PROF. DR. AHMET KAVAS

Video oyunlarından geçen yıl dünya genelinde 350 milyar dolar gelir elde edildi. Ücretli oyunlar, artan genç nüfus ve gelişen altyapı sistemleriyle birlikte küresel hasılatın her geçen yıl daha da artması öngörülüyor. 

Genç nüfus bakımından 2050’ye kadar her 4 kişiden birinin Afrikalı olacağı tahmin ediliyor. Gelişen internet ağları, üretilen mobil oyunlar ve kıtaya yatırımlar dikkate alındığında, Afrika’nın da e-spordaki payının hızla büyümesi bekleniyor. 

Teknoloji sayesinde günlerce, hatta aylarca uğraştığımız işler artık anında çözülürken geriye harcayacak çok vakit kaldı. Ancak, boş zamanlarımızı dahi feda etmemize neden olan meşgul ediciler o kadar çoğaldı ki, artık onlardan kopamayan kişilerin sayısı çığ gibi büyüyor. Tüm bunlar ticari anlamda yeni bir saha açtı ve bu pazarın odak noktası artık Afrika’ya kaymaya başladı. 

Afrika, 2000’li yıllarda tüm engellemelere rağmen kalkınma ve farklı alanlarda ümit vaat eden gelişmeler yaşıyor. Bunlardan biri de son dönemde kıtada hızla yayılan video ve sosyal iletişim ağları üzerinden oynanan elektronik spor yani e-spor oyunları. Şimdilerde sahayla ilgili çalışan kuruluşların bu gelişmelerin daha ne kadar ilerleme kaydedeceği ve yeni sınırlarının belirlenmesi ciddi merak konusu. 

GENÇ VE DİNAMİK NÜFUS 

Türkiye’de de bu oyunlara ilgi giderek arttı. 2018’de e-spor oynayanların sayısı 4 milyonu geçmişti. Dahası o dönemde internet kullanan 46 milyon kişiden 29 milyonu az veya çok bu tarz oyunları oynuyordu. Rakiplerle beraber oynanan e-spor oyunları, Afrika’da gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Öyle ki, oyun analiz şirketi Newzoo ve Güney Afrikalı bir oyun platformu olan Carry1st tarafından hazırlanan rapora göre, 2015 yılında 77 milyon olan oyuncu sayısı 2021’de 3 katına çıkarak 186 milyon kişiye ulaştı. Bu artıştaki en büyük sebep, akıllı telefonlar ve tabletlerde rekabet oyunlarının oynanabilmesi. Artık ortak kanaat, Afrika’nın oyun dünyasındaki pazar payını artıracağı yönünde. Çünkü dünya genelinde yaşlanan bir nüfus varken, Afrika kıtası genç ve dinamik bir nüfusa sahip. 

1 MİLYAR DOLARI AŞACAK

Birçok kişi akıllı telefon veya tabletlerinde ücretsiz oyunlarla vakit geçirse de önemli sayıda kullanıcı ücret ödeyerek oyun oynuyor. 

Bu durum, mobil bankacılığın da devreye girmesini sağlıyor. 2021’de oyun için harcamalar yüzde 8.7 arttı. Ücret ödeyerek oyun oynayanlar sayesinde 2022’de elde edilen gelir, 860 milyon doları geçti. Newzoo’nun verilerine göre, 2024’te bu rakamın 1 milyar doları aşacağı öngörülüyor. Hatta bazı tahminler, bu rakamın iki katına çıkarak 2 milyar 150 milyon dolara ulaşacağını belirtiyor. 

Yıllık bileşik büyüme oranı hesaplamalarına göre, 2024-2029 arasında Afrika kıtasında yüzde 11.62’nin üzerinde bir büyüme yaşanacağı tahmin ediliyor. 

BİRÇOK ALANI ETKİLİYOR

1995 yılında, mobil operatörleri bir araya getirmek ve sektördeki gelişmeleri takip etmek amacıyla The GSM Association (GSMA) kuruldu. Bu dernek, Afrika’da da önemli bir rol oynuyor. 2021’de Afrika genelinde mobil telefon kullanıcı sayısı 560 milyonu aşarak, kıta nüfusunun yüzde 51’ine ulaştı. 2030 yılında bu oranın yüzde 88’e çıkacağı tahmin ediliyor. Bu artış, daha fazla insanın çevrimiçi oyun platformlarına ilgisini artıracak. Bunun arkasında birkaç neden var. Öncelikle, 5G gibi hızlı internet bağlantılarının yaygınlaşması, artan kentleşme ve yükselen gelir düzeyleri bu ilgiyi artırıyor. Ayrıca, Covid-19 salgını sırasında evde kalan insanların çevrimiçi oyunlara yönelmesi de önemli bir etken oldu. Bu gelişmeler, birçok ülkede az bulunan ve pahalı olan konsol pazarının genişlemesini sağlayacak. e-spor oyuncuları ve takımlarının, küresel rekabette yer alabilmek için oyun ekipmanlarına erişim, antrenmanlara katılım ve turnuvalara seyahat edebilme imkanı bulmaları gerekiyor. 

