DR. CAN GÜRLESEL

Dünya ve Türkiye, yüksek ve artan enflasyon ile mücadele ediyor. Büyüme tarafında, henüz savaşın korkulan yavaşlatma etkisi dünyada görülmüyor. Türkiye, geçen yıl olduğu gibi 2022’de de ihracata, sanayi üretimine ve yatırımlara dayalı sağlıklı bir büyüme sürdürüyor. Yılın ikinci yarısında enflasyon ile mücadele öne çıkacak.

1. UZAYAN SAVAŞ VE KRİTİK NATO ZİRVESİ

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaş, Ukrayna’nın doğusunda devam ediyor. Rusya, doğu ve güney Ukrayna’daki hedeflere yoğunlaşmış bulunuyor. Rusya, hedeflere ulaşmasının ardından bu bölgelerde bağımsızlık referandumları planlıyor. Batı’nın yaptırımları şimdilik etkisiz kalıyor. Yine Batı, Ukrayna’ya artan destek sağlıyor.

28-29 Haziran’da yapılacak NATO zirvesinde İsveç ve Finlandiya’nın üyelik başvuruları karara bağlanacak. Türkiye engeli aşılır ve üyelikler kabul edilirse Rusya ile Batı arasında gerginlik daha da artacak. Ekonomiler daha çok etkilenecek.

2. KÜRESEL PARA POLİTİKALARINDA YENİ DÖNEM

2008 küresel krizinden bu yana uygulanan genişletici para politikaları dönemi sona eriyor. Salgın ve sonrasında savaş ile enflasyonda yaşanan artış ve katılaşma karşısında para politikaları sıkılaşıyor. Yüksek enflasyon nedeniyle para politikalarındaki sıkılaşma daha kuvvetli olacak. Uzun süreli bir faiz artışı dönemine giriliyor. Haziran ayında ABD ve Avrupa merkez bankaları toplantıları bulunuyor. Fed 50 baz puan, AMB ise 25 baz puan faiz artıracak ve önümüzdeki aylarda artışın süreceği işaretleri verilecek. Dolar ve Euro güçlenirken gelişen ülke paraları zayıflayacak.

3. DÜNYADA BÜYÜMEYE DEVAM

Küresel ekonomide savaş ve para politikalarındaki sıkılaşma ile yavaşlama beklentisi bulunuyor. Ancak mayıs ayında açıklanan PMI verileri, yavaşlamanın şimdilik sınırlı kaldığını ve büyümenin devam ettiğini gösteriyor. Yüksek enflasyon ve fiyatlar hane halkı tüketimlerini sınırlıyor. Ancak hane halklarının da özellikle hizmetlere kayan artan bir talebi görülüyor. Çin de ekonomideki yavaşlama karşısında desteklerini genişletiyor. Küresel ekonomide ikinci çeyrekte de makul bir büyüme yaşanacak. Ancak enflasyon, savaş ve sıkı para politikasının büyümeye etkileri de sürecek.

4. TÜRKİYE’DE DIŞ TİCARET AÇIĞI BÜYÜYOR

Türkiye ekonomisi, 2022 yılı ilk çeyreğinde ihracata, sanayiye ve yatırımlara dayalı bir büyüme gösterdi. Ancak ikinci çeyrekte ödemeler dengesi için kritik olan dış ticaret açığı artışını sürdürüyor. Mayıs ayında dış ticaret açığı 10.7 milyar dolar oldu. Yılın ilk 5 ayında açık yüzde 136 artışla 43.2 milyar dolara yükseldi. Yıllık dış ticaret açığı 100 milyar dolara gidiyor. Yazın turizm gelirleri ile bir miktar nefes alınabilecek. Ancak ödemeler dengesi finansmanı haziran ayında dahi olanaksız hale gelebilecek.

5. ÜCRET ARTIŞLARI VE DİĞER DESTEKLER

Yüksek enflasyon karşısında hane halklarının satın alma gücü önemli ölçüde azaldı. Bu nedenle başta asgari ücret olmak üzere ücretlerde iyileştirme beklentisi bulunuyor. Asgari ücrette artış için asgari ücret komisyonu haziran ayı içinde toplanabilecek. Yine çalışanlar için 3600 gösterge gibi konularda iyileştirme, emekliklerin ücretlerinde artışlar bekleniyor. Reel sektöre yönelik olarak da başta inşaat ve konut sektörü olmak üzere yeni kredi paketleri açıklanacak. Kamu borçlarının yeniden yapılandırılması ve çeşitli aflar da gündemde.

6. TÜRK LİRASI’NDA İSTİKRAR ARAYIŞI

Küresel para politikalarında sıkılaşma ve Türkiye’nin artan risk primi ile Türk Lirası üzerinde değer kaybı baskısı artıyor. Ekonomi yönetimi TL’nin değerini korumak için doğrudan rezerv satışları ile piyasalarda döviz satıyor. Ancak bu satışlar TL’de kalıcı bir istikrar sağlayamadı. TL’yi desteklemek için düşünülen enflasyona endeksli tahvil ihracı da kamuya olacak yükü nedeniyle çok mümkün değil. TL’de değer kaybı hızlanacak.

SON SÖZ

Türkiye ekonomisi büyümede başarılı, ancak enflasyon ve Türk Lirası’nın değer kaybı baskısı beklentileri bozmaya devam ediyor.

10 Haziran 2022 Cuma