Küresel otomotiv endüstrisi, pandemi ve çip krizi sonrası normalleşmeye çalışırken yeni bir jeopolitik tedarik darbesiyle karşı karşıya kaldı. Hollanda hükümetinin, Çinli Wingtech’e bağlı çip üreticisi Nexperia’nın kontrolünü devralması Pekin’in sert misillemesine yol açtı. Çin, Nexperia çiplerinin ihracatını durdurdu ve bu adım, küresel üretim zincirinde domino etkisi yarattı.
KRİZİN MERKEZİNDE NEXPERIA VAR
Hollanda, “ciddi yönetim eksiklikleri” ve güvenlik gerekçeleriyle eylülde Nexperia’nın kontrolünü fiilen üstlendi. Kararın ardından Çin, Nexperia’nın çip ihracatını durdurarak ilk büyük misillemesini yaptı. Sevkiyatların tamamen normale dönmesi için Pekin, Hollanda’nın kontrolü geri bırakmasını şart koştu. Bu süreçte tedarik zinciri kısa sürede tıkandı.
OTOMOTİVİN KÖR NOKTASI: DÜŞÜK TEKNOLOJİLİ ÇİPLER
Pandemi sonrası “bir daha hazırlıksız yakalanmayacağız” diyen üreticiler, düşük teknolojili çiplerde bile Çin’e bağımlı olduklarını yeniden fark etti. Seraph Consulting CEO’su Ambrose Conroy, durumu “Hiç kimse jeopolitik bir kesintiye hazır değildi” sözleriyle değerlendirdi. Kritik çiplerin yokluğu, üretim hatlarını hızla durma noktasına getirdi.
PEKİN’İN MİSİLLEMESİ ÜRETİMİ DURDURDU
Çin, Hollanda’nın hamlesine Nexperia’nın İnci Nehri Deltası’ndaki fabrikasında üretilen çiplerin ihracatını durdurarak karşılık verdi. Bu çipler, araçlardaki fren sistemlerinden elektrikli camlara kadar yüzlerce bileşenin çalışmasını sağlıyor. Yoklukları, Nissan ve Honda’yı üretimi kısmaya, Bosch’u ise çalışma saatlerini azaltmaya zorladı. “5 dolarlık çip bulunamadığı için 40 bin dolarlık araç üretilemiyor” gerçeği yeniden gündeme geldi.
ÇİN YUAN ŞARTI GETİRDİ
Krizin derinleştiği dönemde Nexperia, bazı müşterilerine yeniden satışa başladı ancak ödemelerin yalnızca yuan ile yapılacağını duyurdu. Bu durum, sevkiyata hazır çiplerin Dongguan tesislerinde birikmesine neden oldu. Apple tedarikçisi JABIL ve Avusturyalı Melecs çözüm bulabildi ancak Bosch gibi devler alternatif tedarikte zorlandı.
DEV MARKALAR ÜRETİMİ DURDURMA NOKTASINDA
ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin lideri Şi Cinping ile yaptığı görüşmenin ardından bazı kısıtlamalar gevşetildi. Bu adım, üretimi durdurma noktasına gelen Bosch, ZF Group ve Hella için geçici bir nefes alma sağladı. Yine de uzmanlar, yıl boyunca yeni kesintilerin kapıda olduğu uyarısında bulunuyor. Nissan’ın en çok satan modeli Rogue SUV’nin üretiminin kısılması krizin boyutunu gözler önüne serdi.
SEKTÖR DERSİNİ ALMADI MI?
Analist Julie Boote, “Birkaç aylık stok tutmuş olmaları gerekirdi” derken, Nissan yöneticisi Guillaume Cartier, tedarik zincirlerinin yeniden inşasının zaman aldığını vurguladı: “Üç yılda tüm sistemi değiştirebileceğinize inanıyor musunuz?” sözleriyle eleştirilere yanıt verdi.
TEDARİK DARBOĞAZI DERİNLEŞİYOR
Uzmanlara göre sorun sadece tedarik değil; çiplerin doğrudan bileşenlere lehimlenmesi, alternatiflerin hızlı entegrasyonunu da imkânsız hale getiriyor. Hella, yeni tedarikçileri değerlendiriyor ancak test süreçlerinin bir yıla kadar sürebileceği belirtiliyor. Sektör, çeşitlendirme ihtiyacını kabul etse de yüksek maliyet ve uzun süreler çözümü zorlaştırıyor.
NEXPERIA’NIN AVRUPA İÇİN KRİTİK ROLÜ
Nexperia, özellikle Almanya’daki otomotiv devleri için kilit tedarikçi konumunda. Hamburg’daki tesiste 1600 kişi çalışıyor ve fabrika 175 milyon euroluk modernizasyon sürecinden geçiyor. Şirket yönetimi, Batı ile Çin arasındaki gerilimin derinleşmesi halinde Avrupa ve Çin için ayrı tedarik zincirleri kurma planını gündeme aldı.
