gurlesel@superonline.com
Dünya ekonomisi için 2024 yılına başlarken olumlu bir ana senaryo vardı. Enflasyondaki düşüşlere bağlı olarak faiz indirimlerinin başlamasıyla küresel ekonomide ve ticarette toparlanma ana senaryoyu oluşturmuştu. Ancak enflasyondaki katılaşmayla enflasyon düşüşleri ötelendi ve bu nedenle faiz indirimleri de ancak sonbaharda başlayabildi. Küresel ekonomi ve ticarette yılın ikinci yarısında beklenen toparlanma da gerçekleşemedi.
1. ENFLASYON GECİKMELİ OLARAK DÜŞÜYOR VE FAİZ İNDİRİMLERİ BAŞLIYOR
Bununla birlikte sonbahar aylarına girerken ötelenen enflasyondaki düşüş gerçekleşmeye başladı. ABD, Euro bölgesi ve İngiltere’de enflasyon belirgin şekilde düşerken, faiz indirimleri için koşullar giderek daha uygun hale geliyor. Büyük merkez bankalarındaki faiz indirimlerine bağlı olarak gelişen ülke merkez bankaları da faiz indirimlerine başlıyor. Gecikmeyle başlayan faiz indirimleri küresel ekonomi ve ticaret üzerinde esas etkisini 2025 yılında gösterecektir.
2. EURO BÖLGESİNDE FAİZLER 2025’TE YÜZDE 2.0’YE YAKLAŞABİLİR
Euro bölgesinde tüketici enflasyonu yüzde 2.2’ye kadar geriledi. Almanya’da enflasyon yüzde 1.9. Fransa’da son üç yılın en düşük enflasyonu gerçekleşti. Avrupa Merkez Bankası, eylül ayı toplantısında politika faizini 60 baz puan indirdi ve enflasyon tahminlerini de paylaştı. Buna göre Euro bölgesinde 2025 sonunda yüzde 2.0 ve 2026 sonunda yüzde 1.8 enflasyon tahmin ediliyor. Bu tahminlere bağlı olarak Avrupa Merkez Bankası, 2025 sonuna kadar faiz indirimlerine devam edecek. Merkez Bankası’nın yüzde 3.65 olan politika faizi, 2024 sonunda yüzde 3.25’e ve 2025 sonunda yüzde 2.25’e kadar inebilecek. Faiz indirimleri, Avrupa ekonomisinde büyümeye destek verecek. Ancak yapısal sorunlar ve jeopolitik riskler nedeniyle büyümede toparlanmanın kademeli olacağı öngörülüyor.
3. ABD’DE TEMKİNLİ BİR FAİZ İNDİRİMİ OLACAK
ABD’de enflasyon gecikmeli de olsa kontrol altına alındı ve yüzde 2.0 hedefine doğru ilerliyor. ABD’de tüketici enflasyonu yüzde 2.5’e indi. ABD Merkez Bankası, 4 yıl aradan sonra ilk kez eylül ayı toplantısında politika faizini 50 baz puan indirdi ve enflasyon tahminlerini de açıkladı. Buna göre ABD’de 2025 sonunda yüzde 2.2, 2026 sonunda ise yüzde 2.0 enflasyon tahmin ediliyor. Bu enflasyon tahminlerine bağlı olarak ABD Merkez Bankası da 2025 sonuna kadar faiz indirimlerini sürdürecek. Merkez Bankası yüzde 5.0 olan politika faizini 2024 sonunda yüzde 4.5’e, 2025 sonunda ise yüzde 3.0’e kadar indirebilecek. Faiz indirimleri, ABD ekonomisini destekleyecek. Ancak ABD ekonomisi ile ilgili en önemli belirsizlik başkanlık seçimleridir. Trump’ın seçilmesi halinde enflasyonun yeniden yükselme riski bulunuyor.
4. DİĞER MERKEZ BANKALARI DA FAİZ İNDİRİYOR
Büyük merkez bankalarının faiz indirimleri diğer gelişmiş ve gelişen ülkelerde de faiz indirimleri için daha uygun koşullar yaratıyor. 2024 yılının geri kalanında ve 2025 yılında diğer ülkelerde de faiz indirimleri görülecek. Dünya ekonomisi, enflasyon ve faiz oranlarında giderek normalleşiyor.
Yüksek enflasyon, sıkı para politikaları ve yüksek faiz oranlarının normalleşmesi küresel ekonomi ve ticaret üzerindeki sınırlayıcı etkilerin de azalmasına yol açacak. Bu itibarla 2024 yılında beklenen, ancak gerçekleşemeyen küresel ticaretteki toparlanma 2025 yılında belirgin şekilde yaşanabilecek.
5. FAİZ İNDİRİMLERİYLE BAŞLAYACAK EKONOMİK TOPARLANMANIN ÖNÜNDE İKİ RİSK VAR
Ancak böylesi bir toparlanmanın önünde iki risk bulunuyor. Bunlardan ilki, ABD başkan adayı Trump’ın seçilmesi halinde uygulamayı vaat ettiği yüksek ithalat vergileridir. Çin’den ithalata yüzde 60, diğer tüm ülkelerden ithalata yüzde 10 vergi konulması halinde ticarette şiddetli bir korumacılık savaşı başlayacak. İkinci risk ise küresel ayrışma ve bloklaşma ile jeopolitik gerginlikler olacak. Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’daki çatışmaların nasıl sona ereceği belirsiz ve yayılma riski de bulunuyor.
SON SÖZ
Ticarette korumacılık ve jeopolitik riskler engel olmazsa küresel faiz indirimlerine bağlı olarak 2025 yılında dünya ekonomisi ve ticareti daha hızlı bir büyüme gösterebilecek.