Robotlarla yaşamayı öğrenmeye başlasak iyi olur. Film gibi algılasak veya neler getireceğini kavrayamasak da robotlar yavaş yavaş kapalı mekândan sokağa doğru çıkmaya hazırlanıyor.

Endüstri devrimlerinin ilk üçü, 100’er yıllık arayla gerçekleşirken, 4’üncüsü, 30 yılı bile beklemeden gündemimize girdi. Daha da vahimi, 4’üncüsü üzerinden 10 yıl bile geçmeden, 5’incisinden bahsedilmesi, işte bu, insanları çileden çıkartmaya yetecek gibi gözüküyor. Her şeyin hazım süresi var; bu kadar kısa sürede bir, nasıl sindireceğiz; iki, kendimizi nasıl adapte edeceğiz?

Bizler daha Endüstri 4.0’ı konuşurken, dünyanın bir yerlerinde 5.0’a geçiş hazırlıklarına başlanmış durumda.

ROBOTLAŞMAYI ANLAMAK

International Federation of Robotics’in 2016 tarihli dünya raporunun, UNCTAD’ınGelişmekte Olan Ülkelerde Robotlaşma ve Sanayileşme(2016) başlıklı çalışması, sanayide robotlaşmayla ilgili.

Bizdeki oranları henüz bilmiyoruz ama 2015’te dünyada 1.6 milyon sanayi robotu kullanılmaktaymış. Yıllık ortalama yüzde 16’lık bir artışla bu sayının 2019’da 2.6 milyona çıkacağı öngörülüyor.

Raporda robotlaşma oranı, imalat sanayinde 10 bin işçiye düşen robot sayısı olarak tanımlanıyor. Dünya ortalaması 70 civarında. Liste başında 530 ile Güney Kore yer alıyor. Japonya, Almanya ve ABD bu ülkeyi izliyor.

Robotlar, yapay zekâ alanındaki gelişmelerle birleştiğinde giderek daha ‘akıllı’ hale gelmekte ve 10 yılda robot üretim maliyetinin yüzde 20 düşeceği; ortalama verimlerinin de hızlanarak artacağı; Japonya, G. Kore, Almanya, ABD ve Çin’de ‘daha akıllı’ robot kullanım oranının yüzde 8’den 26’ya çıkacağı raporda öngörülüyor.

DÜNYADA EMEK VERİMLİLİĞİNDE BİR DÜŞÜŞ OLDUĞU BİLİNİYOR

Üzerinde çalışmalar da yapılsa, emek verimliliğini sürdürülebilir şekilde artırmak çok mümkün olmadı, olmuyor. Bunun birçok sebebi var. Temel sebebi, insanların gittikçe mekanikleşmesi ve sonuç olarak buna duyusal reaksiyon göstermesi diyebiliriz.

‘Emek verimliliğinin düşmesi, sanayiye robotların girişini hızlandırıyor mu’ diye de merak ediyor insan.

Kaldı ki ‘robotlaşmadan kaynaklanan verim artışı ve işsizlik’ henüz istatistiklere yansımadı. Bu nedenle, önümüzdeki yıllarda robotlaşma temposunun hızlanıp hızlanmayacağı insanların geleceği için oldukça önemli.

EMEKTEKİ TASARRUF ROBOT YATIRIMINI KAÇ YILDA KARŞILAR?

International Federation of Robotics’in 2016 tarihli dünya raporunun hesaplamasına yakından bakarsak: Emek maliyetlerindeki tasarruf (düşme), robot yatırımını kaç yılda karşılar? Bu hesaptaki amortisman süresi, robotlaşmanın ortalama verim artışlarını ölçer. Bir örnek olarak Çin’de elektrik kaynağında robotlaşmanın amortisman süresi veriliyor.

2010, 2015 ve 2017 ortalamaları hızla düştü: 5.3 yıl 1.7-1.3 yıl.

Rapor bu tempoya yaklaşan verim artışlarının diğer üretim süreçlerine taşınmasının dramatik sonuçlar yaratacağı belirtiliyor.

ÇİN, BAŞI ÇEKİYOR

Rapora göre, gelişmelerin ipuçlarını, Çin’den gözleyebiliriz.

Çin, 2015’te ‘Made in China 2025’ başlıklı bir sanayi stratejisi oluşturdu; ‘robot devrimi’ bu stratejinin önde gelen bir öğesi olarak ilan edildi. Bu devrimin ilk işaretleri daha önceden ortaya çıkmıştı: 2013’ten bu yana robot kullanımını en çok artıran ülke Çin. Rapora göre, 2019’da dünya robot stokundaki artışın yüzde 40’ı bu ülkeden kaynaklanacak. Böylece sanayide robot / işçi oranları bakımından Çin, beş yılda Batı ekonomilerine yaklaşmayı planlıyor. Çin’in bu hedefleri sadece robot kullanımını değil, devletçe desteklenen ‘yerli robot üretimini’ de kapsıyor. 2016-2020 arasında yıllık robot artışlarında yerli üretimin payı yükselecek: Yüzde 31-50.

NEREYE GİDİYORUZ?

• Kısa dönemde işsizlik hızla tırmanacak.
• İşsizliğin artması ortaya birçok farklı problemi doğuracak.
• Robotlaşma, ikinci ve ileriye dönük bir tehdit olacak gibi...
• Robotlaşmanın artması, üst nitelikli insanların yetişmesini gerektirecek. Bu durumda mevcut eğitim sistemleri gözden geçirilecek.
• Robotlaşmaya destek verilerek emeğin metalaşması engellenmiş olacak ve metalaşan emeğin yok olması da uzun vadede kapitalizmi vuran bir sonuç üretecek.

23 Ekim 2017 Pazartesi