FATİH OKTAY

Dünyanın en kalabalık ülkesi Çin, konut sorununu çözmeye yönelik politikalarını güncelliyor, geliştiriyor. Ülke yönetimi, geçtiğimiz ay şirketlerin ellerindeki satılamayan konutları düşük fiyatlarla alıp ucuz kiralık konutlara dönüştürmeye yönelik yeni bir program açıkladı.

Çin’de konut sahipliği oranı, kırsal bölgelerde yüzde 100’e yakın, kentsel bölgelerde ise yüzde 90 dolaylarında; hane halklarının yüzde 20 dolayında bir bölümü de birden çok konuta sahip. Bu, son derece yüksek oranlara karşın ülkenin bir konut sorunu var ve devlet, uzun yıllardır bu konuda çeşitli tedbirler alıyor.

SOSYALİST DÖNEM 

Ülkedeki yüksek konut sahipliğinin kökeninde sosyalist geçmiş var. Nitekim dünyanın ev sahipliği en yüksek ülkeleri hep eski sosyalist blok ülkeleri. Piyasa ekonomisi öncesi dönemde kırsal bölgelerdeki idari birimler olan Komünler, ortak mülkiyetteki topraklardan her haneye ev yapacak arazi ve ev yapacak destek sağlıyordu. Kentsel alanlarda ise her aileye çalıştıkları devlet kurumu tarafından bir lojman sağlanıyordu. Piyasa ekonomisine geçiş sürecinde 80’lerin sonlarından itibaren bu lojmanlar oturanlara uygun koşullarda satıldı. Kırsalda ise Komünler lağvedilse de toprağın ortak mülkiyeti ve kırsal hanelere konut arazisi tahsis uygulaması devam etti.

Bu dönemde devlet, konut edinme desteğini Konut Sağlama Fonu adlı zorunlu bir tasarruf uygulaması ile sürdürdü. Çalışanlar ve işverenlerin ücretin belli bir oranında katkı yaptığı kişi bazında takip edilen fonda biriken tutarlar ve bu çerçevede kamu bankalarınca sağlanan uygun krediler, çalışanın konut satın almasını sağlıyordu.

ARTAN KONUT FİYATLARI

Ülke gelir düzeyinin hızla yükselmesi ve finansal sistemin gelişmesiyle 2000’lerin ortalarından itibaren ev edinme olanağı sağlama rolü büyük ölçüde serbest piyasaya kaydı ve ticari mortgage kredileri konut finansmanının ana kaynağı durumuna geldi. Çin’de hane halkı tasarruf oranının çok yüksek olması ve kültürel olarak ev sahipliğine verilen önem, yüksek düzeydeki konut sahipliği oranının serbest piyasa döneminde de sürmesini sağladı.

Bununla beraber ülkede, özellikle hızla artan konut fiyatları ve kira bedelleri ile konut sahibi olma sorunu yaşayan gruplar var. Bunların bir kısmını çeşitli nedenlerle çalışmayan veya çok düşük ücretle çalışan, yoksul olarak tanımlananlar, bir kısmını gelir düzeyleri yükselen fiyatlarla konut almaya olanak vermeyen insanlar oluşturuyor. Son yıllarda bunlara genç profesyoneller de eklendi. Özellikle en iyi iş imkanları sunmanın yanında konut fiyatları ve kiraların olağanüstü hızda arttığı büyük şehirlerde, hiç de dar gelirli olmayan bu insanlar da konut sorunu yaşıyor. 

KİRA DESTEĞİ

Devlet, 90’ların sonlarından bu yana geliri belli bir düzeyin altında olanlara, çok cömertçe olmasa da gelir desteği yanında kira desteği sağlıyor. Yoksul sayılmayan ama geliri mevcut piyasa koşullarında konut almaya yeterli olmayanlar için ise yerel yönetimler, doğrudan inşaatlarını gerçekleştirerek veya arazi tahsisi ve diğer teşviklerle özel sektörü yönlendirerek uygun koşullarda satın alma veya kiralama programları sunuyor.

