Kısa vadeli dış borç stoku, 2015 yılsonu itibarıyla 115 milyar 573 milyon dolarla 33 ayın en düşük seviyesine geriledi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2015 yılı aralıkayına ilişkin “Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri”ni açıkladı. Kısa vadeli dış borç stoku Aralık 2015 sonu itibarıyla bir önceki yılsonuna kıyasla yüzde 12.3 azalarak 115 milyar 573 milyon dolara indi. Böylece borç stokunda Mart 2013’ten bu yana en düşük seviye görüldü. BANKALAR BORÇ ERİTTİ Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 17.7 azalarak 78 milyar dolar olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 2.2 artarak 37.4 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2014 sonuna göre yüzde 52.6 azalışla 22.8 milyar dolar, yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 16 artışla 15.2 milyar dolar oldu. ÖZEL SEKTÖR Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2014 yılsonuna göre yüzde 18.6 azalarak 14.6 milyar dolara ve özel sektörün kısa vadeli dış borcu da yüzde 11.2 azalarak 100.8 milyar dolaraa geriledi. Alacaklı bazında bakıldığında, özel alacaklılar başlığı altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yılsonuna göre yüzde 21.1 düzeyinde azalışla 64.5 milyar dolar, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar yüzde 7.4 artışla 49 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. KISA VADEDE DAĞILIM Geçen yılsonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonun yüzde 54’ü ABD doları, yüzde 26.6’sı Euro, yüzde 17.1’i TL ve yüzde 2.3’ü diğer döviz cinslerinden oluştu. Aynı dönemde orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku 172.7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Söz konusu stokun34 milyar dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün, yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından kaynaklandı.

21 Şubat 2016 Pazar

ABD dolarındaki yükseliş, küresel ticarette ülkelerin kendi para birimlerinin kullanımını artırdı. Özellikle rekabetçi kur politikasını izleyen ülkelerde bu durum daha belirgin bir şekilde rakamlara yansırken, doların ticaretteki kullanımının Türkiye’de de azaldığı dikkati çekti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, dış ticarette TL kullanımı 7 ayda yıllık yüzde 6.2 artarak 11.4 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde dolar cinsinden dış ticaret yüzde 12.3, Euro cinsinden ise yüzde 8.8 azaldı. 2015 yılı ocak-temmuz dönemindeki 209 milyar 608 milyon 570 bin dolarlık dış ticaretin 11 milyar 426 milyon 152 bin dolarlık kısmı TL karşılığında gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaretin 76 milyar 602 milyon 215 bin dolarlık kısmı Euro, 116 milyar 589 milyon 556 bin dolarlık kısmı da dolar cinsinden yapıldı. YILLIKTA DURUM Euro ve dolar cinsinden yapılan dış ticaretin, bu yılın ocak-temmuz döneminde yıllık bazda azaldığı görülürken, TL’nin dış ticaretteki payının artması ise dikkati çekti. Geçen yılın 7 ayında dolar cinsinden dış ticaret 132 milyar 879 milyon 987 bin dolar düzeyinde bulunurken, söz konusu rakam bu yılın aynı döneminde yüzde 12.3 azaldı. Aynı şekilde Euro ile yapılan dış ticaret de bu dönemde yüzde 8.8 geriledi. Euro ile yapılan dış ticaret geçen yıl 83 milyar 971 milyon 216 bin dolar düzeyindeydi. Bunlara karşın, TL ile yapılan dış ticaret, diğer para birimlerine kıyasla hacim bazında düşük olsa da 7 ayda bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6.2 arttı. İTHALATTA DA TERCİH TL Geçen yılın ocak-temmuz döneminde 6.7 milyar dolar düzeyinde bulunan TL’nin ithalattaki kullanımı, bu yılın aynı döneminde 7.9 milyar dolara çıktı. Böylece TL cinsinden yapılan ithalatta yıllık bazda yüzde 17.6 artış görüldü. Söz konusu dönemde ithalatta Euro’nun ve doların kullanımında ise sırasıyla yüzde 6.1’lik ve 15.1’lik düşüş yaşandı. Bu yılın 7 ayında Euro cinsinden gerçekleştirilen ithalat 2.6 milyar dolar azalırken, dolar cinsinden ithalat da 13.4 milyar dolar geriledi.

