DOÇ. DR. ADNAN ERTEMEL

adnan.ertemel@gmail.com

Yapay zeka dünyasında büyük oyuncular olan OpenAI, Grok ve Gemini, kıyasıya bir yarış içinde. Bu yarışın temelinde, daha büyük ve çeşitli veri setleriyle modellerini eğitme çabası yatıyor. OpenAI’nin GPT-4o modelini sınırlı da olsa ücretsiz olarak sunması, bu stratejinin bir parçası olarak değerlendirilebilir. Bu hamle, kullanıcıların geniş veri setlerini platforma yükleyip analiz yapmalarına olanak tanırken, aynı zamanda OpenAI’ye modellerini geliştirmek için gereken veriyi sağlıyor.

APPLE VE OPENAI İŞBİRLİĞİ

Yakın zamanda Apple’ın OpenAI ile yaptığı işbirliği, bu alanda dikkat çeken bir gelişme oldu. Apple, yapay zeka teknolojilerinde geri kalmamak adına OpenAI ile ortak çalışmalar yürüterek, kendi ekosistemine bu ileri seviye yapay zeka çözümlerini entegre etmeyi hedefliyor. Ancak bu işbirliği, Tesla ve Twitter (yeni adıyla X) patronu olan Elon Musk’un tepkisini çekti. Musk, OpenAI’nin iPhone’lara entegre olması halinde tüm çalışanlarına iPhone kullanmayı yasaklayacağını duyurdu.

Apple zekası olarak tanıtılan yeni sistemde öngörülen özellikler arasında e-postalar, notlar veya metinlerde kullanıcıların yazdıklarını düzeltmek ve önerilerde bulunmak, mesajları ve bildirimleri önceliklendirmek, kullanıcı sorularını yanıtlamak, görüntüler oluşturmak ve yazılım kodu yazmak, yeniden planlanan bir toplantının, kullanıcının aile etkinlikleriyle çakışıp çakışmadığını kontrol etmek, ses kayıtlarını özetlemek, fotoğrafların arka planındaki rahatsız edici görüntüleri temizlemek, kullanıcı isteklerini veri merkezinde değil, iPhone’da işleyerek hackleme riskini azaltmak bulunuyor.

Bu yapay zeka hamlesi kapsamında Apple Siri adlı kişisel sesli asistanını da tümüyle yenilemeyi planlıyor. Siri, çeşitli talepleri tanıyamıyor ve her bir komutu ayrı ayrı takip etmekte zorlanıyordu. Yeni güncellemeyle Siri, bir kullanıcının isteğinin bağlamını hatırlayacak ve bir görüntüdeki bilgileri bir metin uygulamasında tekrar kullanacak.

GELECEĞİN KAZANANLARI: VERİ VE YAPAY ZEKA

Gelecekte yapay zeka yarışının kazananları, daha fazla veri setiyle daha iyi şekilde eğitilmiş yapay zeka sistemlerine sahip olanlar olacak. Veri miktarı ve kalitesi, yapay zeka modellerinin doğruluğu ve performansı üzerinde doğrudan etkili. Bu nedenle büyük teknoloji şirketleri ve yapay zeka geliştiricileri, daha fazla veri toplayarak ve bu verileri etkin bir şekilde işleyerek avantaj sağlamayı hedefliyor.

ARTAN REKABET VE TEKNOLOJİK PARTNERLİKLER

Bu rekabetin bir sonucu olarak, teknolojik partnerliklerin artan bir trend haline geldiğini görüyoruz. Apple ve OpenAI işbirliği, bu trendin sadece bir örneği. Daha fazla şirketin, yapay zeka teknolojilerinde rekabet avantajı elde etmek için benzer işbirliklerine gideceğini öngörmek mümkün. Bu partnerlikler, hem teknolojik gelişimi hızlandıracak hem de şirketlerin pazardaki konumlarını güçlendirecek.

Sonuç olarak, yapay zeka dünyasında veri ve işbirliği, geleceğin belirleyici faktörleri olacak. OpenAI, Grok ve Gemini gibi büyük oyuncular, daha fazla veriye erişim sağlamak ve modellerini geliştirmek için stratejik hamleler yaparken, Apple gibi daha geleneksel teknoloji devleri de bu yarışta geri kalmamak adına yenilikçi işbirliklerine yöneliyor. Geleceğin kazananları, 

bu dinamikleri en iyi şekilde yönetenler olacak.

01 Temmuz 2024 Pazartesi

AHMET KARATAŞ

ahmetkaratas1453@gmail.com

Hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde ya da yurt dışında gerçekleştirilen, yurt içinde ya da yurt dışında faydalanılan döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin sunumlarıdır.

Sınır ötesi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde sağlanan ve yurt dışında faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt içi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yurt içinde sağlanan ve yurt içinde faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt dışında ticari varlık oluşturulması yoluyla hizmet ihracatı: Hizmet ihracatçıları tarafından yurt dışında ticari varlık kurulması suretiyle sağlanan hizmet sunumudur.

Gerçek kişiler tarafından gerçekleştirilen hizmet ihracatı: Yurt içinde yerleşik kişi veya kuruluşlar adına ya da bağımsız olarak gerçek kişiler tarafından yurt dışında sağlanan hizmet sunumudur.

Bu destekler; eğitim, fuarcılık, gayrimenkul, kültürel ve yaratıcı endüstriler, lojistik ve taşımacılık, sağlık turizmi, spor turizmi, yönetim danışmanlığı ve yeşil hizmetler ile diğer hizmet sektörlerine sağlanan destekleri kapsar.

Sağlık turisti: Medikal ve termal turizm ile yaşlı veya engelli bakım turizmi kapsamında hizmet almak üzere Türkiye’yi ziyaret eden kişi.

Sağlık turizmi aracı kuruluşu: Türkiye’deki sağlık kuruluşları ile akdettiği sözleşmeler çerçevesinde sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren, en az bir yabancı dilde internet sitesine ve Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik uyarınca verilen Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi’ne sahip şirket.

Yararlanıcı: Sağlık turizmi sektörü için sağlık kuruluşu ve sağlık turizmi aracı kuruluşu, spor turizmi için konaklama tesisi ve seyahat acentesi.

01 Temmuz 2024 Pazartesi

DR. CAN GÜRLESEL

gurlesel@superonline.com

2024, seçimler yılı olarak tarif edilmişti ve seçimlerin etkileri, yapıldığı ülkelerin yanı sıra küresel siyaset ve ekonomi üzerinde de görülmeye başlandı. Dünya ticaretini de etkileyen bu seçimlerin, ihracat pazarlarındaki gelişmeler açısından yakından izlenmesi gerekiyor. Takvim sırasına göre yapılan ve yapılacak seçimlerin sonuçlarını ve olası etkilerini değerlendirelim.

1. Çin ile Batı arasında Tayvan gerginliği sürüyor

2024’ün ilk seçimleri Tayvan’da yapıldı. Tayvan, Çin ile Batı arasında en önemli jeopolitik risk alanını oluşturuyor. Seçimleri bağımsızlık yanlısı mevcut iktidar yeni adayı ile kazandı. Bu sonuç, doğal olarak Çin ile Tayvan ve Batı arasındaki gerginliğin devam etmesine yol açtı. Çin, orta uzun vadede Tayvan’ın da Hong Kong gibi kendisine bağlı olması hedefini değiştirmedi. Tayvan, başta yarı iletkenler olmak üzere yüksek teknolojili ürünlerin tedarikinde Batı için kritik önem taşıyor. Tayvan’ın işgal riskine karşı Batı, kritik ürünlerde üretim kapasitesini artırmaya çalışıyor ve Tayvan’ın Çin’e tedarikini de tamamen durdurmak istiyor.  

2. Rusya seçim sonuçları Avrupa’daki toparlanmayı engelliyor 

Rusya’da seçimleri Putin kazandı ve Ukrayna savaşı nedeniyle tartışmalı olan siyasi konumunu ve liderliğini yeniden güçlendirdi. Tartışmalı koşullar içinde yapılan seçimler sonrası Putin beklendiği gibi Ukrayna savaşında ve Batı’ya karşı sertleşiyor. Rusya’nın Ukrayna’da ilerlemesi, Avrupa’da riskleri ve savaş söylemlerini artırıyor. Rusya tehdidi, Avrupa’nın ekonomik olarak toparlanmasını da öteliyor. Avrupa hane halkları, savaş söylemleri içinde tüketimlerini sınırlamayı sürdürüyor. Bu da büyümenin sınırlı kalmasına yol açıyor. Türkiye’nin en önemli pazarları doğrudan olumsuz etkilenmeye devam ediyor.

3. Hindistan ve Meksika öne çıkan iki ülke olmaya devam edecek 

Hindistan’da iktidardaki Modi seçimleri kazanmış olmakla birlikte tek başına yeterli sandalyeye bu kez sahip olamadı. Meksika’da ilk kadın cumhurbaşkanı seçildi. Hindistan ve Meksika, yakından tedarik ve alternatif tedarik kanalları eğilimleri çerçevesinde en çok öne çıkan iki ülke. Çok önemli ölçüde yabancı sermaye yatırımları çekiyorlar. İki ülkenin ihracatı ve ithalatı hızla artıyor. Seçimlerin bu eğilimlere olumsuz etkisi olmayacağı tahmin ediliyor.

4. Fransa seçimleri AB’nin geleceği için kritik olacak

Avrupa Parlamentosu seçimleri, beklendiği gibi aşırı sağ partilerin oylarını artırmasıyla sona erdi. Avrupa Birliği, 2008 küresel krizinden bu yana potansiyelinin altında büyüme gösteriyor. İngiltere’nin ayrılması, pandemi salgını, alınan yüksek göç, Rusya-Ukrayna savaşı ve son olarak da yüksek enflasyon karşısında sıkı para politikaları büyümeyi sınırlamaya devam ediyor. AB için en son risk ise parlamento seçimleri sonrası oluşacak siyasi krizler ve AB’nin dağılması olacak. Parlamento seçimleri sonrası Fransa erken seçim kararı aldı Seçimleri aşırı sağın veya sol blokun kazanması halinde Fransa’nın AB’den ayrılma riski bulunuyor. Bu olasılık, AB ekonomisi için en kötü senaryo olacak, küresel ekonomi ve ticaret çok olumsuz etkilenecek.

5. İngiltere’de iktidar değişecek, ekonomi olumlu etkilenecek

İngiltere, 4 Temmuz’da erken seçimlerini yapacak. AB’den ayrılık sonrası iktidar partisi 5 başbakan değiştirmek durumunda kalmıştı. İngiltere ekonomisi de hem ayrılığın hem de salgının olumsuz etkilerini yaşamaya devam ediyor. Bu nedenle iktidar partisi geriledi ve muhalefetteki İşçi Partisi 20 puan önde görülüyor. İngiltere’de uzun yıllar sonra İşçi Partisi iktidara gelecek. İşçi Partisi, ekonomide piyasa dostu kalacağı açıklamaları yapıyor. İngiltere’de iktidar değişiminin ekonomiyi olumlu etkilemesi bekleniyor.

6. ABD’de Trump kazanırsa korumacılık artacak 

ABD’de kasım ayında başkanlık seçimleri yapılacak. Yılın son önemli başkanlık seçimi gerçekleşecek. Başkan adaylarından Biden, seçimleri kazanması halinde mevcut politikaları sürdürecek. Çin ile hegemonya savaşı öncelik olacak. Biden’ın sağlık durumu da tartışılmaya devam ediliyor. Diğer aday Trump ise küresel ticarette yüksek korunmayı savunuyor. Çin’den ithalata yüzde 60 ve dünyanın geri kalanından yapılan tüm ithalata yüzde 10 vergi uygulamayı planlıyor. Trump’ın seçilmesi halinde derin bir ticaret savaşı yaşanması olasılığı bulunuyor. Bu da yaralı küresel ekonomiyi olumsuz etkileyecek. Ve yine enflasyonla mücadelenin yarıda kalmasına yol açabilecek.

SON SÖZ: Dünyadaki seçimlerin küresel ekonomi ve ticaret üzerinde artan oranda sınırlayıcı etkiler yarattığı bu dönemde ihracat için çok daha fazla çaba göstermek gerekecek. 

01 Temmuz 2024 Pazartesi