Gökyüzünde hem askeri hem sivil alanda art arda stratejik adımlar atılıyor. Savunma ve havacılık sektöründeki performansıyla dünyanın en çok İHA-SİHA ihraç eden ülkesi Türkiye, sivil havacılık alanında da kürsüye çıkma yolunda ilerliyor. En fazla ülkeye uçan havayolu firması unvanına sahip Türk Hava Yolları (THY), Boeing ile yapılan anlaşmaya göre filosuna 75 dar gövde 150 adet de geniş gövde uçak daha ekleyecek. Bu alımlarla 2033 yılında filosundaki uçak sayısını 800’ün üzerine çıkaracak olan THY, ortaklıkları vasıtasıyla da 1000 uçaklık bir filoya kavuşacak. Bu süreçte firmanın her yıl yüzde 6 büyümesi öngörülüyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat ise anlaşmayı ‘inovasyon ve operasyonel mükemmellik’ olarak değerlendirdi.
DENGELİ YATIRIM
Önceki hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD’deki temaslarının ardından açıklanan uçak alım anlaşması firmanın tek operasyonu değil. THY, 2023 yılında da Airbus ile 200’den fazla yeni uçak için alım sözleşmesi yapmıştı. Firmanın filosundaki Airbus ve Boeing uçakları dengeli bir dağılım arz ediyor (yüzde 50-50).
Geçen yıl 120 ülkeye uçan THY, ortaya koyduğu stratejiyle şirketin 100'üncü yılında 813 uçaklık filo ile 171 milyon yolcu taşıyacak. Şirketin halen 50 bin olan çalışan sayısını 100 bine çıkaracağı belirtiliyor.
Diğer yandan Pegasus Hava Yolları da Aralık 2024’te 200 uçak siparişi verdi. Firmanın, Boeing’den alacağı uçaklar 2028 yılından itibaren teslim edilecek. 54 ülkeye sefer düzenleyen ve 124 uçağı olan firma için bu anlaşma, ulusal ve uluslararası ölçekte güçlü ortaklıkların kurulması ve mevcut olanların geliştirilmesi için önemli bir adım olarak değerlendirilecek.
GLOBAL STATÜ
Sivil havacılık sektörü için ‘olağan’ operasyonlar olarak görülmekle birlikte genç ve büyük filolara sahip olmak firmaların global statüsünü de etkileyecek.
Yeni uçak alım yatırımları, ortaklıklar ve işbirliği anlaşmaları, Türk hava yolu firmalarının yurt dışında da yeni operasyon merkezleri oluşturmasına imkan sağlıyor. Özellikle THY’nin İstanbul’un yanı sıra ‘çok merkezli hub ağı’ oluşturma yönünde güçlü adımlar attığı ifade ediliyor. Ortaklık modeli sayesinde Madrid ve Tiran merkezli olmak üzere Balkanlar ve Latin pazarında Türk havacılığının etkisi artacak. Ayrıca Afrika’da yeni bir sayfanın açılması muhtemel görünüyor. Buna göre THY’nin kıtanın büyük kentlerinde yeni merkezler kurarak, etki alanını genişletmesi bekleniyor.
İSTİHDAM ARTACAK
Sektörde uçaklarla birlikte kabin ve yer ekipleri ile bakım hizmetlerinin hacmi büyüyecek. Bu gelişme, istihdamı artırırken, makinadan yemeğe, yazılımdan elektroniğe ilgili diğer sektörler için de yeni iş imkanları oluşturacak. Türkiye'nin havacılık ekosistemindeki gelişme, turizmin yanı sıra ticarete de destek olacak. Yeni ülkelere yeni uçuşlar, havacılık dışındaki diğer sektörlerin yeni pazarlara girişini kolaylaştıracak. Aynı zamanda filodaki kargo uçaklarının artması, ticaret hacmini ve katma değerli hızlı tüketim mallarının tutunmasını kolaylaştıracak.
ULUSLARARASI ORTAKLIKLAR
Diğer yandan Türk havayolu firmalarının küresel oyuncu haline gelmesi, sadece uçak sayısının artmasıyla değil, uluslararası ortaklıklar ve işbirlikleriyle de pekişiyor.
* 30 Eylül’de THY ile Bahreyn'in ulusal hava yolu şirketi Gulf Air arasında stratejik ortaklık anlaşması da imzalandı. Böylece, potansiyel ortak girişimler, sadakat programları ve yer hizmetleri dahil olmak üzere havacılığın birçok alanında kapsamlı işbirliği çerçevesi oluşturuldu. Mutabakat zaptı kapsamında Bahreyn'in başkenti Manama ile İstanbul arasındaki mevcut direkt uçuşlara ek olarak ilave gelir sağlayabilecek fırsatların değerlendirilmesiyle iki hava yolunun uçuş ağlarını genişletme potansiyeli üzerine de çalışılacak.
* THY, ağustos ayında, Air Europa’nın azınlık hisselerini satın almak için bağlayıcı teklif sundu. Bu adım, THY’nin küresel havacılık sektöründeki stratejik konumunu pekiştirmekle beraber Latin Amerika bölgesinde yeni turizm pazarlarının açılması, İspanya ile Türkiye arasındaki yolcu ve kargo uçuş ağını geliştirerek Türkiye’ye gelen turist sayısını ve ekonomik katkıyı artırmak amacıyla atıldı. THY’nin küresel ağı ile Air Europa'nın İber Yarımadası ve Latin Amerika'daki güçlü konumunun birbirini tamamlayıcı nitelikte olması sayesinde Latin Amerika pazarında ölçekli ve hızlı büyüme elde edilecek.
* Haziran ayında THY ile Thai Airways arasında İstanbul-Bangkok hattında gelir paylaşım modeli üzerine bir Joint Business Agreement (JBA) anlaşması imzalandı. Bu sayede, ilgili rotada iki hava yoluna ait kapasitenin birlikte kullanılarak yolcu sayısı ve gelirinin en üst seviyeye çıkarılacak.
MADDE MADDE FAYDALAR
100 milyon turist hedefi için anahtar rol olacak.
Kargo operasyonlarındaki pay ve etkinlik artacak.
Yeni nesil uçaklar karbon emisyonunu yüzde 20-25 azaltacak.
Bu yatırımların kredi açısından ‘pozitif’ etkisi olacak.
Sektör ve ilgili alanlarda onbinlerce yeni iş pozisyonu açılacak.
Yeni uçuş noktalarıyla yeni ticari pazarlara girilecek.
Uluslararası işbirlikleri, kazan-kazan ilkesiyle şirketleri büyütecek.
Sektörle ilgili tedarikçi firmaların sayısı ve gücü artacak.
Türk firmaları bakım onarım (MRO) sektöründe güçlenecek.
THY’nın tarifeli sefer açmayı kararlaştırdığı yeni hatlar:
Romanya Temeşvar (30 Eylül 2025)
Ermenistan'ın başkenti Erivan (30 Eylül 2025)
Gine Bissau Cumhuriyeti’nin başkenti Bissau (27 Ağustos 2025)
Çin Halk Cumhuriyeti Chengdu (18 Temmuz 2025)
Kamboçya'nın başkenti Punom Pen (25 Şubat 2025)
Kuzey Makedonya Ohri (27 Kasım 2024)
Şili'nin başkenti Santiago (26 Temmuz 2024)
İTO’DAKİ TEDARİKÇİ GÜNLERİ FIRSAT OLUYOR
Türk Hava Yolları (THY) Teknik A.Ş., Airbus ve Boeing uçaklarına gövde, motor, yedek güç ünitesi, iniş takımları ve komponent bakım hizmeti veriyor. THY Teknik bu kapsamda tedarikçilerden ürün ve hizmet alıyor. Firmanın yetkilileri, İstanbul Ticaret Odası Yan Sanayi Borsası’nın (YSB) düzenlediği ‘tedarikçi günleri’nde, yan sanayi firmalarıyla B2B masasına oturuyor. İTO’da düzenlenen tedarikçi günleri etkinliğine, kabin içi elektronik komponentler, kabin içi kablaj kitleri, plakart ve etiketler, kabin içi tekstil, kabin içi talaşlı imalat parçaları, kabin içi boya işlemleri, kompozit panel ve apart üretimleri ile kabin içi kaplama işlemleri imalatı yapan Türk sanayicileri katıldı. Sektör büyüdükçe benzer etkinliklerin frekansının artması bekleniyor.
