Yeni düzenlemeyle, işçi ve işveren arasındaki sözleşmelerde çalışma süresi, fazla mesai, ara dinlenme, resmi tatiller, bayramlar ve izin gibi konularda işin yapıldığı ülkenin hukuku esas alınacak. Bu sayede Türk işveren ve işçiler arasında dava konusu olan belirsizlikler giderilecek, firmalar daha fazla Türk işçiyi yurt dışına götürebilecek.
2024'te 14 bin olan yurtdışına çıkan işçi sayısının geçmiş yıllarda olduğu gibi yeniden 100 binlere çıkarılması hedefleniyor. İşgücüne güvenen firmalar da daha çok ihaleye girecek. 2025 yılının ilk çeyreğinde 4.1 milyar dolar iş alan Türk müteahhitleri son 16 yılda 540 milyar dolarlık performans sergiledi.
TBMM'DE YAPILAN YASAL DEĞİŞİKLİK NE GETİRİYOR?
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 27"nci maddesinde "İş sözleşmeleri, işçinin mutad işyeri hukukunun emredici hükümleri uyarınca sahip olacağı asgarî koruma saklı kalmak üzere, tarafların sözleşmeyle belirledikleri hukuka tâbidir" şeklinde değişiklik yapıldı.
Düzenlemeyle, ayrıca iş sözleşmesinde hukuk seçimi yapılmış olsa dahi, hâkimin takdiriyle sözleşmeyle daha sıkı ilişkili olan hukukun uygulanabilmesine imkân tanınmakta. Ancak çalışma süresi, fazla mesai, ara dinlenme süresi, resmi ve genel tatil, resmi bayramlar, izin gibi işin yapıldığı sırada uygulanmak zorunda olan hususlarda işin yapıldığı yerin hukuku geçerli olacak.
HANGİ KONULAR İÇİN TÜRK HUKUKU GEÇERLİ OLACAK?
Düzenlemeyle zaman aşımı, kıdem tazminatı, feshin ihbarı gibi konularda ise Türk hukuku geçerli olacak. Devlet pozitif ayrışmayla çalışanların koruyucusu ve güvencesi olacak. İşçi-işveren arasındaki hak ve menfaat dengesini sağlanacak.
YURT DIŞINDA NE KADAR İŞÇİ ÇALIŞIYOR?
Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri yurt dışı Türk işçi istihdamı açısından önemli bir kapı. 2004'lerde, 5 milyar dolarlık yurt dışı müteahhitlik hizmeti yapılırken, 80 ila 100 bin arasında işçi yurtdışına götürülüyordu. 2024 yılı itibarıyla 30 milyar dolarlık bir yurt dışı müteahhitlik hizmetine rağmen firmalar, 14 binler civarında.
Yurtdışına çalışmak için giden işçiler, Türkiye'ye geri dönüşte bayram, resmi tatil ve fazla mesailer konusunda yoğunlaşan davalar açınca firmalar Türk işçi götürmek yerine ihaleyi aldığı ülkedeki iş gücünü istihdam etmeyi tercih ediyor.
Yeni düzenlemeyle hem firmaların hem de işçilerin hakları güvence altına alınmış olacak. Böylece 14 binlere kadar düşen yurtdışında çalışan işçi sayısı tekrar 100 binlere kadar yükseltilecek.
2008 yılında toplam üstlenilen proje bedelinde 10 milyar doları aşan Türk müteahhitlik sektörü 2006-2016 yılları arasında 20 milyar doların üzerinde bir performans sergiledi. 2012, 2013, 2021 ve 2024 yıllarında üstlenilen 30-32 milyar dolarlık proje bedelleri bandı, ulaşılan en yüksek rakam oldu.
2023 ve 2024 yılında ise, ekonomik konjonktür ve Rusya-Ukrayna çatışması gibi tüm dünyayı etkileyen sorunlara rağmen yıllık proje büyüklüğü yine 29-30 milyar dolar seviyelerinde gerçekleşti. 2025'in ilk beş ayında 59 projeden 4.1 milyar dolar gelir sağlamayı hedefliyor. 2008 ila 2025 tarihleri arasında Türk müteahhitleri toplam 540 milyar dolarlık performans sergiledi. Bunun işlerin sadece 103 milyar doları Rusya'da gerçekleştirildi.
TÜRKİYE MÜTEAHHİTLER BİRLİĞİ NE DİYOR?
Türkiye Müteahhitler Birliği Genel Sekreteri Fuat Kasımcan: Burada bir istisna getirilmiş, bu istisna da esasında müteahhitlerin yurt dışında işçi çalıştırdıklarından çalıştığı ülkedeki kuralların esas alınmasından hareket ediliyor.
Basit bir örnek vermek gerekirse, Türkiye'de malumunuz, hafta sonu tatili cumartesi, pazar ama öbür taraftan Suudi Arabistan'da çalışıyorsa işçi, müteahhit yurt dışında, Suudi Arabistan'da iş yapıyorsa, hafta sonu tatili orada perşembe, cuma, buna uymak zorunda yani işi yaptığı yerde o kurallara uymak zorunda, oradaki hafta sonu tatiline uymak zorunda, resmî tatile uymak zorunda.
Bu istisna sadece bu işin yapıldığı yer hukukuyla sınırlı kalmış, işin yapıldığı yer uygulandığı zamanla sınırlı kalmış bir istisna. Ayrıca daha sıkı ilişkili hukukun uygulanmasına açık bir kapı bırakılmış durumda.
