Bugün 80 bine yakın yabancı uyruklu vatandaşa istihdam sağlayan Türkiye’de, geçtiğimiz günlerde yürürlüğe giren Uluslararası İş Gücü Kanunu ile ‘nitelikli yabancı’ çalışanların işgücü piyasasına girişindeki engeller kaldırıldı.

1960’lı yıllarda göç veren kaynak ülke durumunda bulunan ülkemiz, günümüzde 80 bine yakın yabancı uyrukluya istihdam olanağı sağlıyor. Yabancı uyruklu istihdamı ile ilgili münhasıran çıkarılan ilk kanun (4817 sayılı kanun) 2003’te yürürlüğe kondu. Aradan geçen 13 yıl içinde bu kanun ihtiyaçları karşılamaktan uzak kaldı. Günümüz koşullarına ve ihtiyaçlarına uygun yeni yasal düzenleme Uluslararası İş Gücü Kanunu adı altında 13 Ağustos 2016’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

TEK ELDEN YAPILACAK

Yabancı istihdamı, uzun süre farklı bakanlıklarda farklı birimler aracılığıyla yürütülmüştü. Bu durum uygulamada işlemlerin uzaması, kayıt dışılığın artması, formalitelerin artması ile diğer birçok sorunlara neden olmuştu.

Yeni yapılan yasal düzenlemelerle bütün bu sorunların giderilmesi ile uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi, ilgili kurumlarla ortak çalışmalar yapılması, uluslararası işgücüne ilişkin gerekli verilerin toplanması, analiz edilmesi, yabancıların kayıtdışı çalışmalarının önlenmesine yönelik politikaların geliştirilmesi, nitelikli yabancı çalışanların işgücü piyasasına girişinin önündeki engellerin kaldırılması, yabancılara verilecek çalışma izni ve muafiyetlere dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esaslar, yetki ve sorumluluklar ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülüklerin düzenlenmesi, bu çerçevede uluslararası işgücü politikasını oluşturma yetkisinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na verilmesi, Bakanlık bünyesinde ana hizmet birimlerinden olmak üzere Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü’nün kurulması, ilgili kurumların katılımıyla Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu oluşturulması öngörüldü.

Bu bağlamda yabancı istihdamı genel müdürlük seviyesinde tek elden yeni teşekkül ettirilen Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü uhdesinde yürütülecek.

TURKUAZ KART SİSTEMİ

Nitelikli insan gücüne yönelik kolaylaştırılmış bir çalışma sistemi olan Turkuaz Kart’ın oluşturulması, çalışma izni başvurusuna ilişkin objektif kıstasların düzenlenmesi öngörülüyor. Turkuaz Kart,ilk 3 yılı geçiş süresi olmak kaydıyla verilecek.

Geçiş süresiiçindeiptal edilmeyen Turkuaz Kart kaydı, yabancının başvurusu halinde kaldırılarak süresiz hale getirilecek.Bakanlık, geçiş süresi içinde işveren veya yabancı çalışandan yürüttüğü faaliyet hakkında bilgi ve belge talep ederek yabancının aynı nitelikleri sürdürdüğünü ya da artı katma değer sağlayıp sağlamadığını kontrol edebilecek. Turkuaz Kart sahibi yabancının eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da Turkuaz Kart sahibi yakını olduğunu gösteren ve ikamet izni yerine geçen belge verilecek.

KAÇAK İŞÇİNİN CEZASI ARTTI

Çalışma izni olmaksızın işçi olarak çalışan yabancıya kesilen ceza yaklaşık 4 kat artırıldı. Buna göre 881 TL olan ceza miktarı 2 bin 400 TL’ye yükseltildi. Çalışma izni olmaksızın kendi adına bağımsız iş yapan yabancıya ise 4 bin 800 TL ceza kesilecek. Çalışma izni bulunmayan yabancı işçi çalıştıran işverenlere her bir yabancı için 6 bin TL ceza kesilecek. Bu cezanın yanı sıra SGK ayrıca ceza kesecek. Kanunda öngörülen bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyen bağımsız ve süresiz izinle çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için ayrıca 400 TL ceza verilecek. Bu cezalar fiillerin tekrarı halinde bir kat artırılarak uygulanacak.

SÜRE UZATMAK İÇİN ERKEN BAŞVURU ŞART

Yabancılara verilecek çalışma izni işlemlerini düzenleyen 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun yürürlükten kaldırıldı. Bu kanuna göre süresi sona erecek bir çalışma izninin uzatılması için sürenin bitiminden itibaren en geç 15 gün içinde uzatma başvurusunda bulunulması gerekiyor. Ancak, yeni yasal düzenleme ile çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılması gerekiyor. Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları ise reddediliyor. Bu kapsamda,çalışma izni bulunan yabancıların süre uzatım başvurularında herhangi bir hak kaybına uğramamaları için mevcut çalışma izni 16 Ağustos 2016 ile 30 Ağustos 2016 tarihleri arasında sona erecek yabancılara ilişkin çalışma izni süre uzatım başvuruları, en geç 31 Ağustos 2016 (bu tarih dahil) tarihinde e-başvurunun tamamlanması koşuluyla bu uygulamadan istisna tutularak kabul edilecek. Mevcut çalışma izni 31 Ağustos 2016’da ve dahasonra bitecek yabancılara ait çalışma izni uzatım başvurularının ise en geç mevcut iznin bitim tarihinde e-devlet sistemi üzerinden tamamlanmış olması ve başvuru belgelerinin 6 işgünü içinde Bakanlığa ulaşması gerekiyor. Bu koşulları karşılamayan çalışma izni süre uzatım başvuruları reddedilecek.

HÜKÜMLERE AYKIRI ÇALIŞANIN KARTI İPTAL

Yeni yürürlüğe giren kanunda belirtilen hükümlere aykırı çalıştığı tespit edilen Turkuaz Kart sahiplerinin çalışma izni iptal edilebilecek.Buna göre, çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi, başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının tespiti, 3 yıllık geçiş süresi içerisinde talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaması, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarca bildirilmesi, yabancının yurtdışında kalış süresinin Bakanlıkça belirlenen süreyi aşması durumlarında kartlar iptal edilecek.

29 Ağustos 2016 Pazartesi