şirketlerin işbirliği sayesinde somut ürüne dönüştü. Ekip, önceki hafta seri üretim için imal ettiği ilk prototipi çalıştırdı. Firmanın, 15 Nisan’da ilk siparişleri yetiştireceği açıklandı. ASELSAN İLE İŞBİRLİĞİ Ticari ürün çalışmasına elektronik kart tasarımıyla başlayan Biosys, medikal cihazlar alanına yöneldi. Dört yıllık çalışma ardından Respiratör Terapi Ekipmanı-Biyovent’i kullanıcılara tanıtan Biosys, savunma sanayi kurumlarının da dikkatini çekti. ASELSAN, Ekim 2018’de Biosys Biyomedikal firması ile yoğun bakım ventilatör (yapay solunum) cihazları konusunda bir iş birliği yaptığını duyurdu. MİLYARLIK PAZAR Savunma sanayisindeki mühendislik tecrübesiyle tıbbi cihaz üretiminde de rol almak isteyen ASELSAN, bu iş birliği ile uluslararası pazardaki iddialı ürünlerin, yerli imkânlarla üretimi için destek vermeye başladı. Kurumdan yapılan açıklamada, bu iş birliği sonucunda, küresel çapta 4 milyar dolarlık yıllık satışı olan ventilatör cihazlarında, Türkiye’nin üretici altı ülkeden biri olacağı kaydedildi. Ekibin toplam beş yıldır sürdürdüğü çalışmalar geçtiğimiz haftalarda son aşamaya geldi. ASELSAN’ın ardından Baykar Savunma şirketi de Ar-Ge mühendisleriyle devreye girdi. Üretim için Arçelik’in de imkanlarını devreye sokmasıyla, yoğun bakım solunum cihazı (ventilatör) seri üretimi için ilk prototip çalıştırıldı. İLK SİPARİŞLER Korona salgında yoğun bakım servislerinin acil ihtiyaç duyduğu solunum cihazı için ilk siparişler de destekçi firmalardan geldi. Baykar Savuma başta olmak üzere birçok firma yüzlerce ürün alıp Sağlık Bakanlığı’na bağışlayacağını duyurdu. Böylece bu siparişlerle, girişime seri üretim için gerekli olan ilk hareket desteği de sağlanmış oldu. İHRACAT KANALI Diğer yandan medikal cihazların yerli üretiminin gerçekleştirilmesi, hem ülke içindeki ihtiyacın karşılanması hem de yeni bir ihracat alanının açılmasını sağlayacak. Bu şekilde, milyar dolarlık pazarda Türk firmaları da pastadan pay alacak. Diğer yandan, benzeri cihaz tasarımı ve üretimi için ileri aşamaya gelmiş girişimler ve parça tedarikçileri ile medikal cihaz üretim ekosisteminin gelişeceği kaydediliyor. TEDARİKÇİ FİRMALAR Yoğun bakım ventilatör cihazlarının fiyatları 12 bin Euro ile 50 bin Euro arasında değişiyor. Ayrıca bu cihazların kullanımı sırasında değiştirilen sarf ürünleri ile yedek parçaları da sağlık kurumları açısından önemli maliyet unsuru oluşturuyor. Gerek sarf malzemeleri gerek plastik, elektronik ve kimyasal yedek parça ürünleri alanında tedarikçi firmaların tecrübesinin ve iş hacminin artması bu ekosistemi de geliştirecek bir iş fırsatı olarak değerlendiriliyor. YEDEK PARÇADA TEDARİK SORUNU Yoğun bakımlarda kullanılan medikal cihazların bakım ve onarımı ile yedek parça ve sarf malzemesi dağıtımı yapan firmalar tedarik konusunda zorluk yaşıyor. Koronavirüs salgını sebebiyle geçtiğimiz ay Çin’de birçok firmanın üretimi durdurması, ithalatçıların, başka pazarlara yönelmesine yol açtı. Lisans sahibi bazı Avrupalı firmaların üretimleri ancak kıta ülkelerinin siparişlerine yeterken, daha önce Çin’den alım yapan bazı firmaların Güney Kore’ye yöneldiği öğrenildi. Bu firmaların, daha önce parça başına 1.5 dolardan temin ettikleri ürünleri ancak 3-4 dolara alabildiği, sonrasında da nakliye problemi yaşadığı bildirildi. Uzak Doğu’dan Türkiye’ye koliyle yapılan taşıma maliyetinin de yüzde 30-40 oranında arttığı ifade edildi. ASELSAN’DAN TEKNOLOJİ DESTEĞİ ASELSAN Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Görgün, medikal ventilatör tasarımı ve üretimi konusunda destek verdikleri Biosys’e sipariş desteği de vereceklerini açıkladı. ASELSAN olarak 250 adet cihaz siparişi verdiklerini kaydeden Görgün ayrıca şu açıklamayı yaptı “Bu alanda çalışan tüm yerli şirketlerimize teknolojik alanda, mühendislik ve altyapı anlamında destek olma kararı aldık.” SAHA İSTANBUL’DA SEFERBER Kuzey Marmara’daki sanayi firmalarının dahil olduğu bir kümelenme olan SAHA İstanbul tüm kabiliyet ve yetenekleriyle tıbbi cihaz üreticisi firmalara destek olacağını açıkladı. SAHA’dan yapılan açıklamada “Tedarik noktasında sıkıntı yaşanan ekipman ile bileşenlerin üretimi konusunda tasarım, mühendislik ve üretim yeteneklerimizin tamamını seferber etmeye hazırız” denildi.