15 Şubat 2016 Pazartesi

Sayıları yaklaşık 3 milyon olan KOBİ’lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak ve teminat sorununa çözüm bulmak amacıyla başlatılan çalışma son aşamaya geldi. Hükümetin hazırladığı yeni düzenlemeye göre KOBİ’ler artık bankalardan kredi alırken, taşınır mallarını teminat gösterebilecek. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, KOBİ’lerin varlıklarının yüzde 25’inin gayrimenkul gibi taşınmazlardan, yüzde 75’inin de alacakları, stoktaki malları, makine ve teçhizat, fikri mülkiyet hakları gibi taşınır varlıklardan oluştuğuna dikkati çekti. Sistemi uygulamak için model kanun olarak Birleşmiş Milletleri (BM) örnek aldıklarını ifade eden Şimşek, şu bilgiyi verdi: “Taşınır teminat sistemi ve bu sistem içinde oluşturulacak sicil sistemi için yeni bir kanun metni hazırlıyoruz. Bu kanun çerçevesinde yeni bir sicil sistemi oluşturulacak, esnafımız ve KOBİ’ler taşınırlarını kredi başvurusu sırasında buraya kaydedecekler. Bu sistem ile esnaf ve KOBİ’ler kredi çekerken taşınırını teminat gösterebilecek. Ancak aynı taşınırı bir başka bankadan kredi için teminat göstermesinin önüne geçilecek. Bu sistem üzerinden bir KOBİ’nin mal varlığı ve ipotekli olup olmadığı çok rahat olarak görebilecek. Düzenleme çerçevesinde mahkeme dışı icra yollarına da izin vereceğiz. KOBİ’lerin icraya düşen mallarının değeri yüzde 40’a düşüyor. Mahkeme dışı icra yolunun açılmasıyla taşınırlar varlıkların değerinden satılabilecek.”

15 Şubat 2016 Pazartesi

Maliye Bakanı Naci Ağbal, geçen yıl yaklaşık 58 bin 676 mükellefle ilgili vergi incelemesi yaptıklarını ve 18.8 milyar lira ceza uyguladıklarını söyledi. 2016’da kayıt dışı ekonomiyle mücadeleye daha çok odaklanacaklarını belirten Bakan Ağbal, “Yatırım ve üretim tarafından daha ziyade, kolay kazançlara yönelmiş, piyasadaki rekabet eksikliğinden kaynaklanan bir takım önemli kazançlar olabiliyor. Özellikle bu alanlara da yönelen bir vergi denetimini gerçekleştireceğiz” dedi. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Kayıtdışı Mücadele Eylem Planı’nın bulunduğunu hatırlatan Ağbal, bu çerçevede 2010’dan beri çok önemli çalışmalar yaptıklarını söyledi. Vergi Denetim Kurulu’nun yaptığı vergi denetimlerinin olduğunu anlatan Ağbal, “Vergi Denetim Kurulu’nu 2011’de kurduk. Yepyeni bir kurum; yaklaşık 10 bin çalışanı var. Hem mükellef haklarını güçlendiren hem de gerçekten vergi denetiminde çok daha etkin ve verimli yapı oluşturmaya çalışıyoruz. İnşallah bu yapı daha da gelişir” diye konuştu. 10 MİLYAR LİRA VERGİ Geçen yıl 58 bin 676 mükellefle ilgili vergi incelemesi yaptıklarını ve bu kapsamda yaklaşık 10 milyar lira vergi tarh ettiklerini bildiren Ağbal, “Yani 10 milyar lira almamız gereken vergiyi beyan etmemişler. Biz de gidip denetleyip bunu bir yerlerde bulmuşuz” dedi. VERGİ USUL KANUNU 6 AYA KALMAZ Vergi Usul Kanunu çalışmalarına da değinen Ağbal, bunun kendileri için son derece önemli, reform niteliğinde bir çalışma olduğunu söyledi. Ağbal, şu değerlendirmeyi yaptı: “Göreve başladığımda arkadaşlar çalışmayı belli bir aşamaya getirmişlerdi. Şu talimatı verdim: Bu, bir mutfak çalışması. Bana getirmeden önce bunu sivil toplum örgütlerine açalım, herkes görsün, açık şeffaf bir şekilde, varsa bütün bu tasarıyla ilgili görüşlerini bizimle paylaşsın. Bu yaklaşımımız son derece olumlu karşılandı. Şu anda Vergi Usul Kanunu tasarısı herkesin elinde var. Herkes bakıyor. Eksik, yanlış veya bir öneri var mı?”

