2019-2021 dönemi Orta Vadeli Mali Planı, Yeni Ekonomi Programı kapsamında hazırlanan orta vadeli programla uyumlu olmak üzere 2019, 2020 ve 2021’e ilişkin merkezi yönetim bütçesi toplam gelir ve gider tahminleriyle birlikte hedef açık ve borçlanma durumu ile kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içerecek şekilde hazırlanarak açıklandı. Özellikle enflasyonla mücadele kapsamında önemli olacak kamu mali disiplini açısından 2019 kamu ve bütçe hedefleri büyük önem taşıyor.
1 - KAMU HARCAMALARINDA DİSİPLİN VURGUSU ÖNE ÇIKIYOR
2019 bütçesi ve mali planı ile maliye politikasının temel hedefi, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki mal ve hizmet, sermaye, cari transfer ve faiz giderlerinin azaltılması ve gelirlerin artırılması olarak belirlendi. 2019-2021 döneminde sıkı para ve maliye politikaları eşgüdüm içerisinde yürütülecek. Hazırlanan bütçe ile sağlanması hedeflenen mali disiplin ekonomik dengelenme sürecinin en temel destekleyicisi olacak.
2 - KAMU MALİ DİSİPLİNİNİ YENİ KURULACAK OFİS PLANLAYACAK VE İZLEYECEK
Kamuda kaynakların verimli kullanılması, maliyetlerin ve harcamaların azaltılması, gelirlerin kalitesinin artırılması amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde Kamu Mâliyesi Dönüşüm ve Değişim Ofisi kurulacak. Bu ofis tarafından hazırlanacak ve takibi yapılacak Tasarruf ve Gelir Dönüşüm Programı ile kamu mâliyesinde kalıcı iyileştirmeler sağlanacak. Bu amaçla merkezi yönetim bütçesi, kaynakları belirlenen politika öncelikleri doğrultusunda tahsis edecek, etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanacak.
3 - BÜTÇE AÇIĞI 2019’DA 80.6 MİLYAR TL OLARAK HEDEFLENİYOR
Merkezi yönetim bütçe açığının GSYH’ye oranı 2019’da yüzde 1.8, 2020’de yüzde 1.9 ve 2021’de ise yüzde 1.7 olarak hedeflendi. Faiz dışı fazlanın GSYH’ye oranı ise 2019’da yüzde 0.8, 2020 ve 2021’de ise yüzde 1 ve yüzde 1.3 olarak öngörülüyor. Faiz dışı fazla hedefi 2019’da 36.7 milyar TL, 2020’de 49.6 milyar TL ve 2021’de 74.35 milyar TL olarak belirlendi. Merkezi yönetim bütçe açığı ise 2019’da 80.62 milyar TL, 2020’de 98.11 milyar TL, 2021’de 97.01 milyar TL hedeflendi.
4 - KAMU FAALİYETLERİ VE PROJELERİ YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLECEK
Mevcut harcama programları gözden geçirilerek önceliğini yitirmiş faaliyet ve projeler sonlandırılacak. Süreklilik arz etmeyen ve konjonktüre dayalı gelirlerin oluşturduğu geçici kaynaklara karşılık olarak kalıcı mahiyette harcama oluşturulmayacak. Makroekonomik hedefleri destekleyecek ve sürdürülebilir kılacak nitelikli insan gücü ve güçlü toplum hedefiyle ilgili proje ve programlar uygulamaya konulacak.
5 - KAMU GELİR POLİTİKALARI YURTİÇİ TASARRUFLARI ARTIRMAYA YÖNELİK UYGULANACAK
Kamu gelir politikaları, 2019’da gerekli mali alanın temini suretiyle makroekonomik dengeleme sürecinin desteklenmesi, 2020-2021 dönemlerinde ise kamu harcamaları için ihtiyaç duyulan finansmanın sağlanması, sosyo-ekonomik kalkınma ve adaletin desteklenmesi, ekonominin uluslararası düzeyde rekabet gücünün artırılması ve yurtiçi tasarruflara katkı sağlanması hedefleri doğrultusunda yürütülecek. Bu çerçevede vergisel teşvikler gözden geçirilecek. Lüks veya ithal yoğunluğu yüksek ürünler tespit edilerek bunlara ilişkin vergisel düzenlemeler yapılacak. Yerel yönetimlerin öz kaynak oluşturma kapasiteleri geliştirilecek, böylece genel bütçeye olan bağlılıkları azaltılacak.
6 - ENFLASYON HEDEFİ YÜZDE 15.9, BÜTÇE HARCAMALARINDA ARTIŞ HEDEFİ YÜZDE 26.0
2019 için hazırlanan bütçe önerisinde kamu mali disiplini ve enflasyonla mücadele öne çıkıyor. Ancak bütçede 2018 verilerine konulan hedefler ile mücadele önceliklerinin uyumlusu gerekiyor. Nitekim 2019 için yüzde 15.9 enflasyon hedeflenirken, bütçe toplam harcamalarında artış yüzde 26.0. Enflasyon yaratma etkisi en yüksek olan cari harcamalarda ise artış oranı yüzde 30.7.
Son Söz: Mali plan ve bütçede niteliksel hedefler doğru. Bununla birlikte sayısal hedefler ile niteliksel hedefler uyumlu olursa bütçede mali disiplin sağlanabilir.