06 Nisan 2020 Pazartesi

Dünyanın en büyük altıncı kargo kapasitesine sahip olan Turkish Cargo, yüksek kapasiteli 25 kargo uçağıyla gerçekleştirdiği seferlere ilave olarak THY'nin yolcu uçakları ile de kargo taşıması yapmaya başladı. Yolcu uçağı ile yapılan kargo taşımalarının ilkini, 20 Mart'ta ‘B777’ tipi yolcu uçağıyla İstanbul-Kiev rotasında icra eden Turkish Cargo; Bükreş (OTP), Tel Aviv (TLV), Amsterdam (AMS), Londra (LHR) Paris (CDG), Amman (AMM), Beyrut (BEY) ve Dubai (DWC/DXB) destinasyonlarına da kargo taşıması planlayarak, toplam 5 bin ton ilave kapasite oluşturdu. TIBBİ EKİPMAN TAŞIMASI Turkish Cargo, ihtiyaç duyulan ilaç ve tıbbi ekipmanların öncelikle tüm dünyadan Türkiye’ye, Türkiye’den de ihtiyaç duyulan ülkelere ulaştırılmasında köprü vazifesi de görüyor. Bu kapsamda Çin'den temin edilen ve 15 dakikada virüs tespiti yapabilen hızlı tanı kitleri Türkiye'ye ulaştırmaya başlandı. Kritik süreçte 167 ilave kargo seferiyle Türkiye çıkışlı ve varışlı toplamda 14 bin 500 tonluk ek kapasite oluşturan global kargo taşıyıcısı, ek kapasite sunma noktasındaki kararlılığını koruyarak, tedarik zincirinin devamlılığına katkılarını sürdürüyor.

02 Nisan 2020 Perşembe

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, koronavirüs salgını kapsamında alınan tedbirler çerçevesinde Türkiye’nin en önemli ticaret ortaklarından Irak’a açılan Habur Gümrük Kapısı'nın vakit kaybetmeksizin 1 Mart 2020 itibarıyla yolcu giriş ve çıkışlarına kapatıldığını belirterek, ticari geçişlerin kontrollü gerçekleştirilmesine başlandığını bildirdi. Bakan Pekcan, öncelikle halk sağlığını temin edecek önlemleri aldıklarını vurgulayarak, diğer taraftan toplumsal ihtiyaçların temini ve tedarik zincirinin sürdürülebilirliğinin sağlanması noktasında kilit öneme sahip gümrüklerde ticaretin aksamadan devamı için de faaliyetlerini sürdürdüklerini belirtti. SINIRDA DEZENFEKTE Bakanlığın gümrük personelinin tüm hudut kapılarında olağanüstü bir özveri ile çalıştığını vurgulayan Pekcan, şu bilgiyi verdi: “Bu kapsamda 1 Mart 2020’den itibaren Irak’a yapılan ihracat, Habur-İbrahim Halil Gümrük Kapıları arasındaki tampon bölgede konteyner, dorse ve şoför değişimi yoluyla 'temassız' olarak gerçekleştiriliyor. Giriş yönünde, sadece Türk sürücülerinin karantina uygulamalarına tabi olarak girişine müsaade edilirken, yabancı sürücülerin ülkemize girişine izin verilmiyor.” ŞOFÖRLERE SAĞLIK TARAMASI Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, şu ana kadar 21 bin aracın dezenfekte edildiğini belirterek, şunları kaydetti: “Tamamen dezenfekte edilen araçların, sahamızda bekleyen Türk sürücüler tarafından Türkiye’ye girişi yapılıyor. Tüm şoförler sağlık taramasından geçiriliyor. Tam bir eşgüdüm ve koordinasyon içinde alınan güvenlik önlemleri sayesinde gümrük kapısından 24 Mart itibarıyla 1072 tır çıkışı, 868 tır girişi gerçekleştirildi. Böylece ticaretin en kısa sürede normal akışına döndürülmesi amaçlanıyor.”