08 Şubat 2016 Pazartesi

Maliye Bakanı Naci Ağbal, Katma Değer Vergisi (KDV) iadelerine ilişkin hazırladıkları eylem planıyla iadelerin hızlanacağını ve gereksiz bürokratik işlemlerin sona ereceğini bildirdi. Öte yandan Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) hazırladığı (GİB) “KDV İadelerinin Etkinleştirilmesi ve Hızlandırılması, İade Süreçlerinin Standartlaştırılması Eylem Planı”nda da sona yaklaşıldı. Bakan Ağbal, bu eylem planıyla etkin, hızlı ve doğru bir KDV iade sisteminin oluşturulması için gerekli iyileştirmelerin yapılacağını ve tüm vergi dairelerinde standart hale getirilmiş uygulamaların altyapısının oluşturulacağını söyledi. Bu alandaki inceleme ve denetimlere de standart getirileceğini açıklayan Ağbal, “KDV iadelerine ilişkin hazırladığımız eylem planıyla iadeler hızlanacak, gereksiz bürokratik işlemler önlenecek” dedi. İHTİSAS VERGİ DAİRELERİ Eylem planının detaylarına ilişkin de bilgi veren Ağbal, mükelleflerin, kurulacak yeni sistemle iadelerinin hangi aşamada olduğunu şeffaf bir şekilde görebileceğini kaydetti. Ağbal, “Mükellefimiz, bir iade talebinde bulunduğunda bu talebin hangi memurun önünde ve işleminin ne aşamada olduğunu, sürecin ne zaman biteceğini, iadesini ne zaman alabileceğini internet üzerinden görebilecek” diye konuştu. Bakan Ağbal, KDV iadelerinin sonuçlandırılmasına ilişkin de ihtisas vergi daireleri gibi alternatif modeller üzerinde çalışılacağını belirtti. UZMANLAR ÇALIŞACAK Mevcut vergi dairelerindeki iş yükü nedeniyle KDV iadesi talebinde bulunan mükelleflerin işlemlerinin tamamlanmasının uzun süre aldığına işaret eden Ağbal, “Bunu önlemek için de sadece KDV iade işlemlerinin yapılacağı ve uzmanlaşmış personelin çalışacağı yeni birimler kuracağız. Mükellef, KDV iadesi işlemi için geldiği bu birimlerde, işlerini hızlı bir şekilde halledebilecek” dedi. MÜKELLEF BEKLETİLMEYECEK Mükelleflerin, iadelerini önceden teminatla almak istemeleri halinde, vergi dairelerinin ilk değerlendirmelerine göre olumlu çıkan kısmının hemen yapılacağını belirten Ağbal, sözlerini şöyle sürdürdü: “Örneğin, mevcut durumda mükellefimiz 100 bin liralık bir KDV iadesi için müracaatta bulunduğunda, bu tutarın tamamı için eksiklikler giderilmeden işlem yapılmıyor ve gecikmelere neden oluyor. Bu sorunun çözümü için de ilgili arkadaşlarımıza talimat verdim.” Bakan Ağbal, belirli bir iş kapasitesine sahip olan, vergiyle ilgili ödevlerini zamanında ve tam olarak yerine getiren mükellefler için uygulanan hızlandırılmış iade sisteminin kapsamını genişleteceklerini de bildirdi. EKSİKLİKLER ELEKTRONİK ORTAMDA KDV iadesi kontrol raporlarının da yine aynı şekilde elektronik ortamda anında mükellefe iletileceğine dikkati çeken Ağbal, bu sayede eksikliklerin elektronik ortamda giderilmesinin sağlanacağını söyledi. Özellikle YMM raporlarının, farklı vergi dairelerince farklı değerlendirmelere tabi tutulduğu yönündeki eleştirileri de dikkate aldıklarını belirten Ağbal, “Yapacağımız yeni düzenlemeyle bu sorunu da çözüyoruz. YMM raporları ve vergi dairelerimizde yapılan değerlendirmelere bir standart getireceğiz” diye konuştu.

31 Ocak 2016 Pazar