Büyük şehirlerdeki genç profesyoneller için ise 2021’de ucuz kiralık konut programı başlatıldı. Bu programa göre yerel yönetimler arazi tahsis ederek ve vergi, kredi kolaylıkları sağlayarak, şirketlerin düşük fiyatlı kiralamaya yönelik konut üretimini teşvik ediyor. Çin’de portföyleri gelir getiren altyapı projeleri ile kısıtlı olan gayrimenkul yatırım ortaklıklarına 2021 yılında ucuz kiralık konut projelerini de portföylerine alma olanağı tanınması da bu teşviklerden biri oldu.

YÖNETİM YENİ PROGRAM AÇIKLADI

Daha önceki yazılarda ele alındığı gibi Çin’de devletin bu sektördeki balonu patlamadan söndürme ve ülke kaynaklarını daha üretken alanlara yönlendirme çabası sonucunda inşaat sektörü bir krize girmiş bulunuyor. Sektördeki şirketlerin finansal sıkıntı içine girmesinin ortaya çıkardığı güven eksikliği ve düşmeye başlayan fiyatlar nedeniyle azalan talep sonucunda inşaat şirketlerinin elinde birkaç milyon konutluk bir stok birikmiş bulunuyor. Sektördeki daralmayı bu noktada durdurmak isteyen ülke yönetimi, geçtiğimiz ay, şirketlerin ellerindeki satılamayan konutları düşük fiyatlarla alıp ucuz kiralık konutlara dönüştürmeye yönelik yeni bir program açıkladı. Bu programa yeterli kaynak sağlanırsa bir taşla iki kuş misali, ülkenin iki büyük probleminde çözüme doğru önemli bir adım atılmış olacak.

01 Temmuz 2024 Pazartesi

DOÇ. DR. ADNAN ERTEMEL

adnan.ertemel@gmail.com

Yapay zeka dünyasında büyük oyuncular olan OpenAI, Grok ve Gemini, kıyasıya bir yarış içinde. Bu yarışın temelinde, daha büyük ve çeşitli veri setleriyle modellerini eğitme çabası yatıyor. OpenAI’nin GPT-4o modelini sınırlı da olsa ücretsiz olarak sunması, bu stratejinin bir parçası olarak değerlendirilebilir. Bu hamle, kullanıcıların geniş veri setlerini platforma yükleyip analiz yapmalarına olanak tanırken, aynı zamanda OpenAI’ye modellerini geliştirmek için gereken veriyi sağlıyor.

APPLE VE OPENAI İŞBİRLİĞİ

Yakın zamanda Apple’ın OpenAI ile yaptığı işbirliği, bu alanda dikkat çeken bir gelişme oldu. Apple, yapay zeka teknolojilerinde geri kalmamak adına OpenAI ile ortak çalışmalar yürüterek, kendi ekosistemine bu ileri seviye yapay zeka çözümlerini entegre etmeyi hedefliyor. Ancak bu işbirliği, Tesla ve Twitter (yeni adıyla X) patronu olan Elon Musk’un tepkisini çekti. Musk, OpenAI’nin iPhone’lara entegre olması halinde tüm çalışanlarına iPhone kullanmayı yasaklayacağını duyurdu.

Apple zekası olarak tanıtılan yeni sistemde öngörülen özellikler arasında e-postalar, notlar veya metinlerde kullanıcıların yazdıklarını düzeltmek ve önerilerde bulunmak, mesajları ve bildirimleri önceliklendirmek, kullanıcı sorularını yanıtlamak, görüntüler oluşturmak ve yazılım kodu yazmak, yeniden planlanan bir toplantının, kullanıcının aile etkinlikleriyle çakışıp çakışmadığını kontrol etmek, ses kayıtlarını özetlemek, fotoğrafların arka planındaki rahatsız edici görüntüleri temizlemek, kullanıcı isteklerini veri merkezinde değil, iPhone’da işleyerek hackleme riskini azaltmak bulunuyor.