Öte yandan, video oyunları ve e-spor için gerekli tüm malzeme kıta dışındaki üretici ülkelerden ithal ediliyor. Dahası henüz internete ulaşımın sınırlı olması, hızlı internet ağının yaygınlaşması, yüksek maliyetler, siber güvenlikle ilgili ciddi sıkıntılar, oyun yazılım ve donanımının satın alınması, hatta bulunabilmesi gibi meseleler yeterli seviyede aşılabilmiş değil. 

TURNUVALAR KITAYA YAYILMALI

Video oyunları ve e-spor için dünya genelinde yapılan uluslararası turnuvaların, Güney Afrika dışında da yaygınlaşması gerekiyor. 

Bu turnuvalar, oyunculara yalnızca yeteneklerini sergileme ve ödül kazanma fırsatı vermekle kalmıyor, aynı zamanda kıta içi ve diğer kıtalar arasında geniş bir topluluğun parçası olma imkanı sunuyor. Mevcut e-spor turnuvalarında sergilenen başarı ve beceri, Afrika’daki ilgili şirketlerin sponsor bulmalarını da kolaylaştırıyor. Afrikalı genç yetenekler, bu sayede ABD, Japonya ve Avrupa pazarlarında deneyimli siber atletlerle eşit şartlara kavuşma fırsatı buluyor. 

OYUNLARA KARŞI ALGI DEĞİŞMELİ

Video oyunları ve e-spor için gerekli alt yapı sağlandığı takdirde Afrika, kullanım sayısı bakımından Hindistan’ı yakalayabilir. Ancak, bu alanda başarılı ve yetenekli gençlerin henüz yeterince kabul görmemesi, önemli bir handikap. e-spor, kıtada henüz rekabetçi ve kazanç getiren bir alan olarak görülmüyor ve çoğunlukla sadece zevk ve eğlence olarak değerlendiriliyor. Kıta insanı, bu durumu değiştirmenin ve etkin çevrelerle yarışacak seviyeye gelmenin yollarını arıyor. e-sporun ticari değeri kadar sosyal konumunun da farkındalık oluşturması, sektörün büyümesini sağlayacak. Bu değişim, e-sporun hem ekonomik hem de toplumsal açıdan daha fazla kabul görmesine ve gelişmesine katkı sunacak.

YERELE AİT OYUNLAR ÜRETİLİYOR

Video oyunları, birçok kültürün tesiri altında kalarak üretiliyor. Hikayeli oyunlar, üretildiği coğrafyaların aidiyetlerini yansıtıyor. Haliyle Afrikalı oyuncular farkına varmadan kendilerine ait olmayan konuların işlendiği oyunları oynuyor. Şimdilerde oyun üreticileri bunun ciddi bir eksikliğini fark edip yerele ait konuların da işlenmesine ağırlık veriyor. Artık Afrika’dan da oyun hikayeleri ve karakterleri oluşturuluyor. Yakın gelecekte Afrikalı oyuncular kendi değerlerine sahip kahramanlarının yansıtıldığı oyunlarla daha yoğun buluşacak.

HER 4 GENÇTEN 1’İ AFRİKALI

Afrika genelinde video oyun pazarının 2024 sonunda 4.3 milyar dolarlık bir hacme ulaşması bekleniyor. Öte yandan, 2027 yılına kadar pazar hacminin 5.5 milyar dolara ulaşması ve oyuncu sayısının 213 milyona yükselmesi bekleniyor. Bu arada Afrikalı internet kullanıcılarının oranı, 2023’te yüzde 13 arttı. 2017’de ise bu oran henüz yüzde 9 seviyesindeydi. Artık kıta nüfusunun yüzde 40’ın üzerindeki kısmı internete bağlanabiliyor. Bu gelişme, ticari anlamda da büyük bir hareketlilik sağlayacak. Genç nüfus bakımından 2050’ye kadar her 4 kişiden birinin Afrikalı olacağı tahmin ediliyor. Artan akıllı telefon sayısıyla birlikte mobil oyunlar Afrika’da da dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi baskın eğlence biçimi haline gelecek. Bu, Afrikalıların günlük hayatında oyun oynama ve eğlence kültürüne ciddi katkı sağlayacak. Tüm bu gelişmeler, doğrudan veya dolaylı olarak gözle görülür bir ekonomik alışverişi beraberinde getirecek. Dünya genelinde 2023 yılında oyun sektöründen 350 milyar dolarlık hasılat elde edildi. Afrika’nın da bu pastadan aldığı payın hızla büyümesi bekleniyor. Afrika, video oyunları ve teknoloji alanında sadece tüketici değil, aynı zamanda üretici olarak da önemli bir konum elde ediyor. 

Bu gelişme, kıtanın ekonomik ve teknolojik kalkınmasına ciddi katkılar sağlıyor. 

16-24 YAŞ ARASI GENÇLERİN SAYISI FAZLA

Organize video oyunu yarışmaları olarak bilinen elektronik spor dalında yarışanlara siber atlet deniyor ve bu oyuncular genellikle 16-24 yaş aralığında yoğunlaşıyor. e-spor, profesyonel oyuncular arasında ve profesyonel organizasyonlar ile düzenlendiğinde bu ismi alıyor. Elektronik sporun popüler oyun türleri arasında strateji oyunları, dövüş oyunları ve birinci şahıs nişancı oyunları bulunuyor. Profesyonel düzeyde düzenlenen turnuvalar, dünya genelinde milyonlarca izleyiciye ulaşarak büyük ilgi görüyor.

KITANIN LİDERİ NİJERYA

Afrika genelinde e-spor ve video oyunlarında lider ülke Güney Afrika iken, Nijerya 2022’de az farkla öne geçti ve kıtadaki liderliğini sürdürüyor. Kıtanın en büyük video oyunu pazarı haline gelen Nijerya, yıllık 250 milyon dolarlık bir gelire ulaştı. Nijerya’yı 236 milyon dolarla Güney Afrika, 46 milyon dolarla Kenya, 42 milyon dolarla Etiyopya ve 34 milyon dolarla Gana takip ediyor. Etiyopya, yüzde 13’lük artışla en hızlı büyüyen pazar konumunda. Pazarda en güçlü 8 ülke arasında Nijerya ve Güney Afrika’nın toplam geliri, kıtadaki diğer etkin ülkelerin iki katından daha fazla. Nijerya ve Güney Afrika, e-spor ve video oyunları alanında Afrika’nın geleceğini şekillendiren başlıca ülkeler olarak dikkat çekiyor.

YATIRIMLAR ARTIYOR

Uluslararası şirketlerden kıtaya yatırımlar da artıyor. Bu örneklerden biri de elektronik dünyasının öncülerinden Sony, Afrika’da kurduğu Sony Innovation Fund ile kıtadaki taleplere cevap veriyor. Bu kapsamda, Carry1st ile Sony Ventures Corporation arasında ortaklık kurulmuş durumda. Nijerya, Fas ve Cezayir gibi ülkelerde konsol oyunlarına ilgi devamlı yükselişte. Afrikalı yazılımcılar ve oyun pazarlamacıları, video oyunları alanında büyük ticari işlemlerin varlığının farkında. Sadece Güney Afrikalı Mediatek şirketi, geçen sene Oppo ve Xiaomi ile işbirliği yaparak ürettiği 10 farklı akıllı telefon markasını piyasaya sürerek, cep telefonlarının sadece iletişim aracı olmaktan çıkıp, kıtada insanların en önemli eğlence vasıtası haline gelmesini sağladı. 

24 Haziran 2024 Pazartesi

DOÇ. DR. ADNAN ERTEMEL

adnan.ertemel@gmail.com

Yapay zeka dünyasında büyük oyuncular olan OpenAI, Grok ve Gemini, kıyasıya bir yarış içinde. Bu yarışın temelinde, daha büyük ve çeşitli veri setleriyle modellerini eğitme çabası yatıyor. OpenAI’nin GPT-4o modelini sınırlı da olsa ücretsiz olarak sunması, bu stratejinin bir parçası olarak değerlendirilebilir. Bu hamle, kullanıcıların geniş veri setlerini platforma yükleyip analiz yapmalarına olanak tanırken, aynı zamanda OpenAI’ye modellerini geliştirmek için gereken veriyi sağlıyor.

APPLE VE OPENAI İŞBİRLİĞİ

Yakın zamanda Apple’ın OpenAI ile yaptığı işbirliği, bu alanda dikkat çeken bir gelişme oldu. Apple, yapay zeka teknolojilerinde geri kalmamak adına OpenAI ile ortak çalışmalar yürüterek, kendi ekosistemine bu ileri seviye yapay zeka çözümlerini entegre etmeyi hedefliyor. Ancak bu işbirliği, Tesla ve Twitter (yeni adıyla X) patronu olan Elon Musk’un tepkisini çekti. Musk, OpenAI’nin iPhone’lara entegre olması halinde tüm çalışanlarına iPhone kullanmayı yasaklayacağını duyurdu.

Apple zekası olarak tanıtılan yeni sistemde öngörülen özellikler arasında e-postalar, notlar veya metinlerde kullanıcıların yazdıklarını düzeltmek ve önerilerde bulunmak, mesajları ve bildirimleri önceliklendirmek, kullanıcı sorularını yanıtlamak, görüntüler oluşturmak ve yazılım kodu yazmak, yeniden planlanan bir toplantının, kullanıcının aile etkinlikleriyle çakışıp çakışmadığını kontrol etmek, ses kayıtlarını özetlemek, fotoğrafların arka planındaki rahatsız edici görüntüleri temizlemek, kullanıcı isteklerini veri merkezinde değil, iPhone’da işleyerek hackleme riskini azaltmak bulunuyor.

Bu yapay zeka hamlesi kapsamında Apple Siri adlı kişisel sesli asistanını da tümüyle yenilemeyi planlıyor. Siri, çeşitli talepleri tanıyamıyor ve her bir komutu ayrı ayrı takip etmekte zorlanıyordu. Yeni güncellemeyle Siri, bir kullanıcının isteğinin bağlamını hatırlayacak ve bir görüntüdeki bilgileri bir metin uygulamasında tekrar kullanacak.

GELECEĞİN KAZANANLARI: VERİ VE YAPAY ZEKA

Gelecekte yapay zeka yarışının kazananları, daha fazla veri setiyle daha iyi şekilde eğitilmiş yapay zeka sistemlerine sahip olanlar olacak. Veri miktarı ve kalitesi, yapay zeka modellerinin doğruluğu ve performansı üzerinde doğrudan etkili. Bu nedenle büyük teknoloji şirketleri ve yapay zeka geliştiricileri, daha fazla veri toplayarak ve bu verileri etkin bir şekilde işleyerek avantaj sağlamayı hedefliyor.

ARTAN REKABET VE TEKNOLOJİK PARTNERLİKLER

Bu rekabetin bir sonucu olarak, teknolojik partnerliklerin artan bir trend haline geldiğini görüyoruz. Apple ve OpenAI işbirliği, bu trendin sadece bir örneği. Daha fazla şirketin, yapay zeka teknolojilerinde rekabet avantajı elde etmek için benzer işbirliklerine gideceğini öngörmek mümkün. Bu partnerlikler, hem teknolojik gelişimi hızlandıracak hem de şirketlerin pazardaki konumlarını güçlendirecek.

Sonuç olarak, yapay zeka dünyasında veri ve işbirliği, geleceğin belirleyici faktörleri olacak. OpenAI, Grok ve Gemini gibi büyük oyuncular, daha fazla veriye erişim sağlamak ve modellerini geliştirmek için stratejik hamleler yaparken, Apple gibi daha geleneksel teknoloji devleri de bu yarışta geri kalmamak adına yenilikçi işbirliklerine yöneliyor. Geleceğin kazananları, 

bu dinamikleri en iyi şekilde yönetenler olacak.

01 Temmuz 2024 Pazartesi

AHMET KARATAŞ

ahmetkaratas1453@gmail.com

Hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde ya da yurt dışında gerçekleştirilen, yurt içinde ya da yurt dışında faydalanılan döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin sunumlarıdır.

Sınır ötesi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yönelik olarak yurt içinde sağlanan ve yurt dışında faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt içi hizmet ihracatı: Yurt dışında yerleşik kişi veya kuruluşlara yurt içinde sağlanan ve yurt içinde faydalanılan hizmet sunumudur.

Yurt dışında ticari varlık oluşturulması yoluyla hizmet ihracatı: Hizmet ihracatçıları tarafından yurt dışında ticari varlık kurulması suretiyle sağlanan hizmet sunumudur.

Gerçek kişiler tarafından gerçekleştirilen hizmet ihracatı: Yurt içinde yerleşik kişi veya kuruluşlar adına ya da bağımsız olarak gerçek kişiler tarafından yurt dışında sağlanan hizmet sunumudur.

Bu destekler; eğitim, fuarcılık, gayrimenkul, kültürel ve yaratıcı endüstriler, lojistik ve taşımacılık, sağlık turizmi, spor turizmi, yönetim danışmanlığı ve yeşil hizmetler ile diğer hizmet sektörlerine sağlanan destekleri kapsar.

Sağlık turisti: Medikal ve termal turizm ile yaşlı veya engelli bakım turizmi kapsamında hizmet almak üzere Türkiye’yi ziyaret eden kişi.

Sağlık turizmi aracı kuruluşu: Türkiye’deki sağlık kuruluşları ile akdettiği sözleşmeler çerçevesinde sağlık turizmi alanında faaliyet gösteren, en az bir yabancı dilde internet sitesine ve Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik uyarınca verilen Uluslararası Sağlık Turizmi Yetki Belgesi’ne sahip şirket.

Yararlanıcı: Sağlık turizmi sektörü için sağlık kuruluşu ve sağlık turizmi aracı kuruluşu, spor turizmi için konaklama tesisi ve seyahat acentesi.

01 Temmuz 2024 Pazartesi