Merkezi Denetleme Kontrol ve Veri Toplama Sistemi (SCADA) sistemleriyle enerji dağıtım hatlarında akım, voltaj ve güç faktörü gibi parametreler izlenerek toplanan veriler herhangi bir anormallik için analiz ediliyor. Ayrıca enerji tüketiminde beklenmedik değişiklikler ya da şebeke üzerinde olağandışı aktiviteler tespit edildiğinde alarm vererek operatörlerin duruma hızlı müdahale edebilmesine olanak sağlıyor.
MASS entegrasyonu uygulamaları ise şebekenin daha hassas ve etkin şekilde yönetilmesine katkı sağlıyor. Akıllı sayaçlar, güç kalite cihazları, analizörler, sensörler ve enerji yönetim sistemleri gibi farklı veri kaynaklarından gelen bilgilerin MASS'a entegre edilmesiyle daha kapsamlı analiz yapılabiliyor.
"KAYIP KAÇAKTA DÜŞÜŞ, ŞEBEKE İÇİN BÜYÜK MADDİ KAZANÇ SAĞLIYOR"
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, söz konusu sistemlerin kullanımı ve yaygınlaşmasıyla şebeke üzerindeki kontrol ve analiz yetkinliğinin arttığını, elektrikte kayıp kaçak oranının düşürülmesinde büyük başarı elde edildiğini söyledi.
10 yılı aşkın süredir otomatik sayaç sistemlerinin entegrasyonunu da içeren teknoloji odaklı yatırımlara imza attıklarını belirten Arvas, "Bu kapsamda MASS projesinin yerli kabiliyetin gelişimine katkı sunmasının yanında enerji verimliliği ve sayaç okuma esnasında oluşan karbon salımının azaltılmasına yönelik faydalarının da olacağı kanaatindeyiz. Profesyonel ekiplerimiz, yerinde yatırımlarımız ve bu sistemlerin de desteğiyle kayıp kaçak elektrik oranı 10 yılda yüzde 76'dan yüzde 43'e düştü." diye konuştu.
Arvas, bu düşüşün şebeke için büyük miktarda maddi kazanç anlamına geldiğini ifade ederek, "Elektrik kayıplarının azaltılması, enerji maliyetlerinin düşmesini ve enerji verimliliğinin artmasını sağlar. Örneğin, yılda 100 milyon kilovatsaat enerji dağıtan bir şebekede yüzde 76 kayıp oranı 76 milyon kilovatsaat enerji kaybı anlamına gelirken, bu oran yüzde 43'e düşürüldüğünde kayıp miktarı 43 milyon kilovatsaat olacaktır. Kalan 33 milyon kilovatsaatlik bir kazanç, mevcut elektrik fiyatları göz önünde bulundurulduğunda ciddi bir mali tasarruf sağlar." değerlendirmesini yaptı.
Öte yandan, diğer otomatik sayaç sistemlerine ve kontrol mekanizmalarına bugüne kadar 1 milyar dolarlık teknoloji odaklı yatırım yaptıklarını vurgulayan Arvas, "Böylece 10 yılda yüzde 43 seviyesine gerileyen kayıp kaçak elektrik oranı ile 2023'te yaklaşık 30 milyar lira değerinde kaçak elektrik kullanımının önüne geçtik. Bu rakamın 10 yıllık kümülatifine baktığımızda ise ülke ekonomisine 165 milyar liralık katkı sağlamış olduk." ifadelerini kullandı.
"HEDEF, ENERJİ VERİMLİLİĞİNİ MAKSİMUM SEVİYEYE ÇIKARMAK"
Arvas, SCADA ve MASS sistemleri uygulamalarının Dicle Elektrik bünyesinde bulunan şehirlerde olumlu sonuçlar elde edildiği bilgisini paylaşarak, bu sistemler sayesinde enerji şirketlerinin ve tüketicilerin daha ekonomik ve sürdürülebilir bir enerji kullanımı elde ettiğini, enerji şebekesindeki arızaların daha hızlı tespit edilip giderilerek kesinti sürelerinin azaltıldığını anlattı.
Kayıp kaçak oranını daha fazla düşürmeyi ve enerji verimliliğini maksimum seviyeye çıkarmayı hedeflediklerini aktaran Arvas, şöyle konuştu: "Daha gelişmiş SCADA sistemleri ve Mass entegrasyonu çözümlerinin yanı sıra, yenilikçi teknolojilerin ve yapay zeka uygulamalarının kullanımını da planlıyoruz. Kayıp kaçak oranını şebeke kayıpları oranına yani yüzde 8'e kadar düşürmeyi ve enerji şebekesinin neredeyse tamamında akıllı sistemlerle yönetim sağlamayı hedefliyoruz. Bu alanda birçok proje ve Ar-Ge çalışması yürütülüyor. Özellikle yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmalarının entegrasyonu ile enerji tüketim tahminleri, anomali tespitleri ve şebeke optimizasyonu gibi konularda önemli ilerlemeler kaydediliyor. Yapay zeka, büyük veri analitiği ve nesnelerin interneti (IoT) teknolojileri ile birleştiğinde, enerji şebekesinin daha akıllı ve özerk bir şekilde yönetilmesinin mümkün hale getirilmesi hedefleniyor."
Arvas, bu teknolojilerin enerji kayıplarını minimuma indirirken kalitesi ve güvenirliği de arttırdığını, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonunu kolaylaştırarak enerji şebekesinin daha sürdürülebilir hale gelmesine katkıda bulunduğunu sözlerine ekledi.