02 Nisan 2020 Perşembe

KOBİ’ler için alınan koronavirüs önlemlerine bir adım da KOSGEB’den geldi. Buna göre dezenfektan, koruyucu elbise, gözlük, maske, eldiven gibi ürünleri yerli üretenlere 6 milyon liraya kadar destek verilecek. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yeni tip koronavirüse karşı KOBİ’lere kalkan olacak 3’lü koruma paketini açıkladı. İşte desteklerin ayrıntıları: ALACAKLARA ERTELEME KOSGEB alacakları üç ay ertelendi. KOSGEB projelerine 4 ay ek süre daha verildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ve Covid-19 salgınının etkilerini azaltmak için 100 milyar liralık bir kaynağı devreye alan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’nin ardından reel sektöre destek olmak amacıyla bakanlıklar da eşgüdüm içerisinde çalışmalarını yürütüyor. TEKNOYATIRIM DESTEK KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programı kapsamında ürün listesine yenileri eklendi. Buna göre dezenfektan, koruyucu elbise, koruyucu gözlük, maske ve eldiven gibi ürünleri yerli imkânlarla üreten işletmeler de KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programı’ndan faydalanabilecek. Resmi makamlar tarafından salgın riskinin ortadan kalktığı duyurulana kadar bu programdan yararlanılabilecek. Söz konusu projelere, 6 milyon TL’ye kadar destek verilecek. Bunun 4 milyon 200 bin TL’si geri ödemeli olacak. Destek paketiyle ilgili başvurular başladı. BORÇLAR ÖTELENDİ Paketin ikinci ayağını KOSGEB alacaklarının ertelenmesi oluşturdu. KOSGEB’in geri ödemeli olarak verdiği destekler kapsamında 30 Haziran 2020’ye kadar olan alacakları ertelendi. İşletmelerin geri ödeyecekleri taksitlerin tamamı ötelendi. Ancak vade sayısı değişmeyecek. Herhangi bir yasal faiz de alınmayacak. Bu karardan, daha önce KOSGEB alacaklarının ertelenmesi kararlarından yararlanan KOBİ’ler faydalanabilecek. KESİNTİ OLMAYACAK Destek kapsamında proje süresi yükümlülükleri ya da girişimcilik programı yükümlülükleri 11 Mart 2020 ve sonrasında yerine getirmesi gereken işletmelere, 4 aya kadar ek zaman verilecek. Böylece projeler kesintiye uğramamış olacak. Bunun için işletmelerin ek süre talebinde bulunması gerekiyor. Bu süreçte karar aşaması hızlandırılırken, yeni bir kurul kararına gerek duyulmaksızın talep eden KOBİ’lere ek süre verilecek. SALGIN BİTİNCEYE KADAR Söz konusu avantajlar Covid-19 salgınının etkilerinin ortadan kalktığına ilişkin resmi makamlardan yapılacak açıklamaya kadar kullanılabilecek. Daha önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın talebi üzerine Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, Covid-19 nedeniyle artan dezenfektan ve kolonya ihtiyacının yerli üretim ile karşılanması için benzine yüzde 3 oranında etanol karıştırma zorunluluğunu 3 aylığına askıya almıştı.

01 Nisan 2020 Çarşamba