hikmetbaydar@3-goz.com

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayınlanan bültene göre; ihracat birim değer endeksi, kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0.2 arttı. Endeksin, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 1.0 arttığını, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 5.9, yakıtlarda yüzde 19.0 azaldığını, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 1.7 arttığını görüyoruz.

İhracat miktar endeksi, kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.0 arttı. Endeksin, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda, içecek ve tütünde yüzde 6.1 arttığı, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 4.1 azaldığı, yakıtlarda yüzde 52.6 arttığı, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 1.3 azaldığı görülüyor.

Özellikle dikkat edecek olursak, yakıt ihraç fiyatı yüzde 19 azalırken, ihracatı yüzde 52.6 artmış durumda. Bu durum, toplamda daha fazla ihracat demek olduğundan cari açığın kapatılmasına önemli katkı sağlayacak demektir. 

ODAKLANILACAK SEKTÖRLER

İmalat sanayinde gıda grubunda hem ihraç fiyatlarında hem de miktarlarında artışlar olduğunu gözlemliyoruz. Bu durum da dış ticaret dengesinin pozitife dönebileceği ihtimalini artırıyor. Ancak enflasyonun düşmesine de direnç oluşturacaktır. Ara malı/hammadde ihraç fiyat ve miktarlarındaki düşüş, bu sektörde nakit dengesinin bozulmasına yol açabilir. O yüzden bu sektörlere iyi odaklanılması gerekiyor. İhraç birim değeri yüzde 5.9 azalırken, miktar endeksinin yüzde 4.1 düşüşü oldukça önemli.

GİRDİ MALİYET ANALİZLERİ

Gelelim ithalatla ilgili gelişmelere… 

İthalat birim değer endeksi, kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 6.2, yakıtlarda yüzde 27.8, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 12.2, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 2.3 azaldı. Görüleceği üzere birim fiyatlarda düşüşler söz konusu. Bu durum, ithal girdi maliyetini düşürüyor. Böyle olunca firmaların girdi maliyet analizlerini güncellemeleri gerekiyor. Aksi halde satış fiyatlaması hatalı olabilir ve yüksek fiyatla sipariş iptalleri ile karşı karşıya kalabilirler. Bu girdi fiyat düşüşünün enflasyonu aşağı yönde etkileyeceğini de unutmayalım.

İthalat miktar endeksi ise kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.3 arttı. Endeks, bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde yüzde 3.9, hammaddelerde (yakıt hariç) yüzde 0.2, yakıtlarda yüzde 6.1 azaldı, imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) yüzde 12.8 arttı. Özellikle hammadde girişinin yüzde 0.2 yavaşlaması dikkat çekici. Bu durumda talep daralmasının etkisi yavaş yavaş görünmeye başladı diyebiliriz. Endeksi yukarıda tutan kısım imalat sanayi (gıda, içecek ve tütün hariç). Bu durum ara malı ithalatının hâlâ canlı olduğunu, özellikle montaj sanayinin (otomotiv gibi) canlılığını koruduğunu bize gösteriyor.

22 Ocak 2024 Pazartesi