Bu yapay zeka hamlesi kapsamında Apple Siri adlı kişisel sesli asistanını da tümüyle yenilemeyi planlıyor. Siri, çeşitli talepleri tanıyamıyor ve her bir komutu ayrı ayrı takip etmekte zorlanıyordu. Yeni güncellemeyle Siri, bir kullanıcının isteğinin bağlamını hatırlayacak ve bir görüntüdeki bilgileri bir metin uygulamasında tekrar kullanacak.

GELECEĞİN KAZANANLARI: VERİ VE YAPAY ZEKA

Gelecekte yapay zeka yarışının kazananları, daha fazla veri setiyle daha iyi şekilde eğitilmiş yapay zeka sistemlerine sahip olanlar olacak. Veri miktarı ve kalitesi, yapay zeka modellerinin doğruluğu ve performansı üzerinde doğrudan etkili. Bu nedenle büyük teknoloji şirketleri ve yapay zeka geliştiricileri, daha fazla veri toplayarak ve bu verileri etkin bir şekilde işleyerek avantaj sağlamayı hedefliyor.

ARTAN REKABET VE TEKNOLOJİK PARTNERLİKLER

Bu rekabetin bir sonucu olarak, teknolojik partnerliklerin artan bir trend haline geldiğini görüyoruz. Apple ve OpenAI işbirliği, bu trendin sadece bir örneği. Daha fazla şirketin, yapay zeka teknolojilerinde rekabet avantajı elde etmek için benzer işbirliklerine gideceğini öngörmek mümkün. Bu partnerlikler, hem teknolojik gelişimi hızlandıracak hem de şirketlerin pazardaki konumlarını güçlendirecek.

Sonuç olarak, yapay zeka dünyasında veri ve işbirliği, geleceğin belirleyici faktörleri olacak. OpenAI, Grok ve Gemini gibi büyük oyuncular, daha fazla veriye erişim sağlamak ve modellerini geliştirmek için stratejik hamleler yaparken, Apple gibi daha geleneksel teknoloji devleri de bu yarışta geri kalmamak adına yenilikçi işbirliklerine yöneliyor. Geleceğin kazananları, 

bu dinamikleri en iyi şekilde yönetenler olacak.

01 Temmuz 2024 Pazartesi

AHMET KARATAŞ

ahmetkaratas1453@gmail.com

Hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde ya da yurt dışında gerçekleştirilen, yurt içinde ya da yurt dışında faydalanılan döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin sunumlarıdır.

Sınır ötesi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde sağlanan ve yurt dışında faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt içi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yurt içinde sağlanan ve yurt içinde faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt dışında ticari varlık oluşturulması yoluyla hizmet ihracatı: Hizmet ihracatçıları tarafından yurt dışında ticari varlık kurulması suretiyle sağlanan hizmet sunumudur.

Gerçek kişiler tarafından gerçekleştirilen hizmet ihracatı: Yurt içinde yerleşik kişi veya kuruluşlar adına ya da bağımsız olarak gerçek kişiler tarafından yurt dışında sağlanan hizmet sunumudur.

Bu destekler; eğitim, fuarcılık, gayrimenkul, kültürel ve yaratıcı endüstriler, lojistik ve taşımacılık, sağlık turizmi, spor turizmi, yönetim danışmanlığı ve yeşil hizmetler ile diğer hizmet sektörlerine sağlanan destekleri kapsar.

Sağlık turisti: Medikal ve termal turizm ile yaşlı veya engelli bakım turizmi kapsamında hizmet almak üzere Türkiye’yi ziyaret eden kişi.

Sağlık turizmi aracı kuruluşu: Türkiye’deki sağlık kuruluşları ile akdettiği sözleşmeler çerçevesinde sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren, en az bir yabancı dilde internet sitesine ve Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik uyarınca verilen Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi’ne sahip şirket.

Yararlanıcı: Sağlık turizmi sektörü için sağlık kuruluşu ve sağlık turizmi aracı kuruluşu, spor turizmi için konaklama tesisi ve seyahat acentesi.

01 Temmuz 2024 Pazartesi