Çini sanatçısı Gülizar Çevik, sanatla birlikte ruhların da tam doygunluğa eriştiğini düşünüyor. Çevik, ruhsal tatmine eren ruhların yaralı gönüllerin de yanında olabileceğini ifade ederek, “Sanatçının bu anlamda toplumsal olaylarda bir duruşu olması gerekiyor. Ben de hepimizin gözleri önünde kanayan bir yara olan Gazze için bir şeyler yapmak istedim ve eserlerimin bazılarını bu yaralı gönüllere ithaf ettim” diyor. Çevik, İstanbul Ticaret Odası Yeni Camii Hünkar Kasrı’nda açtığı ‘Çini ile Zamana Yolculuk’ isimli sergisi için İstanbul Ticaret’in sorularını yanıtladı.
GÖRÜYORUZ AMA DOKUNAMIYORUZ
Gazze’yi kırık bir Baba Nakkaş deseni ile temsil etmişsiniz…
Baba Nakkaş deseni çok zor bir desendir. Başını ve sonunu anlamanız mümkün değildir. Başı ve sonu birdir. Çok sevdiğim Baba Nakkaş desenli bu eserimi kırarak, aslında parçalanmış bir Gazze’yi sembolize etmek istedim. Üzerine şeffaf bir tel çektim. Aslında bu parçalanmış gönülleri, yaralı ruhları hepimiz görüyoruz. Ama temas edemiyoruz.
TOPLUMSAL OLAYLARDAKİ DURUŞ
Toplumda iz bırakan olaylar sanatçının duruşunu nasıl etkiliyor?
Bir kere sanatçı olarak duyarsız kalamayız. Gözlerimizin önünde cereyan eden olaylar bizi pas geçemiyor, belki de sanatçının ruh duyargaları daha hassaslaştığı için ister istemez üretiminiz de bundan payını alıyor. Toplumsal olayların eserlerinizde mutlaka bir yansıması oluyor.
DÖRT YIL BEKLEYEN ESERLER
Sanatçıyı ilham mı yönlendiriyor, yoksa sanatçı mı ilhamı yönetiyor?
Ben tamamen ilhamla çalışan bir sanatçıyım. Esinlendiğim, beslendiğim kaynaklar oluyor. Ancak onların benim içimde bir doluluğa ulaşması gerekiyor. Belli bir doluluğa erişince zaten, ‘Bunu yapayım’ demiyorsunuz. Eser kendiliğinden ortaya çıkmak istiyor. Örneğin çalışırken ilham yolunuz kapandı. Akmıyor. Bu durumda ben eseri tamamen kaldırırım, dört yıl bekleyen eserlerim dahi var.
TAMAMLAYAN MESAJ
Dört yıl sonunda eser kendisi mi söylüyor tamamlanması gerektiğini?
Evet, birden o dört yıl bekleyen ve hiç gözümün önünde olmayan o eser bana mesaj veriyor. İlham tam da oturması gerektiği yere oturuyor ve ben o eseri çıkarıp belki üç saatte tamamlayabiliyorum. Bir eseri üretirken o esere dair ruhsal tamamlanmışlığınız tükendiyse o eseri fiziken de tamamlamanız mümkün değil.
SUSMAYI ÖĞRENDİM
Sesler, sözler, daima görünme hali… Sanat, bu haller için sakin liman olabilir mi?
Aslında farkında olmadan susmayı öğreniyorsunuz. Çok gürültülü bir dünyadayız. Bazen kimimize acımasızca gelen olaylara maruz kalıyoruz. Kendi özelimde çini bana sakinliği öğretti. Akışta kalma, konuşmama… Bu, bir karşı duruş değil. Suskunluğun içindeki cümleleri bir noktadan sonra görmeye başlıyorsunuz.
İKİ YILLIK ÇALIŞMA
Çinide sanırım bir de keşfiniz var değil mi?
Yüksek lisansımı Rüstem Paşa Camisi’nin çinileri üzerine yaptım. Bu caminin her tarafı çinilerle bezeli. İki yıl boyunca gece gündüz bu camideki çinileri tek tek inceledim. Bu camide kayıtlarda normalde 41 lale olduğu yazılı. Ancak benim çalışmam neticesinde lalerin sayısının 66 olduğu ortaya çıktı. Ebced hesabı ile Allah adının harf toplamı 66’ya tekabül ediyor ki, bu da benim için çok büyük bir anlam ifade ediyor.
BİLGİ OLMADAN TASARIM OLMAZ
Modern tasarımlarınız var ama geleneksel olmadan yeni de olmuyor sanırım…
Tasarım yapabilmeniz için bir kökünüzün olması gerekiyor. ‘Ben tasarım yaptım’ diyerek yola çıkamazsınız. Bir kaynaktan beslenmeniz ve çok iyi öğrenmeniz gerekiyor. Hiçbir dayanağa erişmeyen tasarımların özgün olduğunu düşünmüyorum. Önce her şeyin anlamını bilecek, ondan sonra kendi çizginizi oluşturacaksınız.
NİYETLER YOL ÇİZİYOR
“İyi niyetle çıktığım hiçbir yoldan eli boş dönmedim. Sanatımın bana kapılar açtığına defalarca şahit oldum. Niyetiniz safi olduğunda, kazanımlarınız daima eklenerek büyüyor.”
EKSİKLERLE TAMAM OLMAK
“Bir kadın, bir anne ve bir sanatçı olarak kimi zaman eksiklikleriniz oluyor. Belki onlarca şapkayı taşıyorsunuz ama eksiklerle tam olmayı sanatla meşgul oldukça öğreniyorsunuz.”
DAİMA ABDEST İLE BAŞLIYORUM
“Çini sanatının kutsal bir yönü olduğunu düşünüyorum. Eserlerim zihnimde yeterli doluluğa eriştiyse abdest alarak eserimi icra etmeye başlıyorum. Bu ritüeli yerine getirmezsem eksik kalacağını düşünüyorum.”
DUYGULARI TAM YAŞAMAK
“Hiçbir duygunun eksikliğini hissetmiyorum. Tamamlanmayan duyguların insana zarar verdiğini düşünüyorum. Çini ile her duygumu tam olarak yaşıyorum. Elbette insanlarla olmaktan mutlu oluyorum ama tamamlanan bir ruh için ‘kalabalık’ bir zorunluluk olmaktan çıkıyor